Кьиблепатан Дагъустанда, кьилди къа­чуртIа, СтIал Сулейманан ва Мегьарамдхуьруьн районра, ичерин, чуьхверрин, шуь­мягърин ва маса емишрин гзаф бегьер ­гудай еке багълар кутунвайдакай идалай вилик газетдиз макъалаяр, репортажар акъат­на. ТIебиатди хъсан мумкинвилер ган­­вай мулкарикай менфят къа­чунихъ инсанрин дуланажагъ патал еке метлеб ава.

Малум тирвал, экологиядин жигьетдай михьи суьрсетар пуч жезва, гьа са вахтунда туьквенрин дезгеяр къецепатай гъанвай майвайривни емишрив ацIузва. ТIебии я, «патан» суьрсетрин къиметар багьа хьунин себебни къецепатахъ галаз алакъалу ийизва. Базардин къанундалди, хъсан акунар авай метягьдиз муьштерини къалин жезва. Гзафбуру тIям кьвед лагьай дережадин месэла яз гьисабзава.

«Лезги газетдин» сиясатдин отделдин­ редактор Н.Ибрагьимова газетдин ала­тай­­ нумрадиз акъатай «Тарарал аламай­ емишар» макъалада хци ва важиб­лу месэладикай ихтилат куднава. Ана Лез­гис­тандин­ хуьрера авай ватанэгьлийри­ ичер кIватI техйизвайдакай, абур гьакI терг жез­вай­да­кай ихтилатнава: «Ичерин бегьер­ кIватI хъувун тавунвай хуьруьнвий­рин багълар­ акур­ла, рикI гьа­йифдив­ ва ажугъдив ацIа­­­на… Ма­са гудай чка авач. КIандайбур­­ атай­­тIа, гьаваяни гуда­ лу­гьуз­ва ­хуь­­руьн­­вийри».

Бес ихьтин гьалар авай чкада чIехи багълар кутазвайбуру ийизвай еке харжар­ гьикI эвез хъийизва, багъманчивилел машгъул хьанвайбуру гьикI къазанмишзава,­ бе­гьер кIватI хъийидайбуруз, багъларихъ­ гелкъведайбуруз зегьметдин­ гьакъи гьикI гузва? Маса суаларни арадал къвезва­. Амма абур садни жаваб авачирбур туш.  Гьакъикъат аннамишна, авайвал­ лагьай­тIа, хсуси гъвечIи багъда хьанвай бегьердин кьвед-пуд виш килограмм маса­ гун патал шегьердиз фидай мумкинвални, ашкъини инсанриз жезвач. Себебарни,­ зи фикирдалди, жуьреба-жуьребур я: кIва­лахдик квайбур кIвалахдик ква, темпелбуру кагьулвалзава, игьтияж авачирбуру хийирсуз кардик кьил кутазвач ва икI мад.

Са патахъай лугьуз жеда хьи, ихьтин гьалар иесийри чпи арадал гъизва. Гзаф бегьер гудай еке багълар кутазвайбуру багъдихъ гелкъуьнин месэлаярни вижевайдаказ тешкилзава. Им абурун хсуси бизнес я. Бизнесда тешкилсузвилизни карапативилиз рехъ гана виже къведач.

Бес кIвалихъ галай гъвечIи багъларай жезвай гъвечIи бегьерар терг жедай чкадал вучиз гъизва абурун иесийри? Абурукай зурар гьазуриз жезвачни? Алай вахтунда кIвалин шартIара зурар гьазурдай махсус пичерни маса гузва. Кар чидай зегьметкешри емишар кьурурзава ва маса гузва. Гьатта зурарикай компотар гьазуриз, туьквенриз, кафейриз теклифзава. Ихьтин са истикан компотдин къимет шегьеррин столовойра, кафейра 30 манат ва адалайни артух я.

Мад са месэла ава. Тарарал экъечI­завай емишра квак гьат тавун патал, абур маса гьашаратри чIур тавун патал гъвечIи багъларин гзаф сагьибри дарманар ягъунин, тарарихъ гелкъуьнин серенжемар кьабулзавач. Гьавиляй сезондин вахтунда чи базарра, туьквенра къене пIаркIв (квак) авачир са пIини жагъуриз жедач. ИкI вучиз жезвайди я? Гьелбетда, гел­къвез­вачирвиляй, талукь дарманар хъичин тийизвайвиляй.

К.Ферзалиев