Дагъларин уьлкведин гьар са миллетдихъ, халкьдихъ республика патал еке важиблувал ава, гьаниз килигна чун гьар са халкьдин адетрив, культурадив, чIалав къайгъударвилелди эгечIун лазим я ва хайи чIал, медениятдин ирс акьалтзавай несилрив агакьарун чи буржийрик акатзава. Идахъ галаз алакъалу яз, 21-октябрдиз къейдзавай Дагъустандин культурадин ва чIаларин йикъан сергьятра аваз чи республикада са жерге серенжемар кьиле тухвана. Абурун арада, Махачкъалада, тарихдин «Россия — зи тарих» паркуна РД-дин урус чIалан ва культурадин центради Дагъустандин милли политикадин ва динрин крарин рекьяй министерстводин куьмекни галаз тешкилнавай «ЧIал — халкьдин тарих» фестивални ава. Ана РД-дин милли политикадин ва динрин крарин рекьяй министрдин заместитель Расул Гьажиева, управленидин начальник Мегьамед Даитбегова, РД-дин «Республикадин урус чIалан ва культурадин центр» ГБУ-дин директор Руслан Луговойди, республикадин вузрин, гьа гьисабдай яз къецепатан уьлквейрин (Замбиядин, Сириядин, Бангладешдин, Кьиблепатан Кореядин, Ливиядин, Алжирдин, Ливандин, Азербайжандин ва масабурун) студентри иштиракна.
Дагъустандин милли политикадин ва динрин крарин рекьяй министр Энрик Муслимован тIварунихъай мярекатдал Мегьамед Даитбегова кIватI хьанвайбурув чими келимаяр агакьарна. Ада уьлкведин гзаф кьадар культурайриз ва чIалариз гьуьрмет авуниз, обществода жуьреба-жуьре халкьар дуствилелди яшамиш жез куьмекзавай и мярекатдин важиблувал къейдна.
— ЧIала медениятдин гуьзгуьди хьиз, неинки чи алем санлай къачурла, гьакIни чи халкьдин милли руьгьни къилих, адетар, эдебни марифат, къанун-къайдаяр, къиметлу ва пак ивирар къалурзава. Чун гъавурда акьазвайвал, чIал хуьнал гьалтайла, кьилинди гьар са чIалал рахазвай касдихъ и жигьетдай къанажагълувал, къайгъударвал хьун я. Гьар йисан 21-октябрдиз къейд авун хъсан адетдиз элкъвенвай милли сувар – Дагъустандин культурадин ва чIаларин югъ – и жигьетдай важиблу серенжем я. Къенин фестивалди и кар мадни тестикьарзава. Гьаниз килигна, алай аямдин несилдин пак буржи чи халкьарин культурадин уьмуьрдин жуьреба-жуьревал хуьн ва акьалтзавай несилрал ам саламатдиз агакьарун я, — алава хъувуна М.Даитбегова.
Мярекатдал рахай вири ксари гзаф миллетрикай ибарат тир чи республика патал чIалар, тарих ва культура хуьнихъ элкъуьрнавай и йикъахъ еке важиблувал авайди хьиз, урус чIал Дагъустандин вири халкьар садзавай, агудзавай чIал тирдини къейдна.
Студентриз «Дагъустандин миллетар» кьил ганвай видео-зарисовка къалурна. Адан сергьятра аваз къецепатан уьлквейрин студентриз чи республикада яшамиш жезвай халкьарин кьетIенвилерикай ва ухшар терефрикай чир хьана.
Мярекат кьиле тухвай Марат Тимохина къецепатан уьлквейрин студентриз Дагъустандин халкьарин тарихдикай ва культурайрикай суьгьбетарна, хореографиядин ансамблри ва маса манидарри халкьдин искусстводин къешенгвал къалурна.
Фестиваль концертдин программадалди акьалтIарна. ИкI, урус чIалан ва культурадин центрадин «Берегиня» хордин манидарри, аялрин ансамблри («Бахтлу аялвал», «Салам») ва хореографиядин ансамблди («Кьуьлерин алем»), халкьдин артистар тир Арсен Салагьбегова, Нурьяна Къалаевади ва масабуру тамамарай манийри кIватI хьанвайбурун гуьгьуьлар мадни шадарна.
Рагнеда Рамалданова
