Гьар йисан 10-октябрдиз Лезги чIалан югъ къейд ийизва. И юкъуз Дагъустанда, Урусатдин жуьреба-жуьре шегьерра, лезгияр яшамиш жезвай бязи къецепатан уьлквейра лезги чIалал диктант тухун хъсан адетдиз элкъвенва. Дагъустанда диктант тухузвай кьилин майданрикай сад Махачкъалада, тарихдин «Урусат – зи тарих» паркуна кардик кутунвай. Республикадин меркезда кьиле фейи диктантда вишелай виниз ватанэгьлийри иштиракна.
ЦIинин мярекат лезгийрин машгьур шаир, журналист Седакъет Керимовадин 70 йисан юбилейдиз талукьарнавай. Диктантдин текстни адан «Квахьай йикъарган» романдай къачунвай. Ам «Лезги газетдин» кьилин редактор, Урусатдин журналистрин Союздин Дагъустанда авай отделенидин председатель Мегьамед Ибрагьимова кIелна.
Къейд ийин хьи, меркезда диктант тешкилуник пай кутурбурун арада «Лезги газетдин» редакция, ФЛНКА, Алкьвадар Гьасанан тIварцIихъ галай медениятдинни марифатдин центр, Махачкъалада авай лезгийрин милли тешкилат, «ЛЕКИ» фонд, Кьиблепатан Дагъустандин жегьилрин союз авай.
Диктант кхьидалди вилик ам кьиле тухвай Мегьамед Ибрагьимова международный дережада аваз тешкилзавай и серенжемдин тарихдикай, адахъ хайи чIал хуьнин ва вилик тухунин карда авай важиблувиликай ихтилатна, иштиракчийриз лезги чIалал рахуниз, яшамиш жезвай чкадилай тафаватлу тушиз (гьам хуьре, гьамни шегьерда) веледриз лезги чIал чируниз эвер гана.
Лагьана кIанда, вилик йисара хьиз цIини диктант гьам офлайн (яни тайин са чкадиз атана), гьамни онлайн (интернетдин куьмекдалди) къайдайра кхьена. 10-октябрдиз Лезги диктант къецепатан уьлквейрани тешкилнавай. Мисал яз, Азербайжанда, Баку шегьерда, «Самур» газетдин редакцияди кьил кутур и мярекатда мектебра кIелзавай аялри, студентри, пенсионерри ва масабуру иштиракна. Диктантдин текст лезгийрин машгьур шаир Муьзеффер Меликмамедова кIелна.
Диктант кхьена акьалтIарайдалай кьулухъ Мегьамед Ибрагьимова ДГУ-дин филологиядин факультетдин ва ДГПУ-дин Дагъустандин филологиядин факультетдин са жерге студентрив алай йисуз цIийиз тешкилнавай кьве стипендия вахкана.
Сад лагьайди, алим Ражидин Идаятович Гьайдарован тIварцIихъ галай стипендия (5 агъзур манат) ФЛНКА-ди арадал гъана. Ам 2 ва 3-курсара вири вадар аваз кIелзавай, меркезда кьиле физвай чи халкьдин милли мярекатра активнидаказ иштиракзавай лезги студентриз гьар вацра гузва. ЦIи и стипендиядиз ДГУ-дин филологиядин факультетдин студентка Диана Бабаева (3-курс) ва ДГПУ-дин Дагъустандин филологиядин факультетдин студенткаяр — Изольда Къазимегьамедова, Зарина Ризаханова (2-курс), Фатима Абдулвагьидова (3-курс) лайихлу хьана.
Кьвед лагьай стипендия (3 агъзур манат) Алкьвадар Гьасанан тIварцIихъ галай медениятдинни марифатдин центради тешкилнава. Ам гьар вацра 1-курсунин студентриз гузва. ЦIи гьам ДГУ-дик, гьамни ДГПУ-дик хайи чIалар чирзавай факультетрик санлай къачурла 6 кас экечIнава. Абурун арада Камила Абдуселимова, Сегьерназ Исаева, Гуьлшад Зербалиева (ДГУ), Диана Шингъарова, Фатима Сефербегова, Аман Бабаханов (ДГПУ) ава. Абур вири винидихъ тIвар кьунвай центради чара ийизвай стипендиядин лауреатар я.
Идалай кьулухъ мярекатдин кьвед лагьай пай Махачкъалада авай лезгийрин милли тешкилатдин кьил, Алкьвадар Гьасанан тIварцIихъ галай центрада кардик квай лезги дишегьлийрин Советдин председатель Пакизат Рагьимхановади кьиле тухвана. Ада мярекатдин сергьятра аваз лезги чIалал шиирар кIелай меркездин мектебра кIелзавай са шумуд аялдив вичи регьбервал гузвай тешкилатдин патай гьуьрметдин грамотаяр вахкана. ГьакIни дишегьлийрин са дестеди (абурун арада Лезги театрдин, Кьурагь райондин администрациядин культурадин управленидин векиларни авай) лезгийрин мехъерик свас гваз чамран кIвализ хквезвай къайдадиз талукьарна гьазурнавай сегьне къалурна, ашукь Каира, шаир Фазил Асланова манияр лагьана, милли кьуьлер авуна.
Къейд ийин хьи, диктант кьиле физвай юкъуз тарихдин «Урусат – зи тарих» паркунин фойеда лезгийрин адетриз, милли медениятдиз, лезги тIуьнриз талукьарнавай выставкаярни кардик кутунвай. Идалайни гъейри, мярекатдин иштиракчияр патал чай, кофе хъвадай, тIуьнар недай шартIарни тешкилнавай.
Диктант «Дагъустан» РГВК, ГТРК каналрай лезги чIалал эфирдиз акъатзавай передачайрай къалурдайвал я. Диктантдин нетижаяр «lezgidiktant.ru» сайтда, «Лезги газетдин» телеграм-каналда 24-октябрдиз чапда.
Агьмед Магьмудов
