Писатель Лев Толстоя лагьанай: «Хъсан муаллимдиз кьве лайихлувал хьун бес я — чIехи чир­вилерни еке рикI». И лайихлувилер Дербент райондин ЛукIарин юкьван школада­ географиядинни биологиядин муаллимвиле­ кIва­лахзавай Агьмедов Раидинахъ ава. Ада вичин ученикар неинки тайин са предметдиз акьалтIай итиж ­ийиз вердишарзава, гьакIни абуруз чун элкъуьрна кьунвай алемдин къайгъударвални ийиз­ чирзава.

Агьмедов Раидин Агьмедович 1981-йисуз Дербент райондин ЛукIарин хуьре «Белиджинский» совхозда кьилин инженер яз зегьмет чIугур Агьмедан хизанда дидедиз хьана. Агьме­дов Агьмед лагьайтIа, Дагъустанда машгьур пар­тиядинни государстводин деятель Шамсудин Агьмедован хва, макъаладин кьилин игит Раидин муаллим гьа и баркаллу хизандин векилрикай сад я.

…Раидина школада кIелзавай йисара дуьньядин картайриз итиж ийиз хьана. И кар кьатIай кIвалевайбуру адаз гьар жуьредин картаяр, геог­рафиядин атласар маса къачуна. Школада географиядин муаллим, рагьметлу Сабир Керимова тухузвай тарсунал, ада гьар са делил гъавур­да­ гьатдайвал ачухзавай къайдадал, дуьньядин­ географиядикай ийизвай суьгьбетрал жаван­ га­да­ лап ашукь хьанвай. Раидина гьар йисуз геог­­ра­фиядай олимпиадайра иштиракзавай ва кIвен­­кIвечи чкаярни кьазвай. ЧIехи классриз акъа­тайла, гележегда уьмуьр гьи пешедихъ галаз алакъалу ийидатIа Раидин патал тайин хьанвай.

Школа акьалтIарай 1998-йисуз ам Дагъус­тандин гьукуматдин пединститутдин географиядин факультетдиз гьахьзава. Агалкьунралди институт акьалтIарай адакай географиядинни эколо­гиядин муаллимдин пешедин сагьиб хьана. 2003-2006-йисара Р.Агьмедова ДГПУ-да «Экономикадин, яшайишдин ва сиясатдин география» пешедай аспирантурада кIелна.

2006-йисуз хуьруьз хтай жегьил пешекардиз­ ЛукIарин юкьван школадин директор Айнудин Османова адан пешедай сятер тахьуниз килигн­а, физкультурадин тарсар тухун теклифна­. КIвалах авачиз кIвале гьакI ацукьдалди, Р. Агьме­дов и тек­лифдал рази жезва. Са йисуз ада ина физкультурадин муаллимвиле кIвалахна. Адан ри­кIел вичи кIелай вахтар, дустар хтана. Вичиз тарсар гайи муаллимрин жергедиз гьахьиз са тIимил регъуьвални авай, амма вич абуру хушдиз кьабулайла, абуру гузвай меслятар акурла, жегьил муаллимдин гуьгьуьлар — ачух, руьгь хкаж хьана.

— За школада кIвалахиз гатIунай йикъалай жуван вилик аялар патал гьар са тарс итижлу­ди авунин месэла эцигна, — ихтилатзава Раидин му­аллимди. — КIвалахдин тежрибада зун гъавурда гьатна хьи, гьар са тарсуни кIелзавай аялриз неин­ки цIийи чирвилерни тербия гуз, гьакIни абурун къилихдик хъсан ерияр кутаз, абур вилик тухуз куьмекна кIанда.

2007-йисуз Раидин муаллимдин классдин руководитель хьайи биологиядин муаллим Светлана Александровна пенсиядиз фейила, адав гвай сятер школадин директорди жегьил муаллимдив вахкана. Вич биолог туширтIани, ада биологиядин предтметдай хейлин ктабар, пособияр кIелна, вичиз алава чирвилерни образование къачуна. Гьа чIавалай гилалди ада аялриз биологиядин, 2017-йисалай географиядин тарсарни тухузва.

Раидин муаллимди вичин предметрай аялар ОГЭ-диз ва ЕГЭ-диз гьазурун патал тухузвай факультативра абуруз дерин чирвилер гузва. Лагьана кIанда, адан предметрай имтигьанра гуьгъуьна амукьайди хьанвач.

Муаллимди тарсара информациядинни коммуникациядин технологияр ишлемишуналди аял­рин кьатIунрин мумкинвилер артухарзава ва и карди кIелунрин ери хкажуниз таъсирзава.

Ада вичи гьазурнавай методикадай адетдинбур тушир тарсарни тухузва. И тарсара ада биологиядиз талукь темайрилай гъейри, вичи гьазурнавай кроссвордарни ишлемишзава. Адетдинбур тушир тарсари аялар уяхарзава, предметдихъ авай итиж хкажзава. Ихьтин тарсар су­ва­риз элкъвезва, гьар са аялдиз вич къалурдай мумкинвал гузва, классдикай яратмишзавай коллектив жезва.

Лагьана кIанда, Раидин Агьмедова тарсара менфят къачузвай кроссвордрин тамам са кIватIал гьазурнава. Муаллимди вичихъ тарихдин тарсариз талукь яз гьазурнавай кроссвордарни ава лугьузва. «Кроссвордар гьазурун зи рикI алай кIвалах я», — къейдзава ада.

2019-йисуз школада «Точки роста» программадай биологиядин кабинет ачухна. Раидин муаллимдин регьбервилик кваз школадин и кабинет районда хъсанди яз гьисабнава. Им, гьелбетда, адан кIвалахдин агалкьунрин нетижа я.

Р.Агьмедова районда ва республикада тухузвай яратмишунрин конкурсрани активнидаказ иштиракзава. ИкI, алатай кIелунин йисуз  кьиле фейи Вирироссиядин образованидин лап хъсан тежрибайрин «Программно-методический комплекс лучшей образовательной практики» региондин конкурсдин алава образованидин тIебии илимрин «БиоТОП ПРОФИ» хиляй Раидин муаллим РД-дин образованидинни илимрин министр Я.Бучаеван къул алай пуд лагьай дережадин ­дипломдиз лайихлу хьана. И конкурсда иштиракай адан кIвалах федеральный дережада кьиле физвай этапдиз рекье тунва.

Алай йисан 12-майдиз Дагъустандин образо­вание вилик тухузвай институтди ирид турда кьиле тухвай Дагъустандин халкьарин адетар, культура, тарих чирунай республикадин дережа­да аваз кьиле фейи 2-викторинада Раидин Агьмедов квай Дербент райондин «Южане» командади 2-чка кьуна. Ана Дагъус­тан­дин шегьеррайни районрай кIуьд командади иштиракнавай. Инани вич маса рекьяй пешекар ятI­ани, Раидин муаллимди вичиз халкьарин адетар, тарих, культура тамамдиз чизвайди къалурна.

ЛукIарин школадин директор Айнудин Ос­ма­но­ва Раидин муаллимдикай гаф кватайла икI лугьуз­ва: «Раидин Агьмедович Аллагьдин патай халис муаллимвилин пай ганвайди я. Ам вичин кIва­лах­див гьевесдивди эгечIзава. Ада тарс гайи вишерал­ди аялри, абурун диде-бубайри бажарагълу муаллимдиз чIехи гьуьрмет ийизва. Биологиядин предметдай тухузвай ОГЭ-дайни ЕГЭ-дай аялри къазанмишзавай чIехи нетижайри Раи­дин муаллимдин вини дережадин пешекарвални алакьунар субутзава».

Къейд ийин хьи, алай вахтунда Раидин муаллим 11-классдин руководителни я. Адакай аялриз халисан юлдаш ва насигьатчи хьанва.

— Хуьруьн школада кIвалахай йисара, инанмишвилелди завай лугьуз жеда, захъ хъсан тежриба хьана, — лугьузва Раидин муаллимди. — Чи школада муаллимри гьевесдивди кIвалахзава. Абуру программаяр галачизни аялрин кьатIунар гегьеншарзава, чпин кIвалахдив ашкъидалди эгечIзава. Ихьтин коллективда кIвалахуни жуван ашкъи мадни хкажзава.

Къагьриман Ибрагьимов