Вичиз герек кар-кIвалах аваз Хив райондин Цналрин хуьряй Кьасумхуьрел атанвай зи таниш Мирзекерим Агъабалаева, райондин центральный больницадин виликай фенвай рекьел гьалтайла, заз гьейранвалдай тегьерда лагьана: «Эхиримжи йисара Кьасумхуьр ва гзаф маса хуьрер гуя шегьерриз элкъвенва, куь районда рекьерни куьчеяр аваданламишзава. ЦIийи хуьруьн юкьвай фенвай республикадин метлеб авай улакьар физвай рекье тухузвай эцигунрин, авадан авунин кIвалахар акурла, гуьгьуьл шад жезва. Ихьтин хуьрера, районда яшамиш жезвай куьн бахтлу инсанар я. Сагърай куь гьакимар!»

И келимайри закни­ шадвилин, дамахдин гьис­­сер кутуна. Гьакъи­къатдани, эхиримжи йисара Кьасумхуьр, санлай район эцигунрин май­­дандиз элкъвенва ла­гьайтIа, зун ягъалмиш жедач. Заз акI я хьи, вичин девирда Алибег Фатахова кхьей «…Эцигзава, эцигзава, куьгьнеди чукIур хъийиз, цIийи хъийиз, эцигзава» келимайрай чи хуьрерин, санлай райондин къенин «шикилар» аквазва.

«Районда цIийи объектар эцигунин­, вилик йисара эцигайбур цIийикIа туь­кIуьр хъувунин, рекьерни куьчеяр авадан авунин кIвалахар вилик финиз муниципалитетда «Комфортная городская среда», «Безопасные качественные дороги», «Развитие дорожного хозяйства», «Местные инициативы» гос­­программаярни милли проектар уьмуьр­диз кечирмишуни екедаказ куьмек гузва. Абур тамамарун, эцигунрин ва ремонтрин кIвалахар тайинарнавай вахтунда акьалтIарун неинки муниципалитетдин кьил Саид Темирханован, гьакIни Дагъустан Республикадин Гьукуматдин, министерствойрин кьетIен гуьзчивилик ква», — лугьузва райондин администрациядин капитальный эцигунрин управленидин начальник Роберт Мейланова.

Гъилевай йисуз капитальный ремонтрин кIвалахар райондин­ умуми­ образованидин пуд идарада­ – Агъа СтIалрин, ЦIийихуьруьн ва КIвар­чагъ­рин мектебра кьиле тухвана. Сметадин документра къалур тавунвай алава кIвалахар бюджетдилай къецяй тир такьатрин гьисабдай ва пудратчи карханадин къуватралди кьиле тухузва.

Капитальный ремонтрин кIвалахар ЦIийи Макьарин аялрин бахчадани тешкилнава. Объектдал эцигунрин рекьяй хейлин кIвалахар акьалтIарнава. Алай вахтунда дараматдин къенепатан са тахан цлар (перегородки) эцигунин, экверин линияр тухунин, полар ягъунин кIвалахар худда ава.

«Комфортная городская среда» программадай Алкьвадрал ва ДаркIуш-Къазмайрал скверар авадан авунин кIвалахар акьалтIарнава, алай вахтунда анриз мукьва мулкар къайдадиз гъунин ва куьлуь-шуьлуь кIвалахар тамамарзава.

Районда «Развитие дорожного хозяйства» программа уьмуьрдиз кечирмишунин нетижада хейлин кIвалахар кьиле тухванва, и кар давамни ийизва. ИкI, и программадай Зизика ва Агъа СтIал-Къазмайрал пуд-пуд куьчеда, Дар­­кIуш-Къазмайрал, Эминхуьре, Герейханован хуьре, Кьулан СтIалдал са-са куьчеда къир цанва, къир цунин кIва­лахар Алкьвадрал ва Сардархуьрени тухузва. Идалайни гъейри, и программадин сергьятра аваз Кьасумхуьруьн, Агъа СтIалрин, Кьулан СтIалрин, Герейханован, ЦIийи Макьарин, Курхуьруьн, Птидхуьруьн, Вини Хъартасрин, Сайтархуьруьн, Зугьрабахуьруьн, Бутхуьруьн ва Испикрин хуьрерин куьчейра къир цун ва хирхем вегьинни пландик кутунва.

Роберт Мейла­нова чаз лагьайвал, гъилевай йисуз Ук­раинада кьиле физвай дяведин махсус серен­жемдин иштиракчийрин хизанар яшамиш жезвай куьчейра ремонтдин кIва­лахар кьиле тухун «Рекьерин майишат вилик тухун» программадик кутунва.

«Хатасуз ерилу рекьер» милли про­ектдин сергьятра аваз «Мамрач-Ташкапур-Аракандин муьгъ» улакьар фидай рекьин 10-15 км учас­токда (Агъа СтIал-Къазмайрилай Кьасумхуьруьн цIийи муькъвел кьван) цIийи­кIа туькIуьр хъийизва ва кIвалахар хъсан ери аваз кьилени тухузва. Кьилди къачуртIа, и рекье къир цана, яд къе­­рехдиз алуддай къурулуш къайдадиз хкана, рекьин къерехар, патарив гвай лекъвер ва синер авай чкаяр дуьзар хъувуна, са кьадар мензилда ракьукай жугъунар туькIуьрна, тротуарар тухвана, рекьера лишанар цIийи хъувуна, инсанар элячIдай чкаяр къалурнава. Тротуарар тухунин, экверин линийрин шалманар акIурунин, рекьин къерехар, туьквенрин ва общественный маса дараматрин вилик квай гъвечIи майданар къайдадиз гъунин кIвалахар давамарзава.

Винидихъ тIвар кьунвай объектдин сергьятра аваз Кьасумхуьруьн кьилихъ «Чирагъ» вацIал эцигнавай муьгъни ремонт хъувуна акьалтIарнава.

Капитальный ремонтрин кIвалахар «Куркент-Карчаг-Сиртыч» республика­дин метлеб авай рекьин 3-12 км учас­токдани давамарзава. Ремонтдин кIва­ла­хар «Ботлихагропромдор строй» ООО пудратчи карханади  «Дагестан­автодор» ГКУ-дин заказдалди рекьерин фондунин гьисабдай тамамарзава.

Районда «Касумкент-Ашага-Стал», «Касумкент-Юхари-Стал», «Касум­кент-­Цмур» рекьерани капитальный ре­монтрин кIвалахар кьиле тухуда, «Ка­сумкент-Шихикент-Зухрабкент» ва «Ка­сумкент-Цмур-Ашага-Мака» рекьер ремонт авун патал проектар гьазурунни пландик ква.

ЦIийиз эцигнавай объектрикай­ ра­­хадайла, Герейханован 2-нумрадин­ цIийи школадин ва ДаркIуш-Къаз­май­рин аялрин бахчадин кьве мертебадин дараматдин эцигунрин кIвалахар акьалтIарнавайди къейд ийиз кIанзава. Алай вахтунда и объектрал авадан авунин кIвалахар давам жезва.

Госпрограммайрай ва милли про­ект­рай эцигзавай объектри ва ремонтдин кIвалахри райондин хуьрер гуьрчегарунихъ галаз санал, агьалийрин­ яшайишдин ва дуланажагъдин шар­тIар­ни хъсанарзава.

Хазран  Кьасумов