Алатай гьафтеда (24-26-августдиз) Дахадаев райондин Кубачи хуьре Вирироссиядин халкьдин яратмишунрин фестиваль кьиле фена. ИкI, тамам пуд юкъуз адан иштиракчийриз — чи уьлкведин жуьреба-жуьре пипIерай (Калининграддин, Омскдин, Москвадин областрилай эгечIна, Кеферпатан Осетия-Алания, Калмыкия, Башкортостан, Чувашия, Татарстан републикайрилай хкечIна), санлай къачурла, 80-далай виниз регионрай тир устадриз ва халкьдин художественный сеняткарвилерин карханайрин векилриз – чпин устадвал къалурдай мумкинвал хьана. Фестиваль «Россиядин халкьарин художественный сеняткарвилер» ассоциациядин, «Дагъустандин халкьарин художественный сеняткарвилер» ДРОО-дин, «РемесловЪ» тIвар алай художественный мастерскойдин ва Дахадаев райондин кьиле авай ксарин куьмекни галаз «Стратегическое развитие территорий» АНО-ди (Автономная некоммерческая организация) тешкилнавайди тир.
Фестивалдиз талукьарна, ам башламишдалди са шумуд югъ амаз, Махачкъалада, «Дагъустан» РИА-дин майдандал, Дагъустандин туризмдин ва халкьдин художественный сеняткарвилерин рекьяй министрдин заместитель Анна Безруковадин, фестивалдин проектдин регьбер Мурад Гьажияхьяеван, «Дагъустандин халкьдин художественный сеняткарвилер» ДРОО-дин исполнительный директор, фестивалдин координатор Саид Ниналалован ва «Стратегическое развитие территорий» АНО-дин директор Марина Ферзилаевадин иштираквал аваз кьиле фейи пресс-конференциядал къейд авурвал, халкьдин сеняткарвилерин кьадардал гьалтайла, РФ-дин амай регионрин арада Дагъустанди кIвенкIвечи чка кьазва. Фестивалдин макьсад халкьдин гъилин сеняткарвилер хуьникай, и рекьяй бажарагълубур дуьздал акъудуникай ва абуруз куьмекар гуникай ибарат я. Кубачи и жигьетдай республикадин халкьдин художественный сеняткарвилерин центр яз гьисабзава.
Фестиваль ачухуниз талукьарнавай мярекатда райондин кьил Мегьамед Абдулкъадирова, Дагъустандин туризмдин ва халкьдин художественный сеняткарвилерин рекьяй министрдин заместитель Анна Безруковади, «Россиядин халкьарин художественный сеняткарвилер» ассоциациядин председателдин заместитель Александр Дрожжина, Дагъустандин художникрин Союздин председатель Къурбанали Мегьамедова ва масабуру иштиракна.
Муниципалитетдин кьили, фестивалдин иштиракчийрихъ элкъвена, чими келимаяр лагьана. Ихьтин серенжемрин важиблувал къейд авунихъ галаз сад хьиз, ада Кубачи неинки заргарвилин рекьяй дуьньяда чпин тIвар-ван акъатнавай кьетIен устадралди, гьакIни Агьмедхан Абубакаров, Мегьамедрасул Мегьамедрасулов, Мунги Агьмед, Ибрагьим Шамов, Расул Алиханов, Агьмедхан Караев, Манаба Мегьамедова ва гзаф масабур хьтин алимралдини писателралди машгьур тирдал фикир желбна.
— Зи фикирдалди, Вирироссиядин фестиваль Кубачида тухун дуьшуьшдин кар туш. Асирралди дагъвийри амалзавай адетар хуьзвай, тIебиатдин гуьзел пипIер, тарихдин рекьяй чпихъ кьетIен мана-метлеб авай чкайралди девлетлу тир инаг – вичихъ тешпигь авачир хуьр республикадин медениятдин ирсинин хазина я. Умудлу я, мугьманперес чи районда, гуьрчег тIебиатдин къужахда акъудай йикъар квез бегенмиш жеда, куь рикIера яргъалди чка кьада, — лагьана Мегьамед Абдулкъадирова.
Гуьгъуьнлай ада Белоруссиядин кьуршахар кьунай федерациядин генеральный секретарь, азаддаказ кьуршахар кьунай спортдин мастер, грэпплингдай международный классдин мастер, Бускри хуьруьн агьали Мирза Абдуллабеговав физический культура ва спорт вилик тухуник лайихлу пай кутунай ва пропаганда авунай, Белоруссиядинни Дагъустандин стха халкьарин арада дуствал мягькемарунай Чухсагъулдин чар вахкана.
Шад мярекатдин сергьятра аваз концерт гана ва Кубачидин дишегьлийрин, гьакIни Россиядин регионрай атанвай мугьманрин, фестивалдин иштиракчийрин милли пек-парталрин дефиле (пек-партал къалурун патал абур алаз абурлудаказ къекъуьн) кьиле фена.
Фестивалдин сергьятра аваз, Дагъустандин устадри гьа гьисабдай яз Балхардин хъенчIин къапариз, Унцукулдин кIарасдал нехиш атIуниз талукь мастер-классар къалурна.
Нянрихъ Дагъустандиз атанвай мугьманар галаз хуьре къекъуьнар тешкилна. Абур Кубачидин машгьур чкайрихъ, гьа гьисабдай яз «Кубачи» этнокIвалихъ, СОШ-дин музейдихъ галазни танишарна.
Гуьгъуьнин йикъара мугьманар Къала-Къорейш ва Амузги хуьрериз экскурсийриз тухвана, конкурсар тешкилна, Дагъустандин фольклордин коллективри, гьа гьисабдай яз О.Батыраян тIварунихъ галай Даргийрин театрдин артистри чпин устадвал къалурна.
26-августдиз фестиваль агалуниз ва конкурсрин гъалибчийрив шабагьар вахкуниз талукьарнавай шад мярекат кьиле фена.
Рагнеда Рамалданова