Дидедилай кагъаз
Эхирни, хва, кхьизва за ваз кагъаз.
Гьикьван хьурай зун рекьерал вил алаз.
Йифен ахвар, йикъан кьарай авачиз.
Хвенай за вун буба кьилел алачиз.
Ингье диде кефсуз хьана ава, хва.
Вуна тавур заз ни авурай дава, хва?
Къацу пулар кIватIиз, къе вун гьатнава,
Зун тек туна, вучиз закай катнава?
Жаваб це заз, зи вил гала кагъаздихъ,
Ви рикI алай “Магьидилбер” аваздихъ.
За вуч кхьин? Амач къуват гьилера,
Шагъал гьатна, экв туьхуьзва вилера.
Вири дагъдиз хквезва, хва, паталай,
Мал-къараяр, кIвал-югъ кутаз шазанлай.
Амма чи къул туьхвенва къе, цIай амач.
Я ви сусан, я аялрин гьай амач.
Кьеб къужахда кьазва за вун чIехивур.
Ви шикилни зун вахт жедалд рехивур.
Ахварайни аквазвачни диде ваз?
За багъишай кIумуник квай чуьнгуьр — саз.
Тапусда, хва, чамарзава кьифери.
Ахвар амач, азмишзава йифери.
Дирибашри кьуд-пад михьиз тарашна,
Цурар, кьурар ацIурнава, фарашна.
Пенси вуч я? За вуч къачун, мал амач.
Гъуьр, чIем багьаз, кьил кутIундай шал амач.
Мад вучин за, бахт кIанда лагь инсандиз,
Фагьум-фикир ая на, хва, хъсандиз.
Мад вуч кхьин? Сагърай, зи хва, гъил къала,
Вун акунихъ дидед вил гала.
Иналди за куьтягьда чар куьрелди,
Амукь тийиз кичIезва заз хъуьтIелди.
Чхра
Дидед чхра ама кIвале, гъал авур,
РицI атIана, акъвазнава пас кьуна.
Чи хизандин зурба дерди-гьал авур,
Заз чир гьалда, гьадани къе яс кьуна.
ГъвечIи хтул алахънава элкъуьриз,
Гьевесдивди адан тупучI шиш хьтин.
Амма чизвач гъал къведайвал туькIуьриз,
Хъухъванва яб чIулав лидин, миш хьтин.
Куьз лавгъа хьуй кIвалахзавай чхра чи?
Табий жезвач ам хтулдиз, четин я.
Гам-гибедив ацIурнавай арха чи,
Адан чIал чир диде чилик секин я.
Гьар къуз хтул алахънава датIана,
РицIни ава адал алай кьатI хьана.
Эхирни чарх элкъвена, гъал атана,
Сафунавай баргъарикай кIватI хьана.
Курхуьруьнви руш
Юкь шуькIуь тир таза жаван,
Хъуькъвер яру викIегь, кIубан.
Дамах-чагъ гваз физ виликай.
Хабар яхъ тIун зи рикIикай.
За валай гъил къачудай туш.
Курхуьруьнви гуьзел тир руш.
Я бахтавар хаму жейран,
Вун акунихъ я зун гьейран.
Вун са куькIвей шем-чирагъ я.
Дигмиш хьанвай пIинид багъ я.
Вун зи рикIи чIугунва хуш,
Курхуьруьнви гуьзел тир руш.
Девлетда вил туна вуна,
Ягъалмиш жез тахьуй, суна.
Писни хъсан алцумна дуьз,
Ша, азизди, вун заз гъуьлуьз.
Яшинда вун тахьуй нахуш,
Курхуьруьнви гуьзел тир руш.
Мийир на зи ширин чан зай,
Залай гъейри жагъич ваз тай.
Разивал це, гумир на наз,
Чун къвен куьниз, лишан кутаз.
Я азиз тир тIавусдин къуш,
Курхуьруьнви гуьзел тир руш.
«Лезги газетдин» 2023-йисан 12-нумрадай.
____________________________________________________
Гуьзел Май
Ша, мугьман хьухь азиз сувар,
Ачух я ваз кIвалер — йикъар
Вун атайла, шад я халкьар,
Хваш-беш ийиз ваз, гуьзел Май.
Аквазва чаз вав гвай дамах,
Цуьк ахъайна багъни яйлах,
Бахтлу ийиз чи гьар утагъ,
Ша, мугьман хьухь чаз, гуьзел Май.
Квадра чавай тIугъвал, азар,
Тавурай чун ада бизар,
Чаз герек туш и бедназар,
Тамир на чун тIаз, гуьзел Май.
Шадра на чи сефил рикIер,
Худда туна гьарна демер,
“Лезгинкадал” ийиз кьуьлер,
Ша чаз цуьквер гваз, гуьзел Май.
Нефс
Бес! Бес! Бес!
Нефс! Нефс! Нефс!
Тербет мус хьуй квез?
Нез! Нез! Нез!
Усалдал хъуьрез.
КIеве турла, шез.
Амай чIавуз ас,
Гьукумат я бас!
Виш къачуз жуваз,
Вахкузва абас.
Демократиядин
ЦIапурда тваз лаш.
Хьанва куьн вердиш.
Виш! Виш! Виш!
Шиш! Шиш! Шиш!
Мус жеда куьгьне
Шаблонар дегиш?
РикIиз лагь жуван
Хьурай адаз ван.
Гъил! Гъил! Гъил!
Жемир акьван
Вил! Вил! Вил!
Гьар майва емиш,
Жедалди дигмиш,
Чапхун ийиз гъиз,
Вагьтедай тефиз,
Кьуд патаз физ гуз,
Къачузвайбур куз.
Гьикьван хьуй вишер,
Мангалар, шишер.
Дегишра иви,
ЧIуруд ятIа ви!
Уьмуьрдиз килиг,
Жемир вун эксик.
ЧIуру тар акъуд,
Къениди илиг.
ТахьайтIа, вахтсуз
Фида вун чилик.
Бес! Бес! Бес!
Нефс! Нефс! Нефс!
«Лезги газетдин» 2023-йисан 18-нумрадай.
______________________________________________
Дидед чIал чаз багьа я
Яр-дуст, лугьун вун лезги я, чизва заз,
Рахадайла пер язава на чIалаз.
Белки, вуна ам усал яз кьазватIа?
Сагъар хъия ви кьил, гьакьван тIазватIа.
Тарихрани чIал квахьайбур хьайид я,
Эхирдайни чеб пуч хьана кайид я.
Чир хьухь вазни, гьич фитнейрихъ агъамир,
ЧIал кIашкIум туш, ам вуна гьич жакьвамир.
За зи чIалал гьамишанда дамахда,
Рекьелайни алатайбур чIалахъда.
Садрани вун ягъалмиш жез тахьурай,
Масадбуру чал хъуьруьнар тавурай.
Кьама ял тваз, гьикьван жеда фурсариз,
Ни яб гурай ви кьел квачир тарсариз?
ЧIал ватан я, чIал чи чан я, Диде я,
Ам чи пайдах, чаз гьамиша вине я!
«Лезги газетдин» 2023-йисан 24-нумрадай.
______________________________________
Бахтлу билет
Сегьнедин са пата «Касса» кхьенвай будка, муькуь патани «Вокзал» кхьенвай тахта куьрсарнава. Теспача кваз са патай Пиркъули, муькуь патайни Гьалимат къведа.
Пиркъули яхун, кьакьан жендек авай, нерин юкь какур, дамахдивди алукIнавай, кефчи итим я. Гьалимат лагьайтIа, ацIай ва куьруь жендек авай, «ирис» пальто алай, кьилел чIарар хкажна туькIуьрнавай, гъиликни еке сумка квай дишегьли.
Гьалимат. И чIаван хийирар, стха!
Пиркъули. Абат хийирар, вах!
Гьалимат. Багъишламиша, стха, и кассадай гьиниз билетар гузвайди я?
Пиркъули. Ви рикIиз кIани патахъ, вах.
Гьалимат. Вув-в-в, ам вуч лагьай чIал я?
Пиркъули. Ам ваз гьиниз билет кIан ятIа, гьаниз гуда лагьай чIал я.
Гьалимат. Заз, хьанайтIа, чан стха, Бакудиз билет кIанзавай. Яраб гьатда жал?
Пиркъули. Вучиз гьатдач? Чи кьил гачал туш хьи. Гьатдайди я. Яъ!.. Аквадай гьалда, вах, Вариса лагьайвал, чун чунар я?
Гьалимат. ГьикI чун чунар?
Пиркъули. Вунни Бакудиз я, зунни.
Гьалимат. Вув-в-в, и итимди лагьай гаф аку!
Пиркъули. Аламат вучиз хьана?
Гьалимат. Хьанач, стха. Заз геж жезва, гьакI хьайила… Вуна багъишламиша, фад агакьна кIанзава. Сифте за къачун.
Пиркъули. РикIивайни яни? Зун вуч я, я вах, инал кIерецар гуз акъвазнавайди яни?
Гьалимат. РикIик тади ква, стха. Къе зун вахтунда агакьна кIанзава.
Пиркъули. Садрани тади къачумир, вах! Тади вацI гьуьлуьв агакьдач лугьуда халкьдин мисалда. Сифте за билет къачун, ахпа за вазни куьмек гуда.
Гьалимат. Сифте вуна вучиз?
Пиркъули. Я дидедиз женнет кьисмет хьайидан руш, ваз и кьулунал вуч кхьенватIа аквазвачни? Ана авайди са чка я.
Гьалимат. Гьа чка заз жеда.
Пиркъули. Керчек? Зун валай вилик атайди я эхир. (Кассадихъ гъил яргъи ийида).
Гьалимат. На, и яшдиз акъатна, тапарар куьзда? Чун кьведни санал атайбур туширни? Адалайни гъейри, зун дишегьли я, вун итим. Вуна сифте заз учир гана кIанзавайди я. И жуван къур хьтин дабакь секин тур, жибинда хтур. (Адан гъил анихъ ийида).
Пиркъули. Зун секин тур, вах! Вун гъавурда акьукь, ина ихьтин са кар ава.
Гьалимат. Гьич са карни, гьич са тварни… Билет зиди я.
Пиркъули. Я вини кIваче авай хъархъун ружа, заз мехъерал эвернава. Зи хва къе эвленмиш жезва.
Гьалимат. Бахтлу хьурай!
Пиркъули. Чухсагъул, вах, чухсагъул! Ингье гила чун чи гъавурда акьазвай хьтинди я.
Гьалимат. Зун лап хъсан гъавурда акьазва, стха. Мел-мехъер виридахъ галайди я. Белки, къе зи рушни гъуьлуьз физва жеди.
Пиркъули. Вун вуча, кьукьни-кьукь яни? Зи хцин мехъер къе ава лагьанай за ваз!
Гьалимат. Зи рушан мехъерни къе ава лагьанай за ваз!
Пиркъули. Я вах, ви къаст захъ галаз кукIун яни?
Гьалимат. Ви къаст зи нервияр къарсурун яни?
Пиркъули. Я дишегьли, за табзавач, ингье телеграмма.
Гьалимат. Ви а кьацIай чар авай чха зи нерив гъимир! Ахьтин телеграммаяр за ваз виш гъида.
Пиркъули. Валлагь ва биллагь, вах, вун гафунихъ къекъведайбурукай туш. Бахтавар я вун хьтин ирандиде гьалтайди.
Гьалимат. Килиг гьа, гьихьтин малаик ятIа! Вун хьтин гьуьрметсуз иранбуба гьалтайдан язух тушни?
Пиркъули. РикIивай яни, я хала? (Хъел кваз бармак хтIунна, вичин какацI хьтин кьил яйлухдалди михьна).
Гьалимат. Хару ягъуй вун! Зун валай яшлу яни мегер, вуна заз «халаяр» ягъиз? Ви гьа къеле янавай къажгъан хьтин келледиз за вуч лугьун!
Пиркъули. Ви гьа чIурукIа эцигнавай пехърен муг хьтин кьилиз зун къурбанд хьуй!
Гьалимат. Пехъери тIуьрай вун! Вун къе зал вуч лугьуз гьавалат хьанва?
Пиркъули. Чидач ман, вах, вун ихьтин кудай чичIек яз, ви руш гьихьтин истивут ятIа!
Гьалимат. Килиг, кьуьзек! Вуна зи рушан тIвар гъилер чуьхуьн гватIа яхъ. Адан хъуьчIуьк институт куьтягьнавай диплом квайди я. Вични лацу къугь хьтин гуьзелди я.
Пиркъули. Чидайди я чаз ахьтин гилан дипломар хъуьчIуьк квай лацу къугь хьтин гуьзелар. Институт са бир-бубат куьтягьна, ахпа са япалухдиз фида.
Гьалимат. Гьей! Гьей! Вуна а гафар низ лугьузвайди я? Заз яни? Гьайиф, ви кьилел са чIарни аламач, тахьайтIа, за вун… и вокзал тирвал къекъуьрдай! Ма вучда, зак исятда тади ква. Зи езне, ваз чир хьана кIанзаватIа, лап вижевай, рикIин хиял хьтин кьегьал я.
Пиркъули. Эгер а муртаддин хва муртад рикIин хиял хьтинди тиртIа, ада вун хьтин цIайлапандин руш къачудачир.
Гьалимат. Вуч? Вуч? Вуна гьикI лагьанай?!
Пиркъули. Гьа лагьайвал.
Гьалимат. Гьей! Ви фамилия гьикI я?
Пиркъули. Лугьудач. Вун вуча, силисчи яни?
Гьалимат. Силисчи туш… ятIани?
Пиркъули. Гьан, Къарабегов я. Вуч хьана? На лугьуди, заз идахъай кичIезва.
Гьалимат. Къарабегов? Ай-аман, вун нафт цазвай заводдин инженердин буба яз тахьуй гьа?
Пиркъули. Гьа гьам вич я, дишегьли. Ингье телеграмма. Зи Къиримаз Гуьлуьм гъизва. Вични гуьнедик квай къвед хьтин руш я, къвед хьтин!
Гьалимат сив ахъа хьана амукьда.
Вахъ вуч хьанва? Вун серсер хьана амукьна хьи?
Гьалимат. Эй, абатхийир хьайиди, бес гьа Гуьлуьман диде зун тушни?
Пиркъули. Вуч? Вуч? Гьа… гьа… ай аламат! Им гьихьтин гуьруьш хьунухь я? Хийирар, къавум!
Гьалимат. Абатхийирар, къавум!
Пиркъули. Вун рушан мехъерик физва ман?
Гьалимат. Эхь.
Пиркъули. АкI хьайила, бахтлу билет види я, азиз къавум. Зун итим я, автобусда аваз фида.
Сегьнедиз тади кваз, гъиле чуквандик квай аял аваз, са дишегьли акъатда.
Дишегьли. И чIаван хийирар, халу!
Пиркъули. Абат хийирар, чан руш. И мекьи вахтунда аялни гваз вун гьиниз физвайди я?
Дишегьли (туьтуьна шел акIана). Аял кефсуз я, чан буба. Им Бакудиз азарханадиз агакьарна кIанзава.
Пиркъули. ВикIегь хьухь, чан руш, накъвари ваз куьмекдач. Акъваз, ваз вуч аватIа чидани?..
Гьа и арада касса ачухда. Пиркъулиди амай са билет къачуда ва ам аял гвай дишегьлидив вугуда.
Ма ваз билет. Ам ви кьисмет я. Къуй ви аялдиз Аллагь куьмек хьурай!
Дишегьли. Чухсагъул, чан буба, чухсагъул! Ма, пул къачу.
Пиркъули. На вуч лугьузва, чан руш, им чи патай ваз куьмек хьурай!
Гьалимат. Эхь, эхь, къачу, чан руш! Ам чи патай ваз мехъерин савкьат хьурай.
Диктордин ван къведа: «Ростов-Баку» поезд вад декьикьадилай рекье гьатда. ТIалабзава куь чкаяр кьун. Юлдашар пассажирар, квез югъур хьурай!
Дишегьли. Чухсагъул, азизбур! Куь хъсанвал за садрани рикIелай ракъурдач. Къуй квез гьамиша къведай ван мел-мехъеринди хьурай!
Пиркъули. Саламатрай, чан руш!
Гьалимат. Хъсан рехъ хьурай!
Пиркъули. Ша, чан къавум, чунни автобусда аваз ваъ, къулай таксида аваз рекье гьатда.
Сегьнедилай, хъуьчIуькай кьуна, хъфида.
«Лезги газетдин» 2024-йисан 21-нумрадай.
