Кьилин редактордин гаф
Январдин вацра Дагъустандин сиясатдин уьмуьрда кьиле фейи виридалайни лишанлу вакъиа республикадин Кьил Сергей Меликован ачух эфир я лагьайтIа, чун гъалатI жедач. ЦIи кьвед лагьай сеферда тешкилай и мярекат гьукумдинни жемиятдин арада авай муькъуьз элкъвена. КIвалахдив ихьтин къайдада эгечIуни жергедин агьалийриз чпихъ авай дердийрикай, арада кас авачиз, республикадин Кьилиз хабардай мумкинвал гузва. Гьа са вахтунда региондин регьбердизни жемятдихъ авай месэлайрикай чиновникрин, гьайиф хьи, гьамиша гьакъикъи гьалар ачух тийизвай докладрай ваъ, шегьерринни хуьрерин агьалийрин сиверай чир жезва. Зи фикирдалди, ачух эфирдин виридилайни кар алай терефни гьа им я.
Эгер виликан ачух эфирдив гекъигайтIа, и сеферда Сергей Меликоваз дагъустанвийри гайи суалрин кьадар саки 1500-дан гзаф хьана. РикIел хкин, сад лагьай сеферда ихьтин мярекат 2021-йисуз тешкилнай. А чIавуз саки пуд сятни зура республикадин Кьили 25 суалдиз жавабар ганай. Суалрин умуми кьадар 3000-дав агакьнай. И сеферда ачух эфир 3 сятда давам хьана, дагъустанвийрилай атанвай 4500 суалдикай региондин Кьил 35 суалдиз жавабар гуз агакьна. Зи фикирдалди, суалрин кьадар гзаф хьуни республикада халкьди гьукумдиз ихтибарзавайди къалурзава.
Ачух эфир кьиле физвай чIавуз РД-дин Гьукуматдин Председатель Абдулмуслим Абдулмуслимов, адан заместителар, министерствойринни ведомствойрин, вири шегьерринни районрин кьилер интернетдин куьмекдалди Сергей Меликовахъ галаз алакъада авай. И кардикай менфят къачуна, Дагъустандин Кьили бязи суалриз талукь месэлайрай минис-терствойрин, муниципалитетрин кьилериз ачух эфирдин сергьятра аваз тапшуругъарни гана.
Асул гьисабдай суалар ЖКХ-дин, газдалди, целди, электричестводалди таъминарунин, набутриз куьмекар гунин, образованидин, здравоохраненидин, яшайишдин, туризмдин, мулкар авадан авунин, рекьер цIийикIа туькIуьр хъувунин месэлайриз талукь тир. Жавабар гудайла, Сергей Меликов суалра къарагъарнавай месэлайрин асул метлебдивай къерех жезвачир, хъсандиз гьар са кардин гъавурда твазвай, гьялдай рекьер тайинарзавай.
Суалар ганвайбурун арада ЦIунти райондин агьалини авай. Ада районда электричестводин симер фенвай шалманар куьгьне хьанвайдакай хабар гана ва Сергей Меликовавай абур цIийибуралди эвезунин карда куьмекун тIалабна. Адан гафарай малум хьайивал, 1970-йисалай инихъ муниципалитетдин электросетар садрани цIийикIа туькIуьр хъувунвач.
И суалдиз жаваб гудайла, республикадин Кьили и месэла “Россети” компаниядин векилрихъ галаз кьиле фейи гуьруьшдал веревирд авун хиве кьуна. ГьакIни ада къейд авурвал, Дагъустандин электросетрин инфраструктура тамамдиз куьгьне хьанва. Гьатта 80 йисан девирда дегиш тавунвай шалманарни ава. Ихьтин шартIара, иллаки дагълух чкайра, мукьвал-мукьвал эквер хкатзава, агьалияр инжиклу жезва.
Гьакъикъат паталди лагьайтIа, ихьтин гьалар неинки са ЦIунти, гьакIни хейлин маса районрани ава. Владимир Васильева регьбервал гузвай чIавуз Дагъустандиз “Россети” компаниядин 2000-далай виниз пешекарар атанай. Абуру чпив гваз Дагъларин уьлкведиз техникадин 700-дав агакьна уьлчмеярни гъанай. Электросетрин къурулуш цIийикIа туьхкIуьрунин жигьетдай абуру тамамарай кIвалахрин асул пай Махачкъала, Буйнакск, Каспийск шегьерра, Къарабудахкент, Сергокъала ва са жерге маса районра кьиле фенай. ГьакI ятIани, тIвар кьунвай муниципалитетрин электросетрин къурулушда, на лугьуди, са дегишвални кьиле фенвач. Январдин вацра къвайи живерин нетижада арадал атай гьалари и кардин гьакъиндай шагьидвалзава. Гьам Махачкъалада, гьамни Каспийскда, гагь са, гагь маса районда саки гьар юкъуз эквер хкахьзавай… И кар гьатта къени давам жезва.
Ачух эфирдин сергьятра аваз Сергей Меликова РД-дин Гьукуматдин Председателдин Сад лагьай заместитель Манвел Мажонцал и месэладиз талукь махсус программа гьазурун тапшурмишна. Ам “Россети” компаниядин векилрихъ галаз санал веревирдна, кьилиз акъуддайвал я.
РД-дин Кьилин пресс-къуллугъдин малуматрай хабар жезвайвал, ачух эфирда жавабар гуз тахьай вири суалрин гьакъиндай жавабдар органар тайинарнава ва абуруз талукь яз тешкилдай кIвалахдал РД-дин гьукуматди гуьзчивал тухуда. Гьелбетда, вири месэлаяр са вацран, я та-хьайтIа, са йисан къене гьялиз жедач. Мисал яз, 2021-йисан апрелдин вацра кьиле фейи ачух эфирдин сергьятра аваз СтIал Сулейманан райондин ЦIийи Мамрач хуьруьн агьалийри Сергей Меликовавай хуьр газдалди таъминарунин карда куьмек тIалабнай. И месэла региондин Кьили а чIавуз РД-дин энергетикадин ва тарифрин министерстводал тапшурмишнай. Гьанлай инихъ саки са йис алатнаватIани, мамрачвийрин кIвалерив газ къени агакьнавач. Амма и кардиз талукь яз кIвалах ерли тухузвач лагьайтIа, таб жеда. “Лезги газетдиз” винидихъ тIвар кьур министерстводин пресс-къуллугъди хабар гайивал, республикадин бюджетдин такьатрихъ хуьруьз 14 километрдин мензилдай газдин кьилин турба гъанва. И кIвалахриз, санлай къачурла, 45 миллион манат пул харжна. Гила мамрачвийрин кIвалер газдик кутунин кIвалахрив эгечIдайвал я. ИншаАллагь!
Къейд ийин хьи, цIи республикадин Кьилиз гайи суалриз талукь яз тайинарнавай жавабдар идараярни кIвалахдив эгечIна лагьайтIа жеда. Мисал яз, Шамил райондай тир са набутдив мумкинвилер сергьятламиш хьанвайбур патал гьазурнавай махсус чарпай агакьарнава. С.Меликован тапшуругъдалди Махачкъаладин 51-нумрадин мектеб авай Островскийдин тIварунихъ галай куьчеда йифен эквер тунва. Махачкъаладин Ю.Акаеван тIварунихъ галай куьчедин 9-нумрадин кьакьан гьавайрин кIвале яшамиш жезвай агьалийрин тIалабуналди и кIвалин гьаят авадан авун патал “Формирование комфортной городской среды” программадик кутунва. Вири суалрив и къайдада эгечIуни, са шакни алачиз, халкьдин патай республикадин гьукумдиз авай ихтибар мадни артух жеда.
Мегьамед Ибрагьимов
