(Эвел — 49-51-нумрайра)
- “Аль-Басиру” — Вири Аквазвайди. Адаз аквазва ачухди ва чуьнуьхди, ашкаради ва сир тирди — цаварани, чилелни. Ада Вичин чирвилелди, акуналди, ван хьуналди элкъуьрна кьунва вири каинатар.
- “Ат-Таввабу” — Гьамиша Туба Кьабулдайди. Ада сифте Вичин бендедиз туба авунин агалкьун (куьмек) гузва, ахпа Ада а туба кьабулзава ва гунагьрилай гъил къачузва, гъалатIар гъаф ийизва. Адан туба кьабулун, гунагьар багъишламишун давам жезва!
- “Аль-Джаббару” — Вири МуьтIуьгъардайди (Гзаф Гужлуди, Гьайбатлуди). И тIварцIиз пуд мана ава: Ам зайифдаз, пашмандаз, мубталадиз теселли, куьмек, дуьз хъхьун ва регьятвал гузвайди я; Ам вири Вичиз муьтIуьгъарнавайди я; Ам Вичиз са писвал, нукьсан, садаз ухшарвал, барабарвал, аксивал ва шерик хьуникай Виридалай вине тирди, Такабурлуди я.
- “Аль-Гьафизу” — Виридалайни Хъсан Хуьдайди. Ам вири затIар хуьзвайди, абурал гъил алайди я. “Хуьдайди” гафунихъ кьве мана ава: 1) Ада Вичин бендейри ийизвай вири крар — хъсанбур, писбур, тIеатар, гунагьар — хуьзва, Адаз абурун вири гьаларикай хабар ава, вири кхьизва, ва абурай эвезни хгуда. 2) Ада халкьнавай вири затIар гьар са писвиликайни такIанвиликай хуьзва. И кардизни кьве жуьре хас я: 1) Умумидаказ хуьн. Ада вири халкьнавай затIар, абуруз герек шейэр, гьалар, серенжемар гуз, дуьз рехъ къалуриз, абурун асул, къурулуш амукьдайвал хуьзва. 2) КьетIендиз хуьн. Адан авлияяр (яни иманлуяр) хуьн. Алава яз, Ада абур, абурун имандиз зарар авай крарикайни хуьзва, душманрикайни.
- “Аль-Гьасибу” — Гьисаб Тухудайди (Бес Тирди). Ам и дуьньядизни Эхиратдиз талукь Вичин бендейриз герекзавай вири крарин гьакъиндай Бес Тирди я. Ам Вичин бендейри авур крар хуьзвайди ва абурай гьахъ-гьисаб тухузвайди я.
- “Аль-Гьафизу” — Зурбаз Хуьдайди. “Хуьдайди” гафунихъ кьве мана ава: 1) Ада Вичин бендейри ийизвай вири крар — хъсанбур, писбур, тIеатар, гунагьар — хуьзва, Адаз абурун вири гьаларикай чизва, вири кхьизва ва абурай эвезни хгуда. 2) Ада халкьнавай вири затIар писвилерикай хуьзва. И кардизни кьве жуьре хас я: 1) Умумидаказ хуьн — Ада вири халкьнавай затIар, абуруз герек шейэр, гьалар, серенжемар гуз, дуьз рехъ къалуриз, абурун асул амукьдайвал хуьзва. 2) КьетIендаказ хуьн. Адан авлияяр (яни иманлуяр) хуьн. Алава яз, Ада абур абурун имандиз зарар авай крарикайни хуьзва.
- “Аль-Гьафиййу” — Юмшагъди (Мергьяматлуди). Ам гзаф хъсанвалдайди, зурба хийир гудайди я. Ада Вичин лап жумартлувиляй вири каинатриз няметар, багъишар, хийирар, хъсанвилер, хушбахтвилер гузва. Адаз вири сирерикай, чинебан ва хурара авай крарикай (“гъайб” — крарикай) хабар ава. Ам Вичин иманлу бендейриз хъсанвал авунин, абурун дережа хкажунин, имтигьанар ийиз, абур имандал мягькемарунин, дуьа авурла, жаваб гунин гьакъиндай милайимди я.
- “Аль-Гьакъкъу” — Гьахъди (Гьакъикъи Илагьи). Ам Вичин Затда ва Сифетра Гьахъди (Гьакъикъиди). Вири “авай шейэр” анжах Ада арадал гъанва. Адан гаф гьахъ я, крар гьахъ я, Адахъ галаз гуьруьшмиш хьун гьахъ я, расулар гьахъ я, Ктабар гьахъ я, Дин гьахъ я, са Адаз ибадатун гьахъ я ва гьар са шей Адахъ галаз алакъалу хьунни гьахъ я!
- “Аль-Мубину” — Ачухардайди (Баян Гудайди). Ам гафаралди ва я краралди загьир ийидайди, баян гана ачухардайди я. Аллагь-Таалади Вичин бендейриз Дуьз, къанажагълувилин рехъ, чпяй сувабар авай диндар амалар, чпяй жаза авай амалар баян гана ачухарзава. Ада абуруз вуч ийидатIа ва вуч авун герек туштIа ачухарнава. Бендейриз дуьз къведай, хийир авай рехъ са Адаз чизва, вучиз лагьайтIа Ам абур вири халкьнавайди я.
- “Аль-Гьакиму” — Лап Камаллуди. Гьар са кар камаллувилелди ва дуьздаказ ийидайди, бендейрин вири крар авайвал чидайди ва дуьз къарар кьабулдайди.
Адаз камил гьикмет ава. Ада бендейрин арада тамам ва адалатлу дуван ийизва. Ам гегьенш чирвилер, тамам къудрат ва чIехи регьим авайди я. Вичин халкь авунин ва эмир гунин крара гьар са шей лайихлу чкадал эцигзавайди Гьам я. Адан гьикмет кьве жуьре ава: 1) Зурба гьикмет — халкь авунин карда. Дугъриданни, ада вири затIар гьакъикъатда ва гьахъ патал халкьнава. 2) Зурба гьикмет — Адан шариатда ва эмирра.
- “Аль-Гьалиму” — Мергьяматлуди (гунагь авурди тадиз жазаламиш тийидайди). Гунагьрилай гъил къачудайди, бендейрин чIуру крар чуьнуьхдайди, гъафдайди. Вичиз муьтIуьгъ тирбурузни, туширбурузни няметар гудайди. Адаз камил мергьяматлувал ава, гунагь кардиз, туба авун патал, муьгьлет гузва, бендейрин гунагьрин аксина, гьасятда жаза тагуз, хъуьтуьлвал ийизва.
- “Аль-Гьамиду” — Гзаф Тарифлуди (ва Гьямддиз Лайихлуди). Ам вири патарихъай гьямддиз лайихлу я: Ам вири халкьнавайди тирвиляй, бендейриз ризкьи гузвайвиляй, загьир ва батIин няметар багъишзавайвиляй — дуьньядин ва диндин. Ада бендейрилай балаяр, азиятар, писвилер, такIанвилер алудзава. Гьавиляй вирида Адаз гзаф шукур авун лазим я. Ам Адан гуьрчег тIварарай, тамам сифетрай, тарифлувилерай ва баркаллувилерай, крарай, хъсанвилерай, няметрай, Ада халкь авунай, Адан шариатдай, Адан Къанунрай, къайдайрай, эвезрай ва сувабрай анжах гьямддиз лайихлу я.
- “Аль-Гьаййу” — Гьамиша Чан Алайди. Ам тамам ва даиман уьмуьр, кьетIен ва зурба диривал авайди я.
- “Аль-Къаййуму” — Вич Вичиз Тирди (Аслу туширди), Вичелди вири халкьнавай затIар хьанвайди (вири затIар Вичиз муьгьтеж яз, Вири Кьиле Тухузвайди). И тIварцIиз кьве мана ава: 1) Ам Вич Вичиз Тирди, Вичин сифетар азимбур тирди, Вичи халкьнавай вири затIарикай игьтияжсуз тирди, абурулай гьич аслу туширди я. 2) Ам цаварни чил ва абурун кьведан арада авай вири затIарни арадал гъанвайди, абур кардик кутунвайди, абуруз лазим къурулуш туькIуьрнавайди, абур идара ийизвайди я. Ам вири патарихъай абурукай виридакай игьтияжсуз я ва абур вири патарихъай Адаз муьгьтеж я.
- “Аль-Хабиру” — Виридакай Хабар Авайди. Ам Вири Чидайди, гьар са шей Вичин чирвилери элкъуьрна кьунвайди я: “важиблу шейэр”, “тежедай (дуьз текъвер) шейэр”, “мумкин шейэр”. Адаз Вичин Пак Затдикай, Вичин мукъаддас сифетрикай, зурба лишанрикай хъсандиз чизва. Ибур вири “важиблу шейэр” я ва мумкин туш абур тахьун (чарасуз я ва ферз я хьун). Адаз “тежедай (дуьз текъвер) шейэр” чизва — абур авачирла (тахьанвайлани). Адаз жедай нетижаярни чизва — эгер абур хьайитIани (гиман яз).
(КьатI ама)
Ямин Мегьамедов, диндин алим
