Чаз кхьизва

“Лезги газетдиз” 2022-йисан 21-июлдиз акъатай нумрада Мегьарамдхуьруьн райондин агьалийрин багъ-бустанда цанвай тарарихъ, анра авай магьсулрихъ галукьнавай  “Ла­цу цикада” лугьудай азардихъ галаз женг чIугуниз талукьарнавай макъала чапнавай. Хуьруьн агьалийриз  газетдикай чара кIан­завай.

Гежел вегьин тавуна, азардихъ галаз женг тухун газетдин редакция­ди Тагьирхуьруьн-Къазмайрилай тир хуьруьн майишатдин илимрин кандидат Теймур Гьабетулаевич Гьабибовални Мегьарамдхуьруьн райондин “Хуьруьн майишатдин отдел” МКУ-дин директор Артур Гьажиевал тапшурмишнавай. Теймур Гьабибова азар­дин вилик пад кьун патал мус ва гьихьтин дарманар ишлемишна кIан­датIа галай-галайвал меслятар къалурнавай. Артур Гьажиева вич герек тир идарайрихъ галаз алакъада жедайдакай ва лазим тир серенжемар кьабулунин къайгъудани авайдакай хабар ганвай.

Самурдин хуьр пуд патахъай та­му кьун­­ва. Усадьбайрин чилер тамуз лап мукь­ва чкайрай ганва. Виридаз кIвалер эциг­дай мумкинвал хьанвач. Хизан хуьн па­­тал усадьбайра шуь­мягърин та­рар, чиле картуфар, гьажибугъдаяр цанва. Гьайиф къведай кар ам я хьи, чIугур зегьметдин гьа­къи иесийрив агакьзавач. Вагьши гьайванри: къабанри, цIуьр­нуь­гъар галай мекежайри, енотри магьсулар, тарарин бегьер­ тергзава. Абурун кьадар йисалай-суз гзаф­ жезва. Гила абурун иесивал хъжезмач.

Усадьбаяр ракьун сеткайралди кIев­на­ва­тIани, къабанри абур кукI­вар­зава, шуь­мягъар­ тIуьнилай гъейри, тараризни еке зиянар гузва, картуфар цанвай хваларин и кьиляй эгечI­­­на, майваяр тIуьна, а кьиляй хкечI­зава, гьажи­бугъдайрин танар кIашарикай михьза­ва. Эгер вагьши гьайван ягъайтIа, ам ягъай касдал еке жермеяр илитIзава.

Ингье гьа ихьтин четин гьалдикай газетдиз кхьин патал хуьруьн са шумуд агьа­лиди завай тIалабна. “Лезги газет” уьмуьрдин вири хилерихъ галаз алакъада авайди, ам алай аямдихъ галаз кам-камуна туна физвайди, ада чи руьгьдин игьти­яжар тамамарзавайди чиз, за хуьруьнвийрин тIалабун кьилиз акъудзава.

Зи фикирдалди, винидихъ тIвар кьунвай гьайванрин кьадар тIимилар тавунмаз, абуру гузвай зияндал  маса жуьреда эхир эцигиз жедач. Зун инанмиш я хьи, га­зетдин редакцияни жемятдиз гузвай зияндал эхир эцигунин къайгъуда жеда.

Мевлидин  Исмаилов ,

зегьметдин ветеран, пенсияда авай муаллим”.

____________________________________________________________________________

Мевлидин муаллимди къейднавай хьтин дуьшуьшрикай чаз Самур тамун гьатта юкьва авай Билбилхуьруьн-Къазмайрин, Тагьирхуьруьн-Къазмайрин агьалийрини хабар гана. Инрани тамун вагьши гьайванри инсанрин салариз-багълариз зиянар гузва ва (ви­ликдай хьайи крар туш) чакъалри аял­рални кваз гьужумзава.

И месэладиз, яни тамун вагьшийрин кьадар гуьзчивилик кваз хуьниз талукь су­алар чна РД-дин тIебиатдин ресурсрин ва экологиядин министерстодиз рекье туна.

“Республикадин амай вири чкайра  РД-дин тIебиатдин ресурсрин ва экологиядин министерстводи жанавуррин, си­кIерин, чакъалрин ва къабанрин кьадардал чна гуьзчивалзава. Амма Самурдин там кьетIендаказ хуьзвай мулкарик акатзава, гьаниз килигна, и месэла чи ихтиярда амач — ам федеральный дережадин объект я”, — жаваб гана чаз идаради.

Самурдин там акатзавай “Государст­водин заповедник “Дагъустандин” ФГБУ-дин директор К.М.Куниева месэладиз талукь яз гайи жаваб агъадихъ чапзава:

“Самур хуьруьн чIехи пай ва хуьруьн агьа­лийрин усадьбайрин патав гвай ­участокар государстводин тIебиатдин ­“Самурский” заказникдин мулкунал ала.  За­­­казник Россия­дин тIебиатдин министерстводин къаюмвилик ква. Заказникдин мулкар, гьакIни тамун гьайванрин ва набататрин жуьреба-жуьревал, тIеби­­ат­дин комплексар тIебии гьалда хуьнин  серенжемар “Государстводин запо­вед­ник “Дагъустандин” ФГБУ-дин хиве ава.

“Самурский” заказникдин мулкунал  илимдин ва я кьадар гуьзчивилик кваз хуьнин макьсадралди вагьши гьайванар ва къушар ягъун ва кьун анжах Россиядин тIе­би­атдин министерстводин разивилелди тамамардай ихтияр ава.

Государстводин инспекторри ахтармишун ва, лазим яз акуртIа, Россиядин тIе­­би­ат­дин министерстводиз и месэладай арза  гьа­зурун патал “Самур хуьр” поселенидин кьили “Государстводин заповедник “Дагъус­тандин” ФГБУ-диз та­лукь тир арза рекье тун лазим я. И ар­за­дик  чкадин агьалийрилай тир арзаярни, до­кументарни, хуьруьн мулкунин сер­гьят­­­ра авай усадьбайрин участокриз, хуьруьн майи­шатдин­ культурайриз вагь­ши къабанри ва енотри зарар ганвайди тестикьарзавай  шикиларни  кутуна кIанда”.

Малум жезвайвал, къайда ихьтинди я: эгер квез Самур тамун вагьшийри зарар гузватIа, сифтедай жемятди, чпин усадьбайрин кукIварнавай, зарар ганвай чкайрин  шикилар яна, хуьруьн кьилин патав тухун лазим я. Гуьгъуьнлай хуьруьн (и теклиф патарив гвай маса хуьреризни талукь я) администрациядин кьили кIватIнавай материал  “Дагъустандин” заповедникдиз рекье туна кIанда. Анай инспекторар къведа ва гьалар чкадал ахтармишда. Идалай кьулухъ, эгер вири тестикь хьайитIа, абуру РФ-дин тIе­би­ат­дин министерстводиз арза гьазурда ва вагьшийрин кьадар гуьзчивилик кутун патал къарар кьабулда.

Жасмина Саидова