ЧIехи Гъалибвилин 73 йис тамам хьанва. Чи халкь патал, за кьатIузвайвал, идалай чIехи сувар авач. Ада неинки са чи, гьакI вири дуьньядин халкьарин кьисметрин рехъ, гележег гьихьтинди жедатIа тестикьарна. Чи къенин югъ гьа йикъан давам хьун, ада кутур цIирерин бегьерар кIватI хъувун я.
Къенин йикъан берекатлувилелай чи пакадин йикъан кьисметарни, руьгьни, ахлакьни, мумкинвилерни аслу жезва. Вуч цайитIа, гьам я вахчудайди…
ЧIехи Гъалибвал… Ам къазанмишун патал советрин халкьари лап еке къуватар, такьатар серфна. 20 миллиондилай гзаф инсанрин (жегьилрин, агьилрин, аялрин) чанар къурбандна. Женгерин майданрал экъичай кьван ивийрикай вацIар жедай жеди.
ЧукIурай кьван шегьерринни хуьрерин, рекьеринни муькъверин, карханайринни мяденрин гьисаб кьаз хьун мумкин туш.
Фронтда хьиз, далу патани кашакдини, азаррикдини, гужарикдини агъзурралди инсанар телеф хьайиди тарихдин документра гьатнава.
Душмандин гьалкъайра, зинданра, камерайра, лагерра телеф хьайи кьванбурукай чун рахазвач.
Гьайиф хьи, икьван йисар алатайдалай кьулухъ чи халкьдин Игитвилиз, бубаяр фейи четин рекьериз, далу пата къалурай кьегьалвилериз акьалтIай жуьреда тегьнеяр язавай, абур герек авачир зегьметар, алахъунар тир лугьудай “камаллу” къиметчияр, чпи-чпиз “ватандашар”, “инсанпересар” лугьузвай агъуярни, къачагъарни, къецепатан пуларихъ маса къачунвай угъраш гъилибанарни, чи аялриз, жегьилриз “цIийи диндин” ва гьакI “цIийи сиясатдин” тарсар гузвай тапан арифдарарни… гзаф хьанва.
Ихьтин шартIара Ватан хуьнин, адан аслу туширвилин къаравулда хьунин, чахъ, чи несилрихъ бахтлу гележег амукьунин месэлайрихъ виликрай гьич фикирни тавур жуьредин важиблувал жезвайдал шак алач.
Чи тарих шагьид я: Ватандин ЧIехи дяведилай кьулухъни дуьньядин вагьши ампайри чи халкьар гзаф сеферра акьалтIай чIуру, хаталу имтигьанра тваз хьана. Кореядин, Вьетнамдин, Карибский ва икI мадни маса кризисар, Афгъанистандин дяве, лап и мукьвара (1999-йис) Дагъустандал террористрин международный кIеретIрин гьужумун хквезва. Гила Сирияда кьиле физвай вакъиайри, США-дин, Великобританиядин, Франциядин, чпи лугьузвайвал, гуя “сириявияр Асадан зулумдикай” хкудзавай “къузгъунри” авур гьужумди дуьнья мад сеферда дяведин лап хаталу цIарцIел гъана… Башибузукьар сакIани секин жезвач, на лугьуди инсанрин иви гьакьван ужуз затI я.
Виш йисара, чарабурун девлетар тарашиз, инсанар лукIариз элкъуьриз, тамамвилелди абур тергиз вердиш хьанвай къачагърин несилриз дуьнья гьамиша гьа чпиз кIанивал элкъведайди хьиз ава.
Алатай асирдин 90-йисара чи чилел арадал атай (гъайи) Горбачёван “перестройщикринни” “цIийи демократрин — ельцинистрин” хаинвилин гьерекатралди сифте СССР чукIурна, ахпа Россияни метIерал акъвазарайди садазни сир яз амач. Дикъетлувал, уяхвал Ватандин таъсиб, тарихдин тарсар, бубайрин хъсан адетар рикIелай ракъурайвалди, вири кьулухъна, жуван нефс, марифатсузвал вилик кутуна, душманриз рей гайила, гьелбетда, Ватан, халкь, азадвал, аслу туширвал, игитвал хьтин манайрихъ къимет амукьдач.
Ватандин ЧIехи дяведин йисара чи государстводин кьиле гьакьван чеб Ватандиз вафалу, вири патарихъай уях, руьгьни, рикIни алмасдилай михьи ксар хьаначиртIа, чи генералитетдивай армия ва халкь са метлебдихъ — ЧIехи Гъалибвилихъ бажагьат тухуз жедай.
Душманди тарифзавайдакай хъсан регьбер бажагьат жеда. Горбачеванни Ельцинан тарифар Америкадин Англиядин, Германиядин гьуьрметдин ктабра гьатуни квекай лугьузва?!
Россия метIерилай къарагъиз акурвалди, Президент В.Путинакай дуьньядин ампайриз такIан кас гьикI хьана? Къуватлу жезвай, аслу тушир Россия садлагьана “дуьньядиз хаталу чапхунчидиз” гьикI элкъвена?
РикIеллама: Рейганани Буша, маса ампайрини СССР-диз “империя зла” (“Зулумдин пачагьлугъ”) лугьудай. Вучиз? Дуьньядал гьахълувал таъминариз, Америкадин империядин хура акъвазнавайди СССР тирвиляй.
Гила “империя зла” Россиядиз лугьузва. Вучиз? Са тахсирни квачиз, Ливия, Ирак, Югославия хьтин государствояр вучиз барбатIна лагьана хабар кьазва Россияди. Гила вичин аслу туширвал ва государстводин битаввал хуьз алахънавай Сириядин халкьдиз къаюмвалзава. Им дуьньядин саламатвал хуьнизни ийизвай къаюмвал тушни бес!
Америкадинни Великобританиядин, абурухъ галаз санал зил кьазвай Европадин са жерге уьлквейрин тух тежезвай ампайриз и кар хуш туш.
Россиядал, чи Президентдал вегьен тийизвай жуьредин буьгьтенар, илитI тийизвай къадагъаяр, “санкцияр” лугьудайбур, маса фитнеяр авач. Са гьина ятIа, са гьихьтин ятIа кицI кьейитIани, аник “Россиядин тIуб ква” лугьузва. Гуя чахъ мад маса дердияр амач…
Ихьтин шартIара чаз чи ЧIехи Гъалибвилин, Ватандин баркаллу тарихдин тарсар дибдай, дериндай чир хьун герек я. Чи веледар, жегьилар рекьелай алудиз алахънавай “агентар” гзаф хьунин рекьер атIун чарасуз я.
“Рекьин тийир полк”, “ТОКС-дин гьерекат”, “Жегьил армеецар”, “Волонтерар”, “Россиядин школьникрин гьерекат” — ибур алай вахтунда чи жаванрикни жегьилрик ватандашвилин ва халисан женгчивилин руьгь кутазвай тешкилатар я. Абуруз виринра гегьенш рехъ гана кIанда.
Ватандин ЧIехи дяведин баркаллу тарих, Советрин девирдин хъсан литература, кинодин лентер, театррин а чIаван жанлу тамашаяр, манийрин искусство — вири пропаганда авун, чирун, хуьн тешкилна кIанзава.
Маса рехъ авач. МасакIа чал душманри чпин ниятар (“азарар”) илитIда, чун зайиф жеда.
И ва са жерге маса месэлайрикай РФ-дин Президентдин нубатдин Чарчени гегьеншдиз лагьанва: “Вири уьлкведиз ва вири дуьньядиз гила чи лап цIийи самолетрин, цин кIаникай фидай луьтквейрин, ПВО-дин къурулушрин, чилел, гьуьлерал, цава дуьзмишнавай ракетрин комплексрин тIварар чир хьанва. Вири ибур эхиримжи вахтунда арадал гъанвай лап цIийи ва лап кьакьан дережадин технологийрин яракьар я.
Россиядин вири сергьят тирвал (им иллаки важиблу я!) ракетрин гьужумдикай виликамаз хабар гудай радиолокациядин къурулушдин битав майдан арадал гъанва. СССР чукIурайдалай кьулухъ арадал атай лап чIехи “хъалхъамар” вири ахцIурнава…”
Эхь, ава чахъ вуч хуьдатIа!
Ава чахъ квел дамахдатIа!
Ава чахъ квелди хуьдатIа!..
Зайиф жедай, бушвалдай ихтияр чаз авач.
Мердалжи Жалилов
