Гьайиф хьи, Россиядинни рагъакIидай патан уьлквейрин арада алакъаяр са тIимил хьайитIани чIур хьуни гьасятда уьлкведин агьалийрин дуланажагъдиз таъсирзава. Гьалар гьикьван къизгъин хьайитIа, гьакьван зарар жезва адетдин инсанрин жибинриз.
Республикадин агьалийрик теспачавал кутазвайди са месэла я: гьалар гуьзчивилик кутаз ва шейэрин къиметар хкаж хьунин вилик пад кьаз жедани?
И суалдиз жаваб гун четин я, гьикI лагьайтIа, эхиримжи вацран вахтунда къиметар анжах винелди физва. Бязи шейэрин къиметар гьатта 30-50 процентдин хкаж хьанва. Чкадин, гьакIни чарасуз лазимбурун жергедай тир шейэрин къиметар са акьван виниз хьанвачтIани, къецепатан уьлквейрай гъизвайбур гьатта 2-3 сеферда багьа хьанва.
И гьалара агьалияр кьве патал пай хьанва: тIебии тушир къарма-къариш тваз, вилериз акур кьван шейэр вири тарашзавайбуруз ва, къиметар багьа хьун себеб яз, игьтият патал артухан шей маса къачудай мумкинвал, такьатар авачирбуруз.
Кьилди жувакай рахайтIа, заз ширин чай гзаф кIанда, амма кIвале авай шекер куьтягь жезва эхир. Гила зун, са шешел шекер къачун патал, къиметриз талукь къарма-къариш секин жедалди гуьзлемишиз ацукьуниз мажбур я.
Туьквенрин иесийри къейдзавайвал, инсанри чеб дуьздаказ тухун, къалп хабаррихъ яб акал тавун лазим я. “Метягьдин кьадар тIимил хьанвач, таъминчийрихъ галазни муракаб месэлаяр авач. Инсанри кичIевилин къалабулухдикай кьил къакъудна кIанда, алай вахтунда вири гуьзчивилик ква”, — лугьузва заз таниш туьквенчи Саидхан Мурадова.
Кьвед лагьай месэлани кьезилди туш — Дагъустанда къиметар кьадардилай виниз хкаж хьунин вилик пад гьикI кьада?
Республикадин Кьил Сергей Меликова и месэладиз талукь яз лагьайвал, са жерге идарайрин векилри, муниципалитетриз физ, агьалияр недай суьрсетдалди таъминвилин гьалар ахтармишда. Вири шегьерра ва районра хуьруьн майишатдин ярмаркаяр тешкилда. Абурукай малуматар идарайрин официальный сайтра ава.
Заз инал чкайрин са бязи карчийрикай лугьуз кIанзава. Уьлкведа гьалар гуьнгуьна тахьуникай делил кьуна, абуру шейэрин къиметар лап хкажзава, я тахьайтIа туьквенар михьиз агалзава. Нетижада арадал гьакъикъи себебринди тушир кьитвал къвезва. Гьелбетда, адетдин инсанрин дуланажагъдиз зарар жезва.
И гьалариз талукь яз Дагъустандин Муфтиятдин председатель Мугьаммад Майрановани карчийриз къиметар хкаж тавуниз эвер гана: “Гьуьрметлу стхаяр ва вахар! Хкажмир къиметар, инсанрин яшайиш четинди хьунин себебкарар жемир. Эгер и кар тавуртIа, квев, куь хизанрив, алишверишдив Раббидин берекат агакьда”.
Чаз и гьалара амукьзавайди анжах залан вахтар фад алатуник умуд кутун я.
Самур Азимов,
ДГУ-дин филологиядин
факультетдин журналистикадин отделенидин студент
