16-апрелдиз Дагъустандин Гьукуматдин Председатель Артем Здунова республикадин государстводин властдин органрин руководителрин иштираквал аваз совещание кьиле тухвана.

Анал республикадин бюджетдиз налогрин ва налогар тушир доходрин пулар атунихъ галаз алакъалу месэлайриз килигна. “Экономикадин жигьетдай еке четинвилер ацалтзавай шартIара анжах бюджетдиз къвезвай хсуси доходрин кьадар жезмай кьван артухарайла, финансрин жигьетдай гьалар пайгардик акатун къазанмишиз жеда. Кьилдин объектар эцигун патал пулдин такьатар чара авунин барадай районрай гьикьван арзаяр  къвезватIа, гьа кар хъсандиз малум я. И кIвалахар чи бюджетдихъ бес кьадардин мумкинвилер хьайи чIавуз кьилиз акъудиз жеда, и кардал чна амални ийида”, — малумарна Гьукуматдин Председателди.

Артем Здунова къейд авурвал, налогрин ва налогар тушир доходрин пулар кIватIдайла, майишатдин кIвалах кьиле тухузвай къурулушар налогрин оборотдик кутуниз асул фикир гуда: “Эгер субъ­ектрин кьадар артух жезватIа, им чун дуьз рекье аваз физва лагьай чIал я. И кIвалах законодательстводал лап кIевелай амал аву­налди кьиле тухун лазим я. Газдин ва электромайишатдин объектрин инвентаризация тухунин патахъайни гьа икI лугьуз­ кIанзава заз. И месэладай Дагъустандин Гьукуматдин заседание тухванва, кIва-лах­дин план авазва. РикIел хкун лазим я хьи, инвентаризация кьиле тухудай вахтунда РД-дин Гьукуматдин Председателдин заместитель — чилиз ва эменнидиз талукь алакъайрин рекьяй РД-дин министр  Е.Толстиковадихъ ва тешкилнавай махсус комиссиядихъ галаз санал Феде­раль­ный налогрин къуллугъдин РД-да авай Управленидини кIвалахна.

Карханаяр ва кьилдин карчияр цIуд сеферра ахтармишна кIандач. Карчивилин кIвалахдал машгъул жезвай объект учетда авани, авачни, гьа кардай кьил акъудун герек я. Эгер объект республикадин хсусиятда аватIа, ам учетда эцигун ва кирида вугун, налогар тушир доходар къачун лазим я.  Эгер им коммерциядин объ­ект ятIа, ам налогриз талукь учетда эци­гунин кIвалах гьикI тешкилнаватIа, гьа кардай кьил акъудун лазим я”, — баян гана министррин кабинетдин руководителди.

РД-дин Гьукуматдин Председателдин Сад лагьай заместитель Рамазан Алиева хабар гайивал, 2018-йисан сад лагьай кварталдиз республикадин сад авунвай бюджетдиз 8,4 миллиард манатдин кьадарда аваз налогрин ва налогар тушир доходрин пулар атана. Кудай ва ягъламишдай шейэрал вегьезвай кирсеба нало­гар ва налогар тушир доходар квачиз бюджетдиз 6,6 миллиард манатдин такьатар атана. Им пландилай 1,033 миллиард ма­натдин виниз тир дережа я. Къазанжийрал, кьилдин ксарин доходрал вегьезвай налогрин, ичкидал вегьезвай кирсеба налогрин , организацийрин эменнидал ве­гьезвай налогрин барадай планламишнавайдалай  хейлин виниз тир дережайрив агакьариз алакьна. Эхиримжи са шумуд йисуз сифте яз январдин-мартдин нетижайри къалурзавайвал, РД-дин сад авунвай бюджетдиз налогрин ва налогар тушир доходрин пулар йисан пландин 25 процентдин дережада аваз атун таъминариз хьана.

Идахъ галаз сад хьиз са бязи карчийри чпи гьасилнавай продукциядин гьакъи­къи кьадар раижзавач, абур властдин органрихъ галаз  дуьзгуьн алакъада гьатзавач, налогрин барадай чпин хивез къачузвай мажбурнамайрик  дегишвилер кухтун патал чпи гьакъидихъ кьунвай работникрихъ галаз кIвалахдин рекьяй тайинарнавай алакъаяр ачухбур авун патал тади къачузвач.

“Декларацияр агакьардай вахт куьтягь жедалди кьве гьафте ама, гьавиляй за квевай куьне хивез къачунвай мажбурнамайрик дегишвилер кухтун тIалабзава. ИкI тахьайтIа, чеб “хъендикай” тамамвилелди хкечIун таъминар тавур субъектриз талукь яз вири жуьрейрин административный серенжемар кьабулда”, — тагькимарна Рамазан Алиева.

Совещание кьиле физвай чIавуз Артём Зду­нова шейэр кура-кура маса гудай базарра вири чкаяр гьисабдиз къачун тавунваз хьунихъ, документриз килигайтIа, базарра са пай кьван чкаяр бушбур яз къалу­ру­­нихъ галаз алакъалу яз тажубвална. Чка­­яр чара авунин схемадал асаслу яз, алишвериш тухудай 12 агъзур чка ава, гьа са вахтунда учетда акъвазнавайди анжах 5700 карчи я. Идахъ галаз ала­къа­лу яз ба­зарра авай гьал ахтармишун чарасуз тирди къейдна.

Идалай гъейри, ада Россиядин ФНС-дин  Дагъустанда авай Управленидин ­векилриз, республикадин министерст­войрин, кьилди къачуртIа, РД-дин карчивилин ва инвестицийрин рекьяй Агентстводин руководителриз и барадай ак­тивдаказ куьмек гуниз эвер гана. РД-дин Гьукуматдин Председателдин заместитель — РД-дин чилиз ва эменнидиз талукь ала­къайрин министр Екатерина Толстиковадин докладдихъ яб акалайдалай гуьгъуьниз ­Артем Здунова веревирдзавай месэладай тайин­ тир тапшуругъар гана.

“Хсусиятдиз талукь яз, санлай къачурла, гьихьтин гьалар арадал атанва лагьайтIа, чахъ бес кьадарда резерв ава: ишлемишдай шейэр ва налогринбур тушир доходар къачудай мумкинвилер ава. Эгер и месэлаяр къайдадик кутуртIа, чи бюджетдиз датIана заминламишнавай жуьреда доходар къведа”, — инанмишвал къалурна РД-дин Гькуматдин Председателди.

Совещанидал республикадин территорияда кардик квай карьерриз талукь месэладални акъвазна. Артем Здунова РД-дин тIе­биатдин ресурсрин ва экологиядин министрдин везифаяр вахтуналди тамамарзавайди тир Набиюла Карачаевал и хиле авай гьалар веревирд авун, лицензийриз талукь месэладиз фикир гун тапшурмишна.

Авай делилралди, чиликай менфятлу шейэр хкудайла гузвай налогри, санлай къачурла,  хкудай хаммалдин къиметдин анжах 5,5 процент тешклзава. Гьа са вахтунда гьи­кьван хаммал хкудзаватIа ва ам гьихьтин къиметрай маса гузватIа, гьелелиг малум туш. И барадай РД-дин Гьукуматдин вице-премьер Екатерина Толстиковадиз тайин тир тапшуругъ гана.

Совещанидин иштиракчияр 2018-йисан апрелдиз-майдиз республикада  кьуршахар кьунай спортдин акъажунрин Европадин чемпионат тухуниз гьазурвал аквазвай гьалдиз талукь месэладизни килигна. Артем Здунова къейд авурвал, алай вахтунда мугьманар ва чемпионатдин иштиракчияр кьабулунин ва абуруз чкаяр гунин кIвалах тешкилунин месэлайрал асул фикир желб авун герек я. Идалай гъейри, чIехи серенжемдин вилик Махачкъалада вири шегьердин субботник тухудайвал я.

Экологический марафон давамарунин важиблувал къейд авуналди, премьер-министрди исполнительный властдин органрин руководителриз и серенжемда иштирак авуниз эвер гана.

Махачкъала шегьердин администрациядиз “Березка” пляж къайдадиз гъун ва патарив гвай  территорияда автомобилар акъваздай чка тадаракламишун меслят къалурна.

Совещанидин нетижайрал асаслу яз, нубатдин гьафте патал Дагъустандин Гьукуматдин кIвалахдин пландиз килигна.

«Лезги Газет»