Алай вахтунда чун рахунра цIийи гафар ишлемишуниз мажбур жезва. Абурукайни сад толерантность гаф я. Вуч мана ава адахъ? Ара-ара ван къвезва: “Толерантный хьана кIанда. Мергьяматлувал, инсанвал къалурун лазим я” Лугьузвайвал, къе гзафбуруз гьа толерантность бес жезвачалда.

И гафуниз талукь камаллу гафар Франциядин тIвар-ван авай философ, шаир Вольтера лагьана: “Заз ви инанмишвилер такIан я, амма абурукай рахадай ихтияр гун патал зун жуван чанни къурбанд ийиз гьазур я”. И келимайри толерантность гафунин мана ачухарзава. Яни чун маса инсандин тафаватлу кьетIенвилерив, ерийрив, фикиррив сабурлувилелди эгечIун лазим я. Ихьтин кьетIен­ви-лерик инсан яшамиш жезвай гьални, адетарни, динэгьливални, дуьньядиз, обществодиз, яшайишдиз килигзавай тегьерни, уьмуьрдин къиметлу ериярни акатзава. Толерантный хьун паталди са сабурлувал тIимил я. Ада, ма­садан кьетIен уьмуьр пислемиш тавуна, рикIелди кьабулун чарасуз я.

Малум тирвал, чун гьар сад жуван гъвечIи алемда, диде-бубадин тарсар агакьзавай кIвале чIехи жезва. И йисара гьар садахъ уьмуьрдиз, обществодиз килигзавай хсуси къанажагъ арадал къвезва. Толерантный ин­санни маса касдин уьмуьрдив гьуьрметдивди эгечIда. Гьикьван инсанар аватIа, гьа­кь­ван фикирарни жеда лугьуда. ГьакI хьайила, гьар са  касдин фикирдизни уьмуьр ава. Ин­сандиз вичиз хуш кар ийидай ихтиярни ава, амма а кар, гьерекат маса касдиз, обществодиз зиян хкатзавайди тахьун лазим я. Инсаниятдиз зиян, зулум гудай фикирар кьабулун герек туш. Хъсан ва я пис кар, гьерекат­ кьатIузни, пис кардин вилик пад кьазни чир хьун важиблу я. Са гьихьтин ятIани месэлади­кай ихтилат кватайла, кисна акъвазунни виже къведач, жуван фикир ачухарун лазим я.

Масадан уьмуьр, фикир сабурлувилелди кьабулзавай касдиз яшамиш жезни ре­гьят я. Толерантный хьунин винизвал ам я хьи, вичелай са квелди ятIани тафаватлу, савадлу, акьуллу касдал туьш хьайила, чирвални, тежрибани, тIебии къанажагъни артух жезва.

Инсан толерантный хьун патал гъвечIи чIавалай алахъна кIанда. Фад гъавурда акьа­дай мисалралди, садаз масадан ван текъ­вез­­, месэлаяр гужуналди, хъилелди гьялдай­ла, общество гьи чкадал къведатIа ачухарна кIанда. Маса касдиз, гъвечIидаз, чIехидаз гьуьр­­мет авунин ери гъвечIизамаз кутуна кIан­­да. Школайра аялри сада-сад кьабул тийизвай, сад-садал гьалдарзавай дуьшуьшар тIимил авани? Ахьтин жаванрикай толерантный инсанар бажагьат жеда.

Динара Абдуразакьова, 

ДГУ-дин филологиядин факультетдин (ОЖ) 2-курс