Къени крарин сагьиб

ЧIехи къуллугърал хьайи инсанрикай заз гзафбур чида. Гьардахъ вичин къилихар, лайихлувилер, синихарни авай. Къени крарал гьалтайла, гзафбуру хушвилелди рикIел хкизвайбурун арада  Рамазанов  Шагьидин  Рамазановични  ава.

Рутул райондин Лакунрин хуьре  наф­тIадин устIар Магьди (Шагьидинан чIехи буба) вирида гьуьрметзавай инсан тир. Вичин уьмуьрдин 30 йис кьван ада Бакудин нафтIадин мяденриз бахшна. Адаз пачагьдин девирдин истисмарвални, инкъилабдин женгерни, граждан дявени акуна. ЦIийи уьмуьр къурмишунин иштиракчи тир ада хва Рамазанав Ахцегьрин бухгалтерар гьазурдай школада кIелиз туна. Бубадикай Рутул районда сифте яз тешкилай гагь са, гагь маса колхоздин бухгалтер хьа­на. Гитлеран Германияди чи Ватандал вегьейла, жегьил свас Эминат кIвале туна, амни дирибаш хуьруьнвийрихъ галаз санал фронтдиз фена. 1943-йи­суз метIери­лай агъуз кьве кIвачни галамачир Рамазан­ кIвализ хтана. Адан руьгьдин уьтквемвал, къастунал кIевивал лугьуз тежер хьтинди тир. Набут я лугьуз, ада вич дуьзгуьн жергедай акъуднач, уьмуьр давамарна, колхозра ва маса идарайра зегьмет чIугуна. ЧIехи хизан — 3 хвани 5 руш — хвена.

КIвале чIехи велед тир Шагьидинан (ам 1941-йисан декабрдин вацра дидедиз хьанай) хиве хейлин везифаяр гьатна. Ада дидедихъ галаз цанни цана, векьни яна, гвенарни гвена, чIурара лапагар, маларни хвена… Куьрелди, кIвалин, майишатдин, яша­йишдин вири крарик вичин пай кутуна.

Хайи хуьруьн сифте­гьан школа куьтягьай гадади кIелунар Хъуь­луьдрин, Хуьруьгрин ва Рутулрин шко­ла-интернатра давамарна.

Дагъустандин госуниверситетда тарихдин муаллимдин пеше къачур жегьил хайи райондиз рекье хтуна ва ада Жинихуьруьн аялриз тарихдин тарсар гана. Анай ам Рутулрин юкьван­ школадиз хкана, инани тарихдин муаллимдин ва завучдин везифаяр тамамарна. Гьа са вахтунда­ гадади республикадин­ газетриз чкадал кьиле физвай вакъиайрикай, крарикай ма­къалаярни кхьизвай. 1968-йи­суз адаз КПСС-дин Рутул райкомдиз эверна ва чкадин “Малдар” газетдин редакторвилин къул­лугъ теклифна. “Ваъ” лу­гьун чи­дай кар тушир. Муьжуьд йисуз рай­ондин газет­дин кIвалах кьиле тухвана, Рамазанов СССР-дин журналистрин Союздин членвиле кьабулна. Журналиствилин “дад” сиве гьатай муаллимдиз-мухбирдиз “Комсомолец Дагестана” газетдин редакциядиз кIвалахал теклифзава ва ам отделдин заведующийвиле тайинарзава.

Лугьун хьи, меркезда Рамазанован уьмуьрдин арабадик гуьзлемиш тавур жуь­реда йигинвал акатзава, ада жегьил цIийи рекьерай цIийи дережайрихъ тухузва. Комсомолрин газетдай ам дидед чIа­лал акъудзавай “Коммунист” газетдин редакциядиз хъфизва. Ина кIвалахай са тIи­мил вахтундилай, редакциядин коллективдин разивал аваз, ам Ростовдин высший партийный школадиз кIелиз ракъурзава. Партшколада чешнелудаказ кIелза-вай журналистдин шикил анин Гьуьрметдин доскадиз акъудна.

Анай хтайла, Ш.Рамазанова милли газетда журналиствилин пеше давамарна. 1979-йисуз ам партийный кIва­лахдал желбна. Ш.Рамазанова КПСС-дин Дагъус­тандин обкомдин тешкиллувилин ва пар­тийный кIвалахдин отделдин инструкторвиле, Рутул райкомдин 1-секретарвиле зегьмет чIугуна. Рутулрин райкомдин 1-секретарь тирла ва гьа и райондай ДАССР-дин Верховный Советдин депутатвиле хкягъайла, Рутула юкьван школадин, РТП-дин дараматар ишлемишиз вахкана. Район сифте яз РСФСР-дин Министррин Советдин, ВЦСПС-дин гъиляй-гъилиз къведай Яру пайдахдиз лайихлу хьана. Ихрека школа, муьгъ эцигна, Вини КIатI­руха, Муслаха чкадин советар ачухна­.

1990-йисуз Ш.Рамазанов Дагъустан АССР-дин Верховный Советдин депутатвиле хкяна. Верховный Советдин миллетрин арада рафтарвилерин, общественный тешкилатрин алакъайрин рекьяй гьамишалугъ комиссиядин председатель яз, ада политикадин жигьетдай республикада арадал къвезвай дегишвилер фикирда кьуна, кIвалах дуьз тешкилна. 1994-йисуз ам лезги халкьдин патай РД-дин Государстводин Советдин членвиле хкяна. 2004-йисалди Ш.Рамазанова РД-дин Госсоветдин кадрийрин сиясатдин рекьяй управленидин начальникдин везифаяр тамамарна.

Лугьун лазим я хьи, Мегьамедали Мегьамедовича Шагьидин Рамазановичахъ ихтибарзавай. А вахтунда Госсоветдихъ пуд управление авай: праводин, гуьзчивилин ва кадрийрин сиясатдин рекьяй. Кадрийрин сиясатдин рекьяй управленидин начальник яз Ш.Рамазанова цIуд йисуз кIвалахна, адан теклифдалди Госсоветдин Председателди лезги халкьдин векилар министрарвилени, министррин заместителарвилени, маса къуллугърални­ тайинарна. РД-дин Госсоветда ва Халкь­дин Соб­ранида, халкьарин кьадардиз килигна, къуллугърин жигьетдай барабарвал хвена. Гьа ихьтин барабарвал гьукуматдин идарайрани хуьз алахъна. Идаз къуват гун патал “Дагъустан Республикада государстводин кадрийрин политика кьиле тухунин Концепциядин ва Программадин гьа­къиндай” къарар гьазурнай, ам Госсоветдини кьабулнай.

2004-йисалай Ш.Рамазанова техуниверситетда кардик квай РД-дин Кьилин Ад­министрациядин ва Гьукуматдин государстводин, муниципальный органрин пешекаррин чирвилер хкаждай центрадин отделдин начальникдин везифаяр тамамарна.

Ш. Рамазанова хъуьлуьдви руш Магьи­ратахъ (ада дидевилин, тербиячидин, кайванидин везифаяр баркалла алаз тамамарна) галаз санал ругуд веледдиз тербия гана. Абурун крарал хизандини, абур чидайбуру­ни дамахзава. Виридахъ кьилин образование, чпин хизанар,  хтулар ава. Лейла — Махачкъала шегьердин 34-нумрадин аялрин бахчадин заведующий, Лаура — республика­дин МЧС-дин къуллугъчи, Зарема — Дагъус­тандин Милли банкдин экономист, Дильшад тарихдин илимрин доктор я. Магьдиди хейлин йисара республикадин властдин идарайра зегьмет чIугуна, гила стха Маратахъ галаз санал карчивилел машгъул я.

Хейлин йисара государстводин ва пар­тийный органра гьакъисагъвилелди чIу­гур зегьметдай Шагьидин Рамазанович Рамазанов  Дуствилин, “Дагъустан Республикадин вилик лайихлувилерай” орденриз, РД-дин Президентдин, РД-дин Верховный Советдин гьуьрметдин грамотайриз ла­йихлу хьана.

Нариман Ибрагьимов