Къуръан Аллагьдин келимаяр я. Ам Пай­гъамбардиз ганвай (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) виридалайни еке керемат яз гьисабзава. Гьар са инсанди, гьар са мусурманди Къу­ръ­анда къалурнавай къайдайрал амал­на кIанда. Идалайни гъейри, муъмин ксариз Ал­лагьдин ктабдин лайихлувилерни чир хьун лазим я.

Къуръан Аллагьдин кьадардалди вири уьзуьрар сагъар хъийизвай ва чIехи берекатрин чешме я. Идакай аятра лагьанва. Гьайиф хьи, капI-тIеат ийизвай гзафбурун кIвалера Къуръан авач. Бязибуру ам кIел тийиз, ядигар хьиз шкафдин дезгедал хуьз­ва. И макъалада чаз газет кIелзавайбуруз Къуръандин са шумуд лайихлувиликай суьгьбетиз кIанзава.

Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) лагьа­на­ (мана): “Къуръан Аллагьдин вилик ам кIел­­завайдан тереф хуьдайди ва ам гьа­хъар­­дайди я. Ни адал амалзаватIа, ам, Къу­ръ­ан себеб яз, Женнетдиз фида, Къуръан­дал амал тийизвайди лагьайтIа, Жегьеннемдин цIуз ялда” (аль-Хайсам, ат-ТIабарани).

Чал агакьнавайвал, са сеферда Умар ибн ХатIтIабан (къуй вичелай Аллагь рази хьурай) патав, жуьреба-жуьре месэлаяр гьялун патал, ада Меккадин регьбер яз тайи­нарнавай кас атана. Умара (къуй вичелай Аллагь рази хьурай) адавай хабар кьуна: “На ви чкадал Меккада вуж тунва?”. Атанвайда жаваб гана: “Абдурагьман ибн Аби Абза”. Халифади мад жузуна: “Вуна ви чкадал къуьрейшитрин лукI тунвани?”. Меккадин регьберди лагьана: “За зи чкадал Абду­рагьман тунва, гьикI лагьайтIа, ада­лай хъсан­диз Къуръан кIелдай маса кас мад авач”. Умара (къуй вичелай Аллагь рази хьурай) алава хъувуна: “Эхь, гьа­къи­къат­да­ни, Аллагьди Къуръандин куь­мекдалди инсандин (ам кIелзавайдан) дережа хкажни­ ийида, агъузарни (ам кIел тийизвайдан)” (Муслим, ибн Маджагь, Дарими, Агь­мад).

Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) лагьа­на (мана): “…КIела ам (Къуръан), гьакъи­къатда Аллагьди ам кIелунай сувабар гузва­, гьар са гьарфунай — цIуд суваб. За Алифдай­, Лямдай, Мимдай санал цIуд су­ваб лугьузвач, Алифдай — цIуд суваб, Лямдай — цIуд­ су­­ваб, Мимдай — цIуд суваб” (Гьаким, 1-том­, 555-нумра).

Пайгъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) гьакIни лагьана (мана): “Инсанар Къуръан кIелун ва ам чирун патал Аллагьдин кIвалера кIватI хьайила, абуру руьгьдин архайинвал гьиссда ва Реббиди абуруз берекатар гуда. Абур малаикри гьалкъада твада ва Аллагьди а инсанар абурун патав гвайбурун тIвараралди къейдда” (Муслим, абу Давуд, Тирмизи, ибн Маджагь).

Язид ибн Аби Гьабиба (Аллагь рази ­хьурай вичелай) хабар гузвайвал, Пай­гъамбарди (къуй Аллагьдин патай салават ва саламар хьурай вичиз) лагьана (мана): “Аллагьди Къуръан чирай касдин диде-бу­бадиз  гузвай  жаза  кьезиларзава, гьатта абур динсузар тиртIани” (ибн Гьаббан. “Тинзих Шариати”, 1-том, 293-чин).

Къуръан кIелуни ва ам чируни неинки кьилдин инсанрин, гьакIни Аллагьдин ктабдиз къимет гайи тамам тайифайрин дережани хкажзава.

Дагъустандин бязи районра гьам гадайриз, гьамни рушариз Къуръан кIелиз чирдай  мектебар гзаф ава. Анра неинки чкадин агьалийриз, гьакIни паталай къвезвайбурузни Къуръандай чирвилер гузва.

Республикада и месэладин гьакъиндай гуьгъуьна амай районарни ава. Ихьтин районра акьалтзавай несилриз эдебдин, ахлакьдин жигьетдай гузвай тербияни зайиф­ жезва. Гьайиф хьи, абурук Кьиблепатан ­Да­гъустандин районарни акатзава. Ихьтин гьалар хъсан патахъ дегишарун патал чкай­рал­ гьукум гъиле авай ксари ге­рек тир серенжемар кьабулдайдак чна умудар кутазва.

Бахтлу гележегдин заминвал эдебдин тешпигь авачир ивиррин куьмекдалди тербия ганвай жегьилар я. Къуръанди лагьай­тIа, ихьтин тербия гунин карда кIвенкIвечи чка кьазва.

Жейгьун Агьмедов