2018-йисуз Россиядин Федерациядин финансрин министерстводин ведомстводин къаравулрин къуллугъдин 95 йис тамам жезва
И къуллугъди вичин тарих 1923-йисан 15-апрелдилай — ОГПУ-дин кьушунрин 6-полк арадал гъайи йикъалай башламишзава. Ам финансрин рекьяй Халкьдин комиссариатдин идараяр — Гознакдин кархана, уьлкведин къизилдин запас, алмазрин фонд, валютадин хазина ва жегьил Советрин уьлкведин нагъд пул хуьн патал арадал гъанай.
1973-йисуз Минфиндин идараяр ва карханаяр хуьнин къурулуш цIийикIа туькIуьр хъувунай. СССР-дин Министррин Советди и йисан 23-декабрдиз кьабулай къарардалди, ведомстводин къаравулрин къуллугъдин тIвар СССР-дин Минфиндин яракьламишнавай къаравулрин махсус къуллугъ лагьайдал дегишарна.
1999-йисалай идарадин къаравулрин къуллугъдин кIвалах гьа и йисан 14-апрелдиз кьабулай «Ведомстводин къаравулрин къуллугъдин гьакъиндай» законди гуьнгуьна тунва. Гьа и йисан майдин вацра Россиядин Минфиндин яракьламишнавай къаравулрин махсус къуллугъ цIийикIа туькIуьр хъувуна ва адакай Федеральный унитарный «Россиядин Федерациядин финансрин Министерстводин хатасузвилин кьилин управление» кархана хьана. Амма цIийи къурулуш гележег авайди хьанач ва 2000-йисуз адакай Государстводин «Россиядин Федерациядин финансрин Министерстводин ведомстводин къаравулрин къуллугъ» идара хьана. 2000-2001-йисара федеральный казначействодин чкайрал алай органар хуьдай дестеяр тешкилнай.
Дагъустан Республикада Федеральный казначействодин ва Федеральный налогрин къуллугъдин Управленийрин объектар хуьн Филиалди — федеральный казенный «Государстводин идара «Россиядин Федерациядин финансрин Министерстводин ведомстводин къаравулрин къуллугъ» идарадин 84 -дестеди таъминарзава. И десте 2001-йисан 22-мартдиз тешкилнай. 239 касдикай ва 25 комендатурадикай ибарат тир ада гуьзчивилик квай 29 объект хуьзва.
Филиалдин — дестедин асул кIвалах чпин гуьзчивилик квай объектар абурал гьужум авуникай хуьн таъминаруникай, кьетIен гьаларин шартIара къуллугъчийрин гьерекатар виниз тир пешекарвилинбур хьун патал вердишаруникай ибарат я.
Филиалди — 84-отрядди кьиле тухузвай кIвалахди нетижаярни гъизва: объектдиз гьахьунин ва къенепата жув тухунин къайдаяр чIурай 245-далай артух тахсиркарар кьунва, цIаяр кьунрин, хуьзвай объектрал алай электричестводалди, чимивилелди ва целди таъминарунин къурулушра жезвай жуьреба-жуьре аварийрин вилик пад кьазва.
Чпин хиве авай везифаяр тамамарун яз, филиалдин — 84-отряддин къуллугъчийри, абуру хуьзвай объектрал кьетIен гьалар арадал атайла виниз тир жавабдарвал малумарнай, арадал атанвай муракаб шартIара дуьз къарарар кьабулнай, пешекарвилин жигьетдай савадлудаказ серенжемар кьабулнай.
ИкI, 2002-йисан 12-августдиз хуьзвай объектдал алай къаравулрин начальник Б.К.Мусалаеваз РД-да авай УФК-дин дараматдин патав гвай чка ахтармишдайла хъиткьиндай 2 шей жагъана (Ф-1 жуьредин 2 ва РГД-5 жуьредин 1 гранат). Хъиткьиндай шейэр тади гьалда эвер гайи РД-да авай МВД-дин саперрин дестеди хатасузарна.
2003-йисан 26-июндиз РД-да авай УФК хуьнай комендатурадин къаравулрин начальник И.Р.Алиеваз дараматдин патав гвай чкаяр ахтармишдайла гьаятда авай гаражра 2 чкадал цIаяр кьунвайди акуна, ада цIаяр туьхуьрна.
2005-йисан 20-августдиз РД-да авай УФК-дин Гумбет райондин отделение хуьзвай комендатурадин дежурный М.М.Мансуроваз ва С.М.Мурадоваз къати марф къвазвай са йифиз казначействодин дараматда яд гьатзавайди акуна. Кьабулай серенжемрин нетижада кьетIен гьалар арадай акъудна ва казначействодин дараматда яд гьатунин вилик пад кьуна.
Гьа и йисан 20-сентябрдиз РД-да авай УФК хуьнай комендатурадин дежурный А.М.Агьмедхановаз, дарамат ахтармишдайла, кьвед лагьай мертебада авай цин турбадай яд акъатзавайди акуна. Вахтунда кьабулай серенжемрин нетижада авариядин вилик пад кьуна.
Гьа и йисан 12-октябрдиз къати марф къваз тIурфан акъатнавай вахтунда РД-да авай УФК-диз гьахьзавай чкадин къавар алатна ва яд дараматдин къене гьатиз башламишна.И кардикай къаравулрин чIехиди тир Г.К.Басироваз вахтунда хабар хьуни ва лазим тир серенжемар кьабулуни, УФК-дин эменни чIур хьунин вилик пад кьадай мумкинвал гана.
2006-йисан 14-мартдиз РД-да авай УФК хуьнай комендатурадин дежурный А.Э.Идрисоваз, йифиз дараматда къекъведайла, 1-мертебада цин турба пад хьанвайди акуна. Тадиз кьабулай серенжемри эменни чIур хьуникай хвена.
2007-йисан 23-майдиз Гумбет райондин отделение хуьзвай комендатурадин дежурный А.О.Мегьамедова ва С.М.Мурадова, гьакIни къаравулрин чIехиди тир У.М.Гьуьсейнова казначействодин дараматдин чардахди кьунвай цIай хкадарна, ам электрикдин сетра куьруь замыкание хьунин нетижада кьунвайди тир.
19-августдин нянин тахминан сятдин 9-дан зураз чеб вужар ятIа малум тушир пиян кьве кас РД-да авай УФК-дин дараматдиз гьахьиз алахъна. Къаравулрин начальник Т.С.Тагьирова ва хуьзвал объектдал дежурный А.А.Абдуллаева куьмекдиз атай участокдин инспектордихъ галаз санал къайда чIурайбур кьуна.
2008-йисан 10-мартдин йифен сятдин 2-дан зураз РД-да авай УФК-дин Ахвах райондин отделение хуьзвай комендатурадин дежурный И.О.Пахрудиноваз хайи шуьшедин ван атана. Казначействодин дараматдин кьулухъ галай патан пенжеррин шуьшеяр хун мумкин тирдакай фикирна, ада кабинетар ачухун ва ахтармишун кьетIна. Информациядалди таъминарунин кабинетда адаз цIай кьунвайди акуна. РОВД-диз ва казначействодин отделенидин руководителдиз тади гьалда хабар гана, ада цIай хкадариз башламишна. И.О.Пахрудинова ва казначействодин руководителди цIай хкадарна. Гуьгъуьнлай малум хьайивал, дараматда цIай иниз къастунай бензин авай бутылка гадарунин нетижада кьунвайди тир. И дуьшуьшдай Ахвахдин РОВД-ди уголовный дело къарагъарнава.
2011-йисан 24-февралдиз РД-да авай УФК хуьнай комендатурадин дежурный М.А.Гитинасуловаз ва къаравулрин начальник Г.К.Басироваз йифен тахминан сятдин 2 жез 10 декьикьа амайла, дараматдин къецепад ахтармишзавай видеокамерадай казначействодиз гьахьзавай ракIарин винелай цIелхемар акъатзавайди акуна. Къецел экъечIай М.Гитинасуловаз кабель кузвайди ва цIай чкIизвайди акуна. Ада тади гьалда пожарныйриз хабар гана. Кьабулай серенжемрин нетижада 200 метрдин майдандиз чкIанвай цIай туьхуьрна.
Филиалдин — отряддин гьар йикъан тежрибадай ихьтин мисалар гзаф ава. Абуру вирибуру идарадин къуллугъчийрин пешекарвилин ва хиве авай везифайрай жавабдарвилин дережа винизди тирдакай шагьидвалзава.
«Ведомстводин къаравулрин къуллугъдин гьакъиндай» федеральный закондин бинедаллаз, филиалдин-дестедин къуллугъчийри абурун хиве тунвай везифаяр кьилиз акъудунин карда къайда хуьдай органриз куьмекар гузва. Гуьзлемиш тавур гьалар арадал атай дуьшуьшра филиал-отряд тамамдаказ РД-да авай МВД-дин идарадик акатзава.
Россиядин Минфиндин ведомстводин къаравулрин къуллугъдивай вахтунин имтигьанриз нетижалудаказ дурум гуз хьанва, ам хиве тунвай объектар гьам гьар йикъан, гьамни кьетIен гьаларин шартIара хуьнин жигьетдай вилик эцигнавай месэлаяр гьялиз гьамиша гьазур я. И гафар идарадин 95 йисан тарихди субутарзава.
Гьазурайди — Жасмина Саидова
