Гьар са касдиз вичин уьмуьр, гьелбетда, сагъламди, бахтлуди, секинди хьана кIан жеда. ГьакI хьунни лазим я, амма бязи вахтара инсанрин кьилел бейхабардиз гьич гуьзлемишни тавур дуьшуьшар, крар къведа. Секинсуз, къулайсуз девирда яшамиш хьун кьисмет хьанва чаз. 2019-йисуз вири дуьньядиз пайда хьайи коронавирусдин тIугъвал­ди инсаниятдин вилик залан имтигьан эцигнава. Гьайиф хьи, къенин юкъузни адан чIуру таъсирди чав се­киндиз яшамиш жез тазвач. Хаталу тIугъвалди гзаф инсанар, гьам жегьилар, гьам яшлубур уьмуьрдивай­ къакъудна, гьи­кьван багърийрин ри­кIера сагъ техжедай хирер авунва.

Азарлу гьар са касдиз, гьелбетда, духтурдивай куьмек кIан хьун тIебии кар я. Виридаз малум я: ковиддин азар пайда хьайи йикъалай башламишна, чи духтурри азарлуяр кьиникьикай къутармишун патал къачузвай зегьмет лугьуз тежедай кьван екеди я. Гзафбуру чпин кIвал-югъ, хизанар туна, варцаралди “яру зонада” и азардихъ галаз женг чIу­гуна, гилани чIугвазва. И кардай чна абуруз рикIин сидкьидай чухса­гъул­, аферин лугьузва. Уьлкведин Президентдини абурун зегьметдал къимет эцигна хъсан кар авуна.

Азарханайра начагъбур сагъарзавай духтуррилай гъейри, шегьердин поликлиникайра и хаталу азардиз акси, яни адан вилик пад кьун патал гьихьтин серенжемар кьабул­заватIа чирун патал и йикъара зун Махачкъала шегьердин 6-нумрадин муниципальный поликлиникада 20 йисуз гьакъисагъвилелди зегьмет чIугвазвай духтур-терапевт Сабина  Селимовна  Бабаевадихъ  галаз гуьруьшмиш хьана.

Сабина духтурдин ери-бине Ахцегь райондин Чеперин хуьр я. Ам 1976-йисуз Махачкъала шегьерда дидедиз хьана. Адан буба Бабаев Селима яргъал йисара Дагъустандин МВД-дин къурулушда, диде Мафията горпищеторгда кIвалахна. Алай вахтунда абур пенсияда ава. Абуру пуд велед тербияламишна, виридаз кьилин образование гана, уьмуьрдин шегьредал акъуднава. ЧIехи руш Тереза кIвалин кайвани я. Хва Марата МВД-да кIвалахзава.

1993-йисуз шегьердин 33-нумрадин школа лап хъсан къиметар аваз куьтягьай Сабина Дагмединститутдин лечебный факультетдик экечI­на­. КIелунрал рикI алай, вичикай ви­ни дережадин духтур хьунин мурад авай руша 1999-йисуз институт лап хъсан къиметралди акьал­тIар­на. Гуь­гъуьнлай республикадин та­ди куь­­мекдин больницада интернатурада кIелна. Духтурвилин диплом гвай жегьил пешекарди 2001-йисуз шегьердин 6-нумрадин муниципальный поликлиникада участокдин духтурвилелай вичин зегьметдин рехъ башламишна. Ина ам гьакъисагъвилелди, галатун тийижиз, шегьердин агьалийрин сагъламвилин къаравулда акъвазна 20 йис я. КIелдай йи­­сара институтда гьикьван дерин чирвилер къачун­вай­тIани, кIвалах­дин сифте йисара, патав азарлуяр атайла, жегьил пешекардик са гьих­ь­тин ятIани къалабулух акатай вахтарни хьайиди рикIел хкизва ада. Амма духтур гьа сифте йикъалай ви­чин пешедив рикI гваз, азарлудан гьал­дикай хабар кьуналди эгечIна, ви­чин хиве авай везифаяр еке устадвилелди кьилиз акъудиз алахъна­.

Участокдин духтурдин кIвалах ре­гьятди туш. Гьар са участокда 1800 кас азарлуяр ава, гьар юкъуз мед­сестра Эседова Перидихъ галаз са­нал 12-15 кас азарлуяр кьабулзава. Лугьун лазим я хьи, 35 йисан стаж­ авай Перидиз вичин учас­токда­ авай вирибурун тIварар, фамилияр, гьатта адресарни кваз хуралай чизва­.

— Коронавирусдихъ галаз ала­къалу яз духтуррин ва медсестрайрин кIвалахар мадни къалин хьанва. Алай вахтунда чи участокда ковиддик азарлу хьанвай 6 кас ава. Абурукай 2 кас кIвалера сагъарзава­, 4 кас стационардиз рекье тунва, — лугьузва духтурди. — Идалайни­ гъей­ри, поликлиникадиз къвез тежезвайбурун сагъламвал кIвале­риз физ ахтармишзава, ивидин анализар къачузва, дамарра ивидин гьерекат ахтармишзава, лазим тир рапар язава, дарманар гузва. Алай вахтунда вичикай еке хаталувал авай коронавирусдин азар чукIун тавун патал гьихьтин серенжемар кьабулун лазим ятIа, агьалияр гъавурдик кутазва. Мадни ковид квани, квачни чирзава, азарлуйриз гьатта пулсуз дарманар гузва. Алай вахтунда поликлиникада ковид азардиз акси рапар ягъуниз талукь серенжем кьиле физва. Чпин хушуналди иниз рапар ягъиз къвезвай агьалийрин кьадар эхиримжи йикъара артух хьанва.

Духтурдин патав гьар юкъуз куь­­­мек кIанзавай гзаф азарлуяр къвезва. Сабина духтурди абурухъ ди­къе­т­­дивди яб акалзава, лазим тир пешекаррин патав рекье туна, ви­ри патарихъай ахтармишна, дуьз диагноз эцигна, сагъарунин серенжемар кьабулзава. Азарлуярни адалай ра­зи яз хъфизва. Ингье адан кабинетдай экъечIай азарлу дишегьли Жамалдинова Руизади адакай вуч лу­­гьуз­ватIа: “Жегьил, гуьрчег акунар алай, милайимдаказ рахадай, чина мергьяматлувилинни регьимлувилин нур авай чи Сабина рикI къени, гъил михьи, вичин пеше дериндай чи­дай, масадан дердиникай хабар кьадай духтур я. Аллагьди хуьрай вич…”

Инал заз Сабинадихъ галаз яргъал йисара санал са кабинетда кIвалахай участокдин духтур Раисат Хайбулаевадин гафарни гъиз кIанзава: “Сабина Селимовна гзаф хъсан, къени къилихрин инсан я. Ада вичин хиве авай  везифаяр намуслувилелди кьилиз акъудзава. Адаз сабурлувал, милайимвал тIе­биатдин патай пай яз ганва. Ам, ви­чин пеше дериндай чидай духтур хьиз, жегьилрин насигьатчини я. Сабина Селимовнадиз азарлуйрин ва коллективдин арада еке гьуьрмет, авторитет ава. Сагърай вич…”

Кьилин категориядин духтур тир Сабинадиз за са шумуд суални гана:

• Куьне духтурвилин пеше гьикI хьана хкяна?

— Школада, иллаки эхиримжи классра кIелдайла, сир туш, гележегдин пеше хкягъунин месэла гьар садан вилик акъваззава. Гзафбуру экономиствилин, юриствилин пешеяр хкяда. За фикирна хьи, духтурвилин пеше виридалайни гзаф герек, мергьяматлувилин пешейрикай  сад я. Ви патав къвезвай азарлуяр, вакай куьмек  хьана, сивел хъвер алаз хизанрин патав хъфейла, духтур патал идалай еке бахт авани мегер! Мадни зи диде-бубадизни за­кай духтур хьана кIанзавай. И кардал за кIусни пашманвалзавач.

• КIвалахдин шартIарикай вуч лугьуз жеда?

— Поликлиникада агьалийрин сагъламвал ахтармишун патал вири жуьредин шартIар яратмишнава. Азарлуяр патал процедурайрин, физиотерапиядин, УЗИ-дин, азарриз акси рапар ядай кабинетар, лаборатория кардик ква.

• Куь коллективдикайни са кьве гаф лагьанайтIа, кIанзавай.

— Чи коллектив чIехиди ва дуствилинди я. Ина еке стаж, тежриба ва кьилин категория авай духтуррини медсестрайри кIвалахзава. Абуру агьалийрин сагъламвал мягь­ке­марун патал чIугвазвай зегьмет екеди я. Идалайни гъейри, поликлиникадин заведующий Бурлият Шамсудиновна Исаева гзаф истемишдай, тешкилатчивилин алакьунар авай хъсан регьбер я. Ада чавай хиве авай везифаяр намуслувилелди кьилиз акъудун, азарлуйрихъ ди­къет­дивди яб акалун ва абурун дердиниз дарман авун истемишзава.

• КIвалахда квел гьихьтин четинвилер гьалтзава?

— Ахьтин четинвилер авач. Квез аквазва хьи, чи кабинетар  гъвечIи­бур я. Ина 2 духтурдини 2 медсестради 2 кас азарлуярни кьабулайла, ил­лаки гатун вахтунда нефес дар жезва. Амма и кар чалай, поли­кли­никадин руководстводилайни аслу туш. Гележегда чахъни ге­гьенш­ дарамат жедайдак умуд кутаз кIанза­ва.

Сабина, бажарагълу духтур хьиз, камаллу кайвани, кIани ди­дени я. Вичин уьмуьрдин юлдаш, яша­­йишдин рекьяй страхованидин фон­дуна кIвалахзавай Агьмедов Расимахъ галаз санал хизанда са хвани руш тербияламишнава. Руш Гюллиди дидедин пеше хкянава. Ада Дагъустандин медуниверситетдин 5-курсуна кIелзава. Хва Та­жу­дина и йикъара 11- класс куьтягьнава. Адаз юриствилин пеше къачу­дай фикир ава. Къуй ам вичин мураддихъ агакьрай!

• Эхирдай, “Лезги газет” кIел­­за­вайбурухъ элкъвена, куьне вуч лугьудай?

— Сифтени-сифте “Лезги газетдин” редакциядин къуллугъчийрихъ ва ам кIелзавайбурухъ мягькем сагъламвал хьана кIанзава заз. Гьуьрметлубур, жуван сагъламвал хуьх, гьадалай еке девлет авач. Адак рехне акатайла, сагъламвал арадал хкун гзаф четин я. Гьавиляй­ вахтунда къайгъу чIугуна кIан­да.

Чазни Сабина духтурдихъ чандин сагъвал, уьмуьрда, хизанда хуш­бахтлувал хьана кIанзава. Къуй чIуру вирусарни, уьзуьрарни дуьньядилай квахьрай!

Надият  Велиева