Лазим чIавуз цан хьанайтIа…
Чи хуьрера ахьтин шаирар, гьикаятчияр хьана хьи (инанмиш я, гилани абур гьар са хуьре, магьалда гьалтун мумкин я) чпикай, са артух викIегь хьана, я чпи, хабар тагай, я масадаз акуна, фикир желбна, майданра машгьур тавур… Машгьур тахьана (тушиз) амукьна абур… Амма…
Къизил руквадикайни аквада лугьудайвал, кIелзавайбурув кьериз-цIаруз хьайитIани эсерар агакьна, рикIелай алат тийизвайбурни чахъ гзаф ава. Ахьтинбурукай сад, чи фикирдалди, Хуьруьгви Лукьман Алискеров я. Ам дидедиз хьайидалай инихъ цIи 100 йис тамам жезва. И макъалани гьа кардихъ галаз алакъалу яз арадал атанва.
Заз ам патавай акур кас туш, амма шиирар фадлай кIелзавай. Гьеле алатай асирдин 70-80-йисара Хуьруьг Лукьманан хъверни зарафат квай эсерар Ахцегь райондин “ЦIийи дуьнья”, гагь-гагь “Коммунист” газетриз, “Дуствал” альманахдиз акъатзавай. Адан эсерар заз мукьувай танишарай ва фикирни дериндай желб авур себеб 2013-йисуз къейд авур Дагъустандин халкьдин шаир Хуьруьг Тагьиран 120 йисан юбилейдихъ галаз алакъалу я.
Ахцегь райондин Хуьруьгрин хуьре кардик квай “Просвещение” фондунин сагьиб (президент), РД-дин лайихлу муаллим Магьмуд Абдулжелилович Абдулкеримован теклифдалди за чIехи шаирдин муаллимринни адан ученикрин ирсиниз талукь “Лезги шаиррин гевгьерар” кIватIал гьазурна, адан редакторвални авуна. Хуьруьг Тагьиран ученикрикай сад хьайи Хуьруьг Лукьманан шиирри и кIватIалда лайихлу чка кьунва. Сифте яз за гьиссна: Тагьиран патав чIехи хьайи са шаирни усалди, зайифди, хайи чIалан алемдин хазинадивай яргъади хьанач. Абуру гьар сада чпелай алакьдайвал а хазинадиз къуллугъна. Гьелбетда, Хуьруьг Лукьманани вич чIехи шаирдин ирсиниз мукьва тирди субутна.
Шаирдин 100 йис гьикI къейддатIа, заз чидач. Амма газетда чна ам кIелзавайбурун рикIел хкун ва адакай лайихлу тир гафарни кхьин кьетIна. Эхь, вичин эсеррин туькIуьр хьуниз, сеслувилиз, везинлувилиз, мана-метлебдизни Хуьруьг Лукьман Хуьруьг Тагьираз гзаф мукьва я. Хуьруьн агьалийрин ацукьун-къарагъунин, яшайишдинни асайишдин, багъривилинни вафалувилин, намуслувилинни мердвилин месэлайри шаирдик датIана гъалаба ва гьевес кутурди адан саки вири эсеррай кьатIуниз жезва.
Уьмуьрдал ам ашукь тир, амма тIебиатдин патай тагай сагъламвилин гьалди ам гзаф мурадривай къакъудна. Гьавиляй хейлин цIарарай шаирдин руьгьдин пашманвилин гьиссерни агакьзава:
Югъди-йифди кхьидай за,
Жувахъ сагълам чан хьанайтIа.
Саз къачуна, лугьудай за,
Хъсан ширин ван хьанайтIа…
(“ХьанайтIа” шиирдай)
Маса шиирда и сефилвилин гьиссер айгьамри эвеззава:
Гьикьван за квел чIугван зегьмет,
Акъатна зи рад, келемар.
Квез амукьуй къуй куь девлет,
Залай элячI дад, келемар…
(“Келемар” шиирдай)
За мад мисалар гъизвач. 100 йис тамам жезвай шаирдин гьелелиг акъатнавайди “Рагъ” тIвар алай гъвечIи са ктаб я. Юбилей къейд авун патал, белки, адан вири эсеррикай ибарат чIехи ктабни чапдай акъуддай жумарт ксар акъатин…
Хуьруьг Лукьман Алискеров 1921-йисан 13-июндиз Ахцегь райондин Хуьруьгрин хуьре дидедиз хьана. Юкьван школа куьтягьна, вири уьмуьрда лежбервилел ва устIарвилел машгъул хьана.
Х.Лукьмана жегьил йисарилай вичин эсерар кхьизвай. Винидихъни лагьанвайвал, абур жуьреба-жуьре альманахра, журналра, газетра чап хьана. Х.Лукьман 1988-йисуз хуьре кечмиш хьана, гьана кучукнава.
Мердали Жалилов