28-апрелдиз Дагъустан Республикадин Кьилин везифаяр вахтуналди тамамарзавай Сергей Меликова ачух эфирда дагъустанвийрин суалриз жавабар гана. Лугьун лазим я хьи, дагъустанвийри итиж ийизвай месэлаяр, абурун дердияр акьван гзаф тир хьи, РД-дин Кьилин ва Гьукуматдин Администрациядиз, республикадин телеканалриз, махсус телефонрин нумрайризни пуд агъзурдав агакьна суалар атана.
“Дагъустан” РГВК-дин студияда авайбур, телетамашачияр, вири дагъустанвияр тебрик авуналди, суалриз жавабар гуз эгечIдалди вилик, Сергей Меликова вич Кьиблепатан Дагъустандин районриз мугьман хьунин, агьалийрихъ галаз гуьруьшмиш хьунин ва акур гьаларин нетижаяр кьуна.
— Са рахунни алач, — лагьана С.Меликова, — Кьиблепатан Дагъустандиз фини ва агьалийрик, муниципалитетрин руководителрик секинсузвал кутазвай дердийри зун кар алай месэлайриз мукьва авуна, абур дериндай аннамишдай мумкинвал гана. Авайвал лагьайтIа, абурал чун машгъул жез зур йис жезва. Кар алай месэлаяр ахтармишзава ва Дагъустан вилик тухудай хилер, терефар тайинарзава. Чун муниципалитетрин чIехибурухъ галаз датIана гуьруьшмиш жезвай, гила чаз районра гьакъикъатда гьихьтин гьалар аватIа, вилералди акуна. Майдин вацра чун Кеферпатан Дагъустандин районризни фида.
Дагъустанвийри гайи суалрин арада кар алайбурук виридак секинсузвал кутазвайбур акатзавай. Агьалийри шегьерра, хуьрера школаяр, аялрин бахчаяр, алай аямдихъ галаз кьадар медицинадин идараяр, дуьзгуьн рекьер авачирдакай, хъвадай михьи ва чилер, багълар дигидай яд кьит тирдакай, жегьилар, кIвалахдай чкаяр авачиз, республикадай экъечIзавайдакай, коммунальный къуллугърай ийизвай къуллугърин, суьрсетдин, бензиндин къиметар хкаж жезвайдакай, амма пенсийрин, мажибрин кьадар гьа авайвал амукьзавайдакай, государстводин, къайдаяр хуьдай, суддин органра коррупциядин гьерекатар давам жезвайдакай, кесиб хизанар мадни кIеве гьатзавайдакай, я шегьеррин, я хуьрерин муниципалитетри гзаф аялар авай хизанар пулсуз кIвалер эцигдай чилералди таъминар тийизвайдакай ва гзаф маса крарикайни лагьана.
Мисал яз, Махачкъаладин Семендер магьледа яшамиш жезвай дишегьлиди вичин 4 йис хьанвай аял сакIани аялрин бахчада тайинариз тежезвайдакай, электронный нубатда чка кьуна кьуд йис жезватIани, гьа санал аламайдакай ва и месэла мус гьялдатIа чин тийизвайдакай арза авуна.
Идан гьакъиндай С.Меликова ихьтин баянар гана: — И месэла вири республикадиз талукьди я. Зун фейи чкайрани аялрин бахчаяр тIимил ава. Абур авай чкайрани дараматар лап куьгьнебур, капитальный ремонт хъувуна кIанзавайбур я. Гьа са вахтунда бязи чкайра эцигна куьтягьнавай аялрин бахчаяр, школаяр ишлемиш тийиз тунва. Дагъустан кьетIен республика я. Ина гьар йисуз цIуд агъзурдалай гзаф аялар хазва. Им хъсан рекъем я. Россиядин Президентдин Чарчени уьлкве патал и месэладин важиблувиликай ачухдиз лагьанва. Гьайиф хьи, алай вахтунда республикада авай образованидин идарайривай чи игьтияжар таъминариз жезвач. Республикада аялрин бахчайрин нубатда акъвазнавай аялрин кьадар 30 агъзурдалай алатзава. Абур мадни гзаф жезва. Чун “Образование” ва “Демография” милли проектрин гьисабдай аялрин бахчайрин кьитвал алудиз алахънава. 2020-йисуз 14 бахчадин дарамат эцигна. Амма абурукай анжах 2 ишлемишиз вахкана. РД-дин гьукуматдихъ галаз чун и месэлаяр гьялунал машгъул я.
Сад-садан гуьгъуьналлаз гузвай суалриз жаваб яз, Сергей Алимовича исятда республикадин вилик акъвазнавай лап кар алай кьуд месэла ачухарна.
— Сад лагьайди чилерихъ галаз алакъалуди я. Муниципалитетра социальный метлеб авай дараматар эцигиз кIан хьайила, чилер гьатзавач. Гьа са вахтунда ишлемиш тийиз гадарнавай, са вужар ятIани хсусиятчияр тир чилер пара ава. Абурун иесийрини гьасятда чпин истемишунар ийизва. Исятда чун чилериз талукь хиле къайда тваз эгечIнава.
Чи инсанар гъарикIарзавай кьвед лагьай месэла цинди я. Шегьерра хьиз, чи хейлин хуьрерани агьалийриз хъвадай михьи яд авач. Кьиблепатан Дагъустандин районриз фейилани, агьалийри завай хъвадай ва дигидай цин патахъай куьмек гун тIалабна. И месэла гьялун еке пуларихъ галаз алакъалу жезва. Республикадиз РФ-дин Гьукуматдин Председатель Михаил Мишустин ва са шумуд министр атайла, чна меслятар авуна ва Михаил Владимировича талукь ведомствойриз тапшуругъар ганва. Федеральный бюджет галачиз чавай ихьтин крар эхирдиз гъиз жедач.
Пуд лагьай месэла чи агьалияр датIана электроэнергиядалди ва газдалди таъминарун я. Гьайиф хьи, саки вири республикада ара-ара эквер хкудзава. Газ авачир хуьрерин агьалияр ихьтин вахтара мадни кIеве гьатзава.
Кьуд лагьай месэлани республика вахтунда зирзибилдикай михьунихъ, зирзибил вегьедай чкаяр тайинарунихъ, абур гьялдай карханаяр эцигунихъ галаз алакъалу я.
Нариман Ибрагьимов
