(Эвел 36-38-нумрайра)

Алай аямдин алаш-булашдин девирда мухбиррин къуватар хуьнни регьят кIва­лах яз амач. Винидихъни лагьанва: гонораррин кьадарар лап агъуз тирвиляй абур редакциядивай чпин иесийрал ахгакьаризни жезвач. ЯтIани газетдихъ галаз ара атIун тийизвай, чпин кIвалахдал, хайи чIалал, ли­тературадал, культурадал гьакьван ашукь ксари чалай гъил къачузвач. Кхьиз­ва­­ чаз! Чпин фикирар, къейдер, шиирарни гьикаяяр, веревирдерни теклифар, ана­лиз­дин тах квай ахтармишунар ва икI мадни…

Абурук асул гьисабдай чи муаллимарни алимар, яратмишдай руьгь квай ксар, артистарни манидарар, писателар, газетринни журналрин, радиодинни телевиденидин журналистар, маса ксар ква.

Агъариза Узаирович кьиле аваз, чи газетдин редакциядин коллектив яратмишзавайбурун, яни чаз кхьизвайбурун ашкъи, гьевес хуьн патал тIимил алахъзавачир. Яб тагана тур, газетда чап тавур чар, материал, белки, хьанач. Мукьвал-мукьвал  а чарариз умуми къимет гуз, герек тир меслятар къалурдай, руьгьламишдай макъалаяр гьар са отделдин редакторди, кьилин редакторди вичини кхьиз хьана.

Чкайрал фейила, а ксар  чи кьилин куьмекчияр ва тешкилатчиярни жезвай. Яни чна алакъа хуьзвай. И карди чи къуватарни хуьзвайдал шак алач.

Эхиримжи йисара чаз активвилелди кхьейбурун ва кхьизвайбурун жергеда алимар тир Фаида Гъаниевадин, Гьажи Гашарован, Къурбан Акимован, Омар Гьуьсейнован, Шайдабег Мирзоеван, Исламудин Гьуьсейнован, Нариман Абдулмуталибован, Зара Латифовадин, Салигь Муслимован, Ильман Алипулатован, Агьмедагъа Агьмед­агъа­еван, Азедин Эсетован, Замир За­карья­еван,  Жамидин Исмаилован, яратмишдай интеллигенциядин векилар тир Да­гъу­стандин халкьдин шаирар — Ханбиче Ха­метовадин, Абдуселим Исмаилован, Арбен Къардашан, Кичибег Мусаеван, Майрудин Бабаханован, машгьур устадар —  Зульфи­къар­ Къафланован, Нариман Къарибован, Пакизат Фатуллаевадин (Гьуьсейновадин), Азиз Алеман, Фейзудин Нагъиеван, Шагьабудин Шабатован, Седакъет Керимовадин, Эйваз Гуьлалиеван, Муьзеффер Меликмамедован, Мансур Куьревидин, Ямин Мегьамедован, Майил Эфендиеван, Саират Агьмедпашаевадин, Буба Меликован, Агъалар Исмаилован, Вакъиф Рамазанован, Алик Абдулгьамидован, Аб­дула­фис Исмаилован, Дильмира Ашурбеговадин, Ражаб Тагьир­бегован, Владик Батманован, Сергей Абумуслимован, Муъминат Гьуьсейновадин, Халидин Эльдарован, Азиз Мирзебе­гован,  Эминат Загьирбеговадин, Фейруз Бадалован, хуьрерай кхьизвай Абдулашим Гьажимурадован, Нурудин Насруллаеван, Нисредин Алирзаеван,  Мевлидин Исмаилован, Аллагьяр Абдулгьалимован, Фазила Абасо­вадин, Роза Мингьажидиновадин, Ишреф Жаватован, Сулейман Пашаеван, Ферид Вагьабован, Тамила Салмановадин, Музафар Гьасанован, Мукаил Агьмедован, Абдул Ашурагъаеван, Важибат Насруллаевадин, Гъулан-Герек Ибрагьимовадин, Гуьлжагьан Мисрихановадин, Гуьзеля Гьасановадин, Эдуард Ашурагъаеван, Эдуард Багъишеван, СтIал Мислиматан, Сажидинан, Хазран Кьасумован, Райсудин Набиеван, Абидин Камилован, Маина Абдулмуталибовадин,  Абдула Самедован, Сейфудин Шагьпазован, Алван Рамазановадин, Мирземет Салманован, Демир-Беган, Сардар Абилан, Гьажи Илья­сован,  Сегьерханум Османовадин, Рама­зан Велибегован, Абдулашим Рамазанован, Нажмудин Шихнабиеван, Соня Ибрамхалиловадин, Вадим Жамалдинован, Эйзудин Сайдумован, Агьмедпаша Агьмедпашаеван, Тегъи Мегьамедован, Саид-Агь­мед Абдурашидован, Ра­гьи­дин Эминован, Максим Алимован, Шагьназар Хидирован, Гьажи Къазиеван, Ася Абасова­дин, Намик Ферзалиеван, Кьа­сум Фаталиеван, Нариман Мамедован, Юсиф Саркарован, Лга Энверан, Шагьбала Шагьбалаеван, Алибуба Эмирсултанован, Эдуард Гьажибегован, Шихали Багъирован, Саидали Сулейманован ва мад гзаф ксарин тIварар рикIел къвезва. Гьайиф чIуг­вадай кар ам я хьи, абурун кьадар къвердавай тIимил жезва. Агъул, Табасаран районрай чаз ерли кхьизмач. Рутул, Дербент районрай, Ог­ни, Хасавюрт, Къизилюрт, Къизляр, Сухо­кумск шегьеррай лап кьериз-цIаруз чарар къвезва. Ибурал чаз эхиримжи йисара чарар гьикI хьана къвезвай чIехи лезги хуьрер Цуругъар, Луткунар, Калукар, Мискискар, Смугъул, Мигра­гъар, Кркар, Хуьрел, Чепел, КьепIир-Къаз­­маяр, Гъепцегьар, Азадогъли, Ярагъ­-Къазмаяр, ЦIе­ле­гуьн, Оружба, Самур, Чахчар, Авадан, Ала­даш, Агълабар, Сарсар ва масабур алава хьуни бес чак гъалаба кутадачни? Им лагьай чIал я хьи, газет кIел­за­вай ксарни анра гьакьван тIимил жезва­. Белки, им вахтунин тIал я жеди. Интернет­ди вири эвезда лугьудайбурни гзаф я.

Амма пешекар журналистри арадал гъизвай къуватлу чарчин газет эвездай маса такьат (алат) гьелелиг авач. Интернетда авай чIал, фикирар, кхьинрин ери ва дережа газетдин эвез я лагьайтIа, им чIехи гъалатIдиз рехъ гун жеда.

Газетни журнал сифтени-сифте милли чIал, руьгь, культура, литература хуьз­вай чIехи ва къудратлу утагъ — къул хьиз я! Чи руьгьдин вири къуватри а къулаз къуллугъ авун герек я.

Агъариза Узаирович Саидов а къулаз вафалувилелди къуллугъай рухвайрикай сад я.

* * *

Гила чун адан девирдин са бязи нумрайрал акъваззава. Газет йисалай-суз манадин, къарагъарзавай месэлайрин жигьетдай гьикI дегиш хьанатIа аннамишун патал чна “Коммунист” газетдай сад-кьве нумрадизни килиг хъувун  кьетIна.

Ингье 1989-йисан 10-ноябрдин нумра. Ам кьилелай “Алай йисан 12-ноябрдиз Сулейман-Стальский районда “Коммунист” газетдин сувар тухузва. Буюр, чи ви­ридан суварик!” эвер гун алаз акъатнава. Кьуд чиникай ибарат и чIехи газетдин сад лагьай чин а чIаван чи уьлкведа гьерекатдик акатнавай “перестройкадин” дегишвилериз талукьарнава. Уьлкведа гьа йикъар Октябрдин революциядин 72 йис тамам хьун шад гьалара къейднавайдакай, социализмдин рекье  зегьметдинни­ женгинин чIехи агалкьунарни авайдакай хейлин  малуматар чапнава. Гьам чи яр­гъал чIехи шегьеррай, гьамни чи районрайни хуьрерай. Амма виринра вири хъсанзавачир. Гьа и нумрадин сад лагьай­ чинал алай “Суварин суфрадихъ” кьил ганвай редакционный  макъалада кхьенва: “Ингье дагъви хуьрерни шегьерар. Са­на­ мелни  мехъер ава, масана ваз пашманвал аквазва. Инсанарни — гьекь пелекай шуткьунзавайбур, лутуярни гьиллебазар… Гунагь квачир гуьзел жедач, уьмуьр­да­­ни гьакI я…” Идалай кьулухъ макъала­да чахъ уьмуьр къайдадик кваз виликди тухуз жедай вири мумкинвилер  авай­да­кай, крариз кьецI язавай партийный ва административный бюрократрин девир алатдайдакай суьгьбетзава. Хъсан суьгьбет я…

Кьасумхуьрел сувар тухуз кIан хьунин себебни ам тир хьи, и район экономикадин, культурадинни яшайишдинни вири рекьерай вилик фенвай чIехиди яз, газет кIелзавайбурни, анай кхьизвайбурни гзаф авай. Газетни ам кIелзавайбур мадни агудун патал герек кар тир.

Гьайиф, а кар а чIавуз кьиле  феначир. Кьасумхуьрел «плюрализмдини» цIийи «демократияди» руьгь кутунвайбуру садазни хийир тагай гъулгъуладин митингар тешкилнай.

Газетдин 70 йисан юбилей гуьгъуьнлай Махачкъалада кьиле тухванай.

* * *

Газетдин нумра суваринди хьуниз ­ки­лигна, адан 2 ва 3-чинар Сулейман-Сталь­ский райондин агалкьунриз ва журналистрин вилик вахтуни эцигнавай везифаяр веревирд авуниз талукьарнава. Газетдин вири отделрин редакторрихъ галаз санал чкайрилай кхьизвай мухбиррини — Ш.Шабатова, Н.Къарибова, Э.Багъишева, Х.Кьасумова, И.Бабаева, Р.Набиева, Ш.Иса­ева, Р.Исаева, Н.Шихнабиева, Гь.Къурбана, А.Эсетова, Б.Алибеговади, С.Керимова, масабуру чпин фикирар лагьанва.

Газетдиз  Гь.Къурбана — “Пакаман нур, кьезил гьава”, С.Керимова — “Къадимлу муьгъ”, Н.Шихнебиева “Агъзуррин мез” лагьана, къимет ганва.

Газетдин 4-чин “Газет ва уьмуьр — накь ва къе”, “Дуствилин шаржар”, “КIвенкIве­чи къайдаяр — кардик”, “Къе советрин милициядин югъ я”, “Къецепатан уьлквейра” рубрикайрик кваз  арадал гъанва.

Куьрелди, им сувариз кутугайвал гьазурнавай нумра — кIелзавайбур патални савкьат хьанва…

(КьатI ама)

Мердали Жалилов