Дуьньядин винел виридалайни кьакьан тар гьина ава? Ам гьихьтинди я? Америкада, Кеферпатан Калифорнияда. Адаз гьамиша къацу секвойя лугьуз­ва. Аламатдин и тарцин кьакьанвилел 115,61 метр ала, тандин яцIуви­лел — 7. Маса гафаралди лагьай­тIа, адан кьакьанвал тахминан 45 мер­теба­дикай ибарат кIва­­ле­рин кьакьанвилиз барабар я. Лагьана кIан­да, и тарар экъечI­­завай милли “Редвуд” тIвар алай парк надир набататралди гзаф девлетлу я.

Сифте яз и зурба тарар 18-асирдин юкьва­ра алай аямдин Сан-Францискодин мулкара сиягьатда авай чIавуз испанвийриз акуна. Ав­стриядай тир ботаник С.Эндлихера и кьакьан тарциз индеецрин са тайифадин регьбер ­Джо­­р­дж Гест Секвойядин гьуьрметдай “секво­­йя” тIвар гана. Америкада секвойя 1890-йисалай государстводин гуьзчивилик кутунва. И зурба тар Калифорниядин ярж яз гьисабзава.

Секвойя гьамиша къацу тар я. Адан заланвал 1000 тонндив агакьзава. Ихьтин тар санай масаниз тухун патал поезддин 60-дав агакьна вагонар герек жеда. Алимрин гьисабунралди, секвойя кьве агъзурни вад виш ва адалай гзаф йисара яшамиш жезва. Адаз са куьнихъайни кичIе туш: я къати гарарихъай, я гьашаратрихъай. Тарциз хас аламатдин са ери ава: секвойя цIа кузвач. Керчекдиз ла­гьай­тIа, винел пад кана чIулав жезва, амма са кьадар вахт арадай фейила, виликан либас ахлукI­за­ва. Мекьивал адан кьилин душман я. Ахтар­мишунри къалурзавайвал, гзаф мекьи, мише­къат шартIариз и тарцивай дурум гуз жезвач.

Къейд ийин хьи, секвойядикай эцигунра гегьеншдиз менфят къачузва. Адан кIарас­дикай телеграфдин столбаяр, мебель, гимияр, челегар ва маса за­тIар гьазурзава.

Секвойя тIебии тушир шартIара Канадада, Мексикада, Великобританияда, Португалияда, Китайда, Юкьван Азияда, Крымда, гьатта Кеферпатан Кав­каздани кваз экъечI­зава. Амма тIебии тушир шар­тIа­ра адан кьакьанвал Кеферпатан Америкадин тамара экъечI­завай секвойядин кьакьанвилив агакьзавач.

Гьазурайди — Агьмед Магьмудов