2000-йисан 12-августдиз чи хизандин кьилел чIулав хар къвана. Агакьай мусибатдин хабарди чи рикIер падна, вилер акьалтI тийир накъварив ацIурна. Вахтуни дердер квадардалда, амма чи рикIин хирер сагъ хъжеда лагьайтIа, таб я.
Баренцово гьуьле цин кIаникай фидай “Курск” атомный луьткве батмиш хьунин нетижада 12-августдиз 118 кас телеф хьанай. Абурун арада зи гъуьл Гьажиев Мамед Исмаиловични авай.
Мамед Гьажиева Хуьруьгрин юкьван школада 1-классдилай чешнелудаказ кIелна. Ада вичин юлдашризни тарсарай куьмек гудай. Тарифлу ученикдал муаллимрин рикIни алай. ГъвечIи чIавалай Самур дередин цавара пайда жезвай самолетриз килигиз кIандай адаз. Мамед Харьков шегьердин авиациядин институтдин лув гудай аппаратрин двигателар гьазурдай факультетдик экечIна. Гьамиша ктабар кIелиз ашкъи авай жегьил институтда кардик квай студентрин конструкторрин бюродик экечIна.
Вичихъ аламатдин алакьунар авайдахъ ада конструкторрин бюродин членарни инанмишарна. Абуру са касди гьалдай самолет туькIуьрза-вай. Саки вири кIвалахар авунвай, амма са гъвечIи месэла гьялиз ва адай кьил акъудиз жезвачир. И карда абуруз Мамеда куьмекна ва студентрин гъилери арадал гъайи монопландиз пешекарри еке къимет гана. Технический фикирдин агалкьун тебрик авуниз лайихлу хьайибурун жергеда Мамед Гьажиеван тIварни авай.
1982-йисуз институт агалкьунралди куьтягьай жегьил инженер, старший лейтенант Харьковдин высший летный училищедиз ракъурна. Инани герек чирвилер къачур М.Гьажиев Каспийск шегьердин “Дагдизель” заводдиз, конструкторрин бюродиз кIвалахал хтана. Ина кьуд виш касди кIвалахзавай. Мамед са тIимил вахтундилай ОКБ-дин отделдин начальниквиле тайинарна. Гьамиша са шей арадал акъудиз алахънавай касди гьуьлерин, вацIарин ятара сад хьиз кардик кутаз жедай тадарак туькIуьрна. Заводда кIвалахиз амайтIа, Мамед еке дережайрив агакьдай, амма чпи арадал гъайи пара сирлу яракь ахтармишиз, атомный луьткведа аваз Баренцово гьуьлел фейи адан кьилел еке бедбахтвал атана.
Мамед себеб яз, чи хуьр Хуьруьгар алай чка уьлкведиз чир хьана. 2001-йисан 5-сентябрдиз Дагъустан Республикадин Государстводин Советдин Председатель М.Мегьамедов, Халкьдин Собранидин Председатель Муху Алиев, Гьукуматдин Председатель Хизри Шихсаидов, Россиядин ВМФ-дин Главком, флотдин адмирал В.Куроедов, хейлин депутатар, шегьеррин, районрин администрацийрин кьилер ва маса ксар хуьруьз мугьман хьана. Гьа чIавуз Куроедова лагьанай: “И мусибатди чун вири къарсатмишна. Ватан патал чанарикай магьрум хьайи кьегьалар чна гьамиша рикIел хуьда. Мамед хьтин бажарагълу, викIегь касдин тIвар тарихда ва акьалтзавай несилдин рикIе амукьун патал чна Хуьруьга школадин цIийи дарамат эцигда ва ам Мамед Гьажиеван тIварунихъ яда…”
Аферин, гайи гаф кьилиз акъудна: 2007-йисан сентябрдиз Хуьруьга школадин кьве мертебадин цIийи дарамат ишлемишиз вахкана. Амма адаз Мамедан тIвар гун…
Школа адан тIварунихъ янавачтIани, Хуьруьгрин хуьре “ВикIегьвал” ордендин сагьиб Мамед Гьажиеван тIварунихъ галай куьче, музейда ва школада адан уьмуьрдиз талукьарнавай уголокар ава. Каспийскдин, Махачкъаладин музейра Гьажиевакай делилар ава. Хуьруьгрин школада Гьажиеван памятник алай чилел парк кутазва.
Зи кIвале датIана вилериз аквазвай кьве капсула ава. Сада Баренцово гьуьлуьн гими батмиш хьайи чкадилай къачунвай яд ава. Белки, адак Мамедан бедендин са кIусни ква жеди. Муькуь капсулада гьуьлуьн кIаняй жагъун хъувур Мамедан кана чIулав хьанвай паспорт ава. Чун патал абур багьа ядигарар я.
“Курск” гимидин экипаж гьамишалугъ рикIел хуьн патал Мурманскда, Видяевода, Североморскда, Курскда, Санкт-Петербургда, Москвада мемориалар ачухнава. Телеф хьайи офицеррин, морякрин, инженеррин тIварарихъ куьчеяр, абуру кIелай школаяр янава.
Эхь, абуру намуслувилелди, игитвилелди Ватандиз къуллугъна. Ахьтин кьегьалар чна гьамиша рикIел хуьда.
Сафинат Гьажиева
