(Эвел 23-29-нумрайра)

Алатай нумрайра чна “Социализмдин пайдах” газет тешкилайдалай инихъ газетдин редакциядин кьилиз атай руководителрикай — редакторрикай суьгьбетнава. Иник чи газет “Дагъустандин правда”, “Коммунист” тIварар алаз акъатай вахтарни ква.

Амма гьар сеферда, абурун патав кIвалахай, чпи чи  милли журналистика вилик финик аквадай хьтин пай кутур ксарин тIварар кьаз, чпикай са артух раханвачир.

И сеферда чаз чи милли журналистикадиз чпин вири чирвилер, алакьунар бахш авур, чна гьисабзавайвал, газетда чпин гелер тур бязи ксарикай суьгьбет ийиз кIанзава. Ноябрь  Ханкишиев  (1931-2005-йисар)  ва  Мегьди  Мегьдиев (1930-2001-йисар). Абур кьведни 1951-1952-йисара Исмаил Вагьабович Вагьабова чи милли газетдин (а чIавуз “Да­гъустандин правда”) редакцияда кIвала­хал кьабулайбур я.

Миграгъа юкьван школа акьалтIарай жегьилрихъ кьетIен зигьин, къаст, алакьу­нар авайди акур а чIаван машгьур журналист (гьамни — миграгъви) “Социализмдин пайдах” газетдин культурадин ва политикадин отделрин заведующийвиле кIвалахай  Мирзебег  Демирова  абуруз и рехъ къалурайдал шак алач. Ягъалмишни хьанач.

Абур кьведни журналиствилин пешедай виниз тир дережайрихъ фена. Сифтедай адетдин литработникар, корректорар яз кIвалахал атай абурукай лап хъсан таржумачияр, газетдин махсус корреспондентар, секретариатдин къуллугъчияр (жавабдар секретарь), отделдин редакторар хьана. Ина абуру чпин чирвилерни хкажна. ДГУ-дин филологиядин факультетда кIелна. Кьведакайни СССР-дин журналистрин Союздин членар, сифте Дагъустандин, ахпа “Россиядин Федерациядин культурадин лайихлу работник” лагьай гьуьрметдин тIварарин сагьи­бар хьана!

Ноябрь Аливердиевич Ханкишиеван политический ва чIаларин жи­гьетдай чирвилерал адахъ галаз кIва­лахай­ вирибуру­ гьейранвалда. Ада кхьей гьар са затIу­нихъ гьакьван дерин мана, туькIуьр хьунин дуьзвал, къешенгвал жедай. Полити­кадин отделдин редактор яз, адан патав гзаф жегьил журналистри чпин чирвилер, пешекарвал хкажна.  Абурун жергеда чпи гилани редакцияда кIва­лах­завай жавабдар секретарь Шихмурад Ших­мурадов, культурадин отделдин редактор, яргъал йисара таржумачивал ва га­зетдин жавабдар секретарвал авур Да­ир­ Бейбалаев, политикадин отделдин ре­дактор Нариман Ибрагьимов, масабур  ава.

Къенин аямдин чи машгьур журналист Ш.Шихмурадова вичиз газетда амадаг хьайи кас икI рикIел хкизва: “Кьве чин алаз тахьун, принципиальнивал, гьахъ па­тал рахун, законлувал, адалат кIан хьун, и ва я маса тереф хуьн авачиз­, дуьзвал, гьакъикъат вилив хуьн (объ­ективность), кар кьетI ийизвай лазим чкадал, чин кьун тавуна, вичин кесерлу гаф лугьун — ибур Ноябрь Аливер­диеви­чан къилихрин кьетIен лишанар яз къейд ийиз жеда”.

(Килиг: “ЛГ”-дин 2001-йисан 15-ноябрдин нумра).

Н.Ханкишиеван теклифдалди чи газетда “Властдин вини мертебайра”, “Ше­гьеррин ва хуьрерин администрацийра”, “Чи ветеранар”, “Чи регьберар” ва маса рубрикаяр кардик акатна. Къе и  ирс цIийи несилри давамарзава.

Мегьди Ибрембегович Мегьдиева саки вири уьмуьрда неинки таржумачивална, гьакI секретариатда старший корреспондентдин везифаяр тамамарна. Отделрин редакторрихъ галаз сад хьтин дережада аваз кIвалахна. Ам гьар са нумрадин гьар са чин, гьар са цIар, шикил, вуч, гьинал, гьикI эцигдатIа фагьумиз, да­тIана линейкани къелем гваз, гьисабунар кьаз, газетрин макетар туькIуьриз, кIва­чел жедай. Газетдин чин, къамат кIелдай­даз хуш хьун патал ада гзаф амалрикай, такьатрикай менфят къачудай. Адан тежриба чи къенин аямдин журналистар тир Шагьисмаил Гьажимирзоев, Жасмина Саидова, верстка ийизвайди тир Шерихан Фейзуллаева, хсуси корреспондент, гьа са вахтунда Ахцегь райондин “ЦIийи дуьнья” газетдин кьилин редактор Демир Шерифалиев, масабур патални са куьни­вайни эвез тежедай мектеб хьайидал шак алач.

Мегьди Мегьдиевахъ чи саки вири рай­онра гьакьван мерд, жумарт, вафалу дустар авай. Абуру, газетдиз кхьинилай гъейри, гьар вуж редакциядай командировкайриз фейитIани, абур кьабулдай ва алакьдай кьван куьмекарни гудай. РикIел Асвар  Тагьирован, Мирзяли Магьам­да­лиеван, Шабан Шабанован, Нариман Магьманован, Абдулкъадир Абдулкъадирован, Иса Исаеван, Ражаб Хибиеван, Иб­рагьим Мурадован ва гзаф масабурун тIва­рар къвезва. Газет ва кIелзавайди сад авунин адет гилани давам жезва. МасакIа ам хуьз хьун мумкин кар туш.

Гьайиф, и агъсакъалар кьведни саки гьа са вахтунда и асирдин эвел кьилера садлагьана рагьметдиз фена.

* * *

Газетдин эвез ийиз тежер хьтин къуллугъчийрикай сад адан жавабдар корректор, вич гьеле Исмаил Вагьабован де­вир­да “Социализмдин пайдах” газетдин редакциядиз 1944-йисуз  атай  Сиражидин Селимович  Селимов  (1929-2009) тир. Ада и къуллугъ саки 60 йисуз давамарна. Аламатдин алакьунрин инсан тир. Гъиле анжах къелем кьуна, вилерал айнаяр алаз, ада газетдин вири цIарар вилелай ийидай, чи  вирибурун гъалатIарни кьадай. Гуя адав суьгьуьрдин микроскоп гвай! Галатун тийижир кас тир. Яргъал йисарин адан зегьмет адаз “Дагъустан Республикадин культурадин лайихлу работник” лагьай гьуьрметдин тIвар, “Ватандин вилик лайихлувилерай” II дережа­дин ордендин медаль, маса шабагьар гу­налди къейдна. Адан рехъ алай вахтунда РД-дин культурадин лайихлу работник Майрам Мирзялиевна Магьамдалиевади давамарзава…

* * *

Газетда яргъал йисара редактордин заместителвиле кIвалахай Эмирхан  Гьуьсейханович  Селимхановни (1922-1990-йисар)  ажайиб алакьунринни къилихрин инсан тир. Чи гъиле амай делилри къалурзавайвал, ада чи газетдин редакцияда 20 йисалай артух девирда гьа са къуллугъдал — редактордин заместителвиле кIвалахна.

Эмирхан Гьуьсейханович Кьурагь райондин Цилингрин хуьре виликан яру партизандин хизанда дидедиз хьана. Сифте хайи хуьре, ахпа Кьурагьа школайра кIелна, жегьил Эмирханакай ­хуьруьн муаллим хьана. Инай ам Кьурагь райондин “ЦIийи уьмуьр” газетдин жавабдар секретарвилиз тухвана. Алатай асирдин 30-йисар уьлкведа савадлувал патал халисан женгер кьиле тухузвайбур тир. Эмирхан Гьуьсейханович гьа женгерин кIвенкIвечийрикай сад хьана…

Ватандин ЧIехи дяве къарагъайла, Эмирханан 20 йис тамам хьанвай. Вилерин ишигъ зайиф тирвиляй ам аскервилин къуллугъдал тухванач. Гьа четин йисара адан хиве Кьурагь райондин “ЦIийи уьмуьр” газетдин жавабдар редактордин везифаяр туна.

Редакторвилин къуллугъдилай ам Са­ратовдин кьве йисан партшколадиз рекье туна. Анаг акьалтIарна хтай же­гьил­дал  республикадин государстводин ва советрин жуьреба-жуьре къурулушра жавабдар къуллугъар ихтибарна. 1956-йисуз Сталинград шегьерда ВПШ-да вичин чирвилер генани хкажна. Идалай кьулухъ ада партиядин Дагъустандин обкомда, Кьурагь райкомда, Кьасумхуьруьн территориально-производственный управленида, парткомдин секретариатда кIвалахна.

Бинедилай пешекар журналист яз машгьур хьайи Э.Гь.Селимханов 1965-йисалай партиядин обкомдин къарардалди а чIаван “Коммунист” газетдин редактордин заместителвиле тайинарна. Адан девирда 4 редактор дегиш хьана (И.Апаев, А.Агьмедов, М.Мегьтиев, К.Азизханов), ада вичин кар давамарна. Им бес еке алакьун, бажарагъ тушни!..

(КьатI ама)

Мердали  Жалилов