Гъетрен цуьк (матIан)

Дарманрин набататар

Хамунин гзаф азарар сагъарунин карда  гъетрен цуьк  ишлемишиз жеда. Адаз лезги чIала мад са тIвар ава — матIан. (Урус чIалал — чистотел).

Ам чи ерийра гзаф гьалтзавай, хъипи цуьквер жедай набатат я.

МатIандин мижедик хъсан таъсир ийидай, гзаф азаррин аксина куьмек гудай такьатар ква. ГьакIни и набатат кутуна гьазурай цикайни хийир къачуз жезва.

Чир хьун лазим я хьи, матIан асул гьисабдай зегьерлу набатат яз гьисабзава, амма адан дармандин такьатрикай саки вири дуьньяда менфят къачузва, иллаки — Азиядин уьлквейра.

Гъетрен цуькведик аскорбиновый, лимондин ва ичерин кислотаяр, каротин, эфирдин ягъ, тIебиатдин антибиотикар ва зегьерлу затIарни ква. Адак квай алкалоидрихъ дакIур чкайриз, буьвелриз ва микробриз аксивалдай къуват ава.

Ихтилат физвай набататдик тIарвал алуддай ва бедендин туькьуьлар тергдай такьатарни ква. Лекь къайдадик кухтунин, хуьрек цIурурдай хуквадинни ратарин система хъсанарунин, дур­кIунрин кIвалах гуьнгуьна хтунин карда и набатат иш­ле­миш­­зава. Мекьивиликди кефсуз хьайи чIавуз­ни ада­кай ча­ра жеда.

МатIандин бинедаллаз жуьреба-жуьре дарманар гьазурунал алимар, пешекарар фадлай машгъул я.

И набатат ишлемишдайла, кьадардиз фикир гун, жуваз зарар тагун фикирдай акъудна виже къведач. Кьилинди, ам гьихьтин дуьшуьшра ва нивай ишлемишиз жедатIа, гьа кар пешекардивай хабар кьун, адан теклифрал амалун важиблу я. Къейд авурвал, матIан зегьер квай набатат я, гьавиляй ам гьайванрини тIуьниз ишлемишзавач.

«Лезги газет»