Зи вилик 7-декабрдиз акъатай “Лезги газетдин” 49-нумрадин 8-чина чапнавай Х.Кьасумован “Къадирлудаказ эгечIин” макъала ква. Ам за са шумуд сеферда кIелна. Редакциядин патайни фан гьакъиндай ганвай къейдер вижевайбур я. Фахъ галаз къадирсуз эгечIун инсанвал туш, вагьшивал я. Заз а макъалада фан гьакъиндай авай мисалар зи са шумуд мисалдалди алава хъийиз кIанзава.
За 1947-1951-йисара Дербентдин педучилищеда кIелзавайла, чаз суткада зур кило фу талондай гузвай. Амни гьажикIадин гъуьруькай чранвай, ламу запундин кIалубдиз ухшар. Студентрин столовойда, борщ я лугьуз, винел са тIимил набататрин ягълу алай, келемрин яд тIуьниз мажбур жедай. Гьа фу суткада кьенятзавай. 1948-йисуз талонар акъвазарайла, чи гьалар мадни чIур хьана. Фахъ яргъи учирар жедай, чаз — студентриз учирда акъваздай вахт авачир. Йисар тухдалди недай фахъ тамарзлу яз фенай, ятIани чна кIелунриз бушвал авуначир.
За ЦIийи хуьруьн школада кIвалахзавай. Нисинин тIуьн “Комсомольский” совхоздин столовойда незвай. Анин заведующий дяведин иштиракчи рагьметлу Бабаев Надир тир.
Са сеферда зун аниз фейила, ада заз “Ваз вуч хьанатIа лугьудани, муаллим?” гафарилай башламишна, икI лагьана: — Къе куь школада чIехи классра кIелзавай са гадади (тIварни лагьанай) хуьрек тIуьрдалай кьулухъ фай вичин кьацIай тIиш михьна, фу чилел гадарнай. За са кьадар туьнбуьгьар авунатIани, заз са ябни ганач.
И гафар ван атайла, заз зи кьилиз лапIаш вегьейди хьиз хьана. Школада и месэла лап хцидаказ гьялна. Гададиз екез туьнбуьгьар авунай.
За Хив райондин Цналрин школада кIвалахзавай. Школадиз эверай аялдин буба, хуьруьнви Гьажимегьамеда аялриз авур суьгьбетдай са чIук: “Дяведин йисар тир. Зун Белижда са шумуд юкъуз руфуна затIни авачиз гишила, гьа гила-мад ярх жедай гьалда авай. Заз мугьманханадин цлахъ са аялди фу нез акуна. Фу тIимил тушир, фан са пай, арада са еке нисидин ккIални аваз. Зи темягь фена. Мукьув фена за лагьана:
— Вуна фу гьикI незва?
— ГьакI, фу гьикI недайди я? — жаваб гана аялди.
— Къала зав гице кван, — лагьайла, ада фу милайимдаказ зав вугана. За а фу са шумуд сив авуна, зун виняй гъуз дигана.
— Дах, агъа халуди зи фу тIуьна, — лугьуз аялди гьарайнай.
Гьа икI зун Аллагьдин патай кьисмет хьайи дуьшуьшди кашакди кьиникьикай къутармишнай”.
Эхь, фу кIвалин еке девлет, гьукуматдин зурба къуват я. Адаз, гъвечIи-чIехи талгьана, вирида гьуьрмет авуна кIанда.
Музафар Гьасанов,
пенсияда авай муаллим.
Бут-Къазмаяр