Зегьметдин эектронный книжкайрин гьакъиндай яргъалди чlугур месэла эхирни гьялна. ИкI, 2020-йисан 1-январдилай чи уьлкве абурал элячlзава. Чи газет кlелзавай­бур зегьметдин электронный книжкайрин къурулушдихъ галаз танишарун ва абур гьикl ишлемишдатlа чирун патал А.-Б.Эмирсултанов  РФ-дин Пенсийрин фондунин До­къуз­пара райондин отделдин начальник  Теминдаров  Жафер  Теминдаровичахъ  галаз гуьруьшмиш хьана. 

• Жафер Теминдарович, зегьметдин электронный книжка вуч па­талди я?

— Алатай йисан декабрдин юкьвара РФ-дин Президент Владимир Путина 439-нумрадин Федеральный закондик (“О внесении изменений в Трудовой кодекс РФ в части фор­ми­рования сведений о трудовой деятельности в электронном виде”) дегишвал кухтуна. Электронный жуьредал элячlайла, ада сад тир ча­ра-суз вири къейдер, гьар са рос­сия­ви­дин гьихьтин хьайитlани зегьметдин терефдин шагьадатнамаяр санал кlватlзава. Ихьтин къайда гъавурда гьатдайди жеда. Анай гьам зегьмет чlугвазвайдаз, гьам кlва­лах­далди таъминарайдаз ачух делилар гьатда. Адахъ мадни са ар­туханвал ава: электронный книжка квахьдач, адан серверда вири ша­гьадатнамаяр хуьзва. Гьар са работникдиз, кlвалах гайи­даз онлайн-режимдиз гьахьдай ихтияр ава. Кlва­лахдалди таъминарзавайдавай, чарчин книжкаяр хьиз, абур ацlур, кьилдин шкафра хуьн та­вур­тlани, жезва.

1-январдилай цlийи работникар патал кlвалах гузвайда адетдин чар­чин формулаяр ацlурзавач. Гила авай шагьадатнамаяр вири Пенсионный фондуниз СЗВ-ТД (Сведения о трудовой деятельности зарегистрированного лица) гьахъ-гьисабдин жуьреда агакьарзава. Работникри хкядай жуьре хьайитlа, РФ-дин  ТК-дин 66-статьядин 1-пунктунал асаслу яз, гьа тешкилатдин кадрайрин къуллугъди ахьтинбурун гъиле чарчин зегьметдин книжкаяр вахкузва.

• Тухванвай дегишвилерикай вуж тагькимарзава?

— Закондихъ галаз рейсад яз, №439-ФЗ-дин дегишвилерихъ галаз вири работникар хабардар авун чарасуз я. Хабардин чарар неинки са отпускда  авайбуруз, гьакlни гъилел-кlвачел агъурбуруз, аялрихъ гелкъвезвайбуруз рекье твазва. Гьавиляй вири тешкилатрин работникар хабардар авун чарасуз я.

• Гьикl ва гьи муддатда а чарар агакьарун чарасуз я?

— Винидихъ тIвар кьунвай ФЗ-дин 2-статьядин 4-пунктунихъ галаз рейсад яз, хабардин чарар 2020-йи­сан 30-июндалди ракъурун чарасуз я. 2020-йисан 30-июндилай гуьгъуьниз кlвалахдин чка дегишзавай кас аваз хьайитlа, адаз вичин хкя­гъун­ дегишдай ихтияр ава. Гьавиляй цlийи чка таъминардай касдини адаз хабардин чар ракъурун чарасуз я.

• Эцигнавай вахтуналди чар (уведомление) ракъур тавурла, вуч жеда?

— РФ-дин КоАП-дин 1-статьядин ва 5.27 статьядин бинейрал асаслу яз, чпин хиве авай буржи кьилиз акъуд тавурбур жерме ийида. Кьил­ди­н карчияр — 1 агъзурдалай — 5 агъзурдалди,  тешкилатни — 30 агъзур­да­лай  50 агъзур манатдив агакьна.­

• Электронный зегьметдин книжкада гьихьтин къейдер гьат­зава?

— Чарчин зегьметдин книжкада авай вири графаяр электронный  книжкадани  гьатнава.

• Чарчин книжкайрин кьисмет гьикl жеда?

— 2020-йисан эхирдалди кlва­лах­завай пешекариз хкядай ихтияр ава: чарчин книжкаяр хуьдани, та­хьайтlа, электронныйдал элячl­да­ни?! Амма ихьтин са кар ава — кlва­лахдал таъминарнавайда, работникди гьи жуьре хкягъайтlани, ПФР-диз электронный къайда ра-къурда. Чарчин книжкадикай хкечl­да лагьана арза гайибурувай, мад адак эхкечlиз же­дач. 2020-йисан 31-декабрдилай кьулухъ зегьметдин икь­рар кутlу­найбурувай чарчин книжкайрикай хийир вахчуз жедач.

• Кlвалахзавайбурувай чпин зегьметдин рекьикай малуматар къачуз жедани?

— Са рахунни алачиз, жеда. А те­рефдиз пуд рехъ ава. Работникди, ви­чи кlвалахай  эхиримжи тешкилатдиз хабар гузва. Ада кlвалах­дал желб хьайи пуд йикъан къене вичин зегьметдин рекьиз талукь ма­луматар (СТД-р) чарчин ва я электрондин къай­дада ацlурзава. Ана са тайин теш­килатда тамамарнавай кlва­лах­дин къейдер гьатзава. Россиядин Пе­н­сийрин фондунин махсус кабинетдай вичин кlва­лахдин ре­­кьиз талукь малуматар къачуз же­­да. ПФР-дин отделенидивай электронный къул алай кlев­навай бланк ва я файл ракъуриз же­да. Я тахьайтlа, работникдивай Госкъуллугърин услугадин порталдай электронный къайдада ва я МФЦ-дай чарчин жуьреда ракъуриз жеда.

• Зегьметдин министерстводи тестикьарнавай цlийи жуьредин справка СТД-р вуч затl я?

— Ам работникди вич кlвалах­далди таъминарзавай касдин вилик эцигзавай вичин кlвалахдин рекьин малуматар я. 2020-йисан 1-январдилай кlвалахдал таъминарзавайда, кlвалахдилай элячlзавайбуруз цlийи жуьредин справкаяр (СЗВ-ТД) гана кlанзава. Авай фаркь сад я: кlвалахдал таъминарзавайда адаз вири малуматар вири вахтунда ракъурзава, са гьахъ-гьисабдин вахтунда — ваъ.

• Жафер Теминдарович, зегьметдин электронный книжкайрин артуханвал квекай ибарат я?

— Санлай вири документар квахь­­завай ва я терг жезвай дуьшуьшар ава. Пешекаррин зендиналди, зегьметдин электронный книжкайри вири чарасуз малуматар хуьз куьмек гу­да. Электронный книжкайра гъала­тlар туьхкlуьрун ре­гьят я.