Шаирдикай куьруь малумат
Малум тирвал, Баку еке промышленный центр, нафтIадин мяденар авай чка яз фадлай машгьур я. Гьавиляй аниз, кIвалах жагъуриз, кеспи ийиз, гзафбур фидай. Ана са кьадарбур инкъилабдин гьерекатдик экечIна, бязибурукай жуьреба-жуьре рекьерай халис устадар хьана. Гьа ихьтин малум тушир са касдикай — вичин иран бубадикай са кьадар делилар и мукьвара редакциядиз Афгъанистандин женгерин иштиракчи Мегьамедов Эмирбега гъана.
Ихтилат Исламов Шагьисмаил Шамсудиновичакай физва. Эсил Кьасумхуьруьн райондин Бигеррин хуьряй тир ам 1940-йисан 14-январдиз Бакуда дидедиз хьана. Ана эцигунардай техникум акьалтIарай жегьил пешекар Юкьван Азиядиз акъатна. 60-йисара машгьур Учкудук шегьерда зегьмет чIугуна. 1970-йисуз Бакудиз хтана, Аз.ССР-дин совминда эцигунрин рекьяй отделда кIвалахиз башламишна. Къизилдин гъилер авай устад, виниз тир дережадин надир пешекар яз, адаз республикадин президентри, чIехи чиновникри гьуьрметдай, чпин кIвалер, дворецар ремонт ийиз, Шагьисмаилаз теклифдай.
Эмирбега суьгьбетзавайвал, Ш.Исламов гзаф регьимлу, мергьяматлу, намуслу, мугьманрал рикI алай инсанперес, гзаф терефрин бажарагъ авай кас тир: шиирар кхьидай, жуьреба-жуьре музалатар ядай. Уьмуьрдин юлдаш Саядханумахъ галаз (Сят) санал хизанда кьуд велед — Беневша, Рустам, Бахтияр, Лейла — тербияламишна. (Беневша Эмирбеган уьмуьрдин юлдаш я). Исламов Шагьисмаил 2011-йисан январдиз рагьметдиз фена. Агъадихъ чна адан шииррикай са шумуд гузва.
Ш.Шихмурадов.
«Лезги газетдин» 2020-йисан 11-нумра.
__________________________________________________________________________________________________________________________________
Нуш хьурай
Давугъадин ийиз тариф,
Недайдаз, валлагь, туш гьайиф,
КIандай кьванбур вири илиф,
Кавчадалд нез, нуш хьурай квез.
Сада чраз чар авай фу,
Ма ваз са кьас — на дад аку,
Мягьтел жеда вири Баку,
КIас ягъиз неъ — нуш хьурай квез!
Тадиз гъваш заз кузвай хапIа,
Недай мажал жедач ахпа,
Хьайилахъди иштягь ахъа,
Тухдалди неъ — нуш хьурай квез!
Эгер хапIа ятIа кьери,
Хъивегь винел дуьдгъвер-гъери,
Куь эвезда адан ери?
Хвахунай неъ — нуш хьурай квез!
Хтул мубаракрай!
Гайи хабар хьана чаз хуш,
Ам рикIелай фидайди туш.
Саятхануман патай ви руш —
БицIи хтул мубаракрай!
КIватI хъувуна майва, емиш,
Гьар садакай ийиз дадмиш,
Гьич са затI туш, валлагь, гимиш,
Къизил хтул мубаракрай!
И алукьнавайди зул я,
Гьар са шэйни пара бул я,
Езне Шагьисмаилан къул я,
Ширин хтул мубаракрай!
Беневшад ван къвез варцелай,
Бахтияр хъуьрез къецелай,
Рустаман, Лейлад мецелай
Азиз хтул мубаракрай!
Йиф акъатиз, сят кьвед я,
Ам ви веледдин велед я,
Цфедкай хкатай гъед я-
Играми хтул мубаракрай!
За куьтягьна, хъиягъ гъилер,
Шад хьурай куь рикIер, вилер!
Люшадин мехъерик кьуьлер
Ийидай югъ мубаракрай!
* * *
Лейла туш гьа, са цуьк я вич,
РикI ала вал дидедин,
Чилерал эцигиз жезвач гьич,
Фад къекъуьгъ, чан, вядеда!
Гуьзел
Вуч ятIа лагь на зи тахсир,
Къеневай рикI кьуна есир.
Ваз авунва за рикIин сир,
Аманат яз хуьх на, гуьзел.
КIанивилин авач кьадар,
Захъ гьал амач, я са дафтар,
Я чIагъан, я чуьнгуьр, я тар, —
Гъилера гьунар, я гуьзел.
Ви гъилелд авурла зенг,
Чан хкведа, жеда зиринг,
ЧIугвадайвал душмандив женг,
Ви дидардиз къведа, гуьзел.
Сятханум, вун кьунва за яр,
Хъсандиз фагьума на и кар,
ТахьайтIани кьисмет-кьадар,
Вун рикIелай фич хьи, гуьзел.
КIанивал
КIанивал я гзаф яман,
Амукьда вун лугьуз аман,
Гьам жеда начагъдан дарман,
Диридан азар я, дустар.
И стхадкай жеда аял,
ТIуьр са кьас фу тежез гьалал,
Туьлекна хьиз, къвазда къаял,
Еке аламат я, дустар.
Квез кIевелай ийин веси,
КIанда лугьуз, жемир аси,
Жуван рикIин хьухь иеси,
Ахпа пашман жедач, дустар.
* * *
Гузавач заз ярди жаваб,
Чан физава, чIугваз азаб.
Я Аллагь, ваз кьванни яраб
Зи язух гьич къвезавач жал?
Я Сад Аллагь, вакай чара,
Вучиз тунва зун и къара?
Авазва зун тек фугъара,
Дердиниз дарман ая тIун!
За лугьуда, вуна яб це,
Зи чIалариз жаваб хце,
Ви эрчIи гъил на зав вице
ЛагьайтIа, зун тIаб жедани?
Вун малайик хьиз я михьи,
На заз гана дердер чIехи,
Гьикьван хьурай завай эхи?
Ихьтин кIвалахар жедани?!
Квар къуьнуьк кваз фидайла цел,
Ширин гафар гъваш ви мецел.
Рак агализ, таз зун къецел,
Гьахьтин дамахар жедани?!
* * *
Я руш, на ийизва къелет,
Акьван еке лугьуз къимет.
Гьикьван жеда завай гьуьрмет,
Ваз зи чан язух къведачни?
АкьалтI тийир и пуд йисан,
Я Сад Аллагь, ая дуван,
Гъваш лугьуда пуд миллион.
Ам кIвачик квай руг яни кьван?
Я жегьилар, гатут кьил-мет,
Акъатнава цIийи адет,
Руша лугьуз вичин къимет —
Кьабулиз жери кар яни бес?!
Кагъаздани салам тагуз,
Кьамир на жув акьван яцIуз,
Вегьедалди за зун вацIуз,
Ваз гайи кьванд бес хьаначни?
Гаф лагьайла, вун зал хъуьрез,
Жегьил чандай чIугваз туьрез,
Гарданда тваз шуькIуь мерез,
Ви къугъунар бес хьаначни?!
Диде, на зун вучиз хана?
И азабар вучиз гана?
КIани ярди зи рикI кана.
Хьайи крар бес хьаначни?
* * *
Билбилди хьиз мани лугьуз,
На кьил хура твамир, я руш.
Гаф лагьайла, наз маса гуз,
Вуна зи рикI хамир, я руш.
Зун жив яни, вун рагъ яни,
Зун билбил яз, вун багъ яни?
Зун-дерин кIам, вун дагъ яни?
РикI перишан тамир, я руш.
Дагъустандин кьакьан дагълар,
Цуьк акъатна, диганава.
Куьн шагьид хьуй, я чан дустар,
Ярдив за рикI вуганава.
Вак тахсир квач, зи кар хьана —
Вав рикIин сир авуна, руш.
Гафарикай ваз гар хьана,
ЦIийи дуьнья акуна, руш.
Жув такабур кьамир акьван,
Вун кьуд патаз килиг, я руш.
На бахтунин зунжурдин кьил
Жуван гъилихъ гилиг, я руш.
КIанивал я инсандин бахт,
Хьухь тIун, я руш, вун зи чIалахъ.
Вегьемир на камар патахъ,
На дамахар квадра, я руш.
РикIивай ви яхъ на хабар,
Ваз жаваб са гурай, я руш.
На зи рикIиз яна къабар,
Ваз кIанивал хьурай ман, руш.
За рикIин сир ваз авуна,
Са жаваб гун жедачни бес?
Уьмуьр икьван бахтсуз хьайла,
Гьайиф лугьуз, шедачни бес?!
* * *
КIандатIа ваз, зи гьалдикай хабар гун:
Бейкеф я зун, ваз авайвал лугьун,
Чандин дарман са келима вав рахун,
Ви сесинин ван къвезавач заз, гуьзел.
Са бязибур, кIанда лугьуз, шад жеда,
Бязибуруз а кIандайбур къад жеда,
Бязибуруз кIанид анжах сад жеда,
Масадав гьич рахаз жедач хьи, гуьзел.
И дуьньяда залай кайи кас авач,
КIанивилин къадир чидай кас аквач,
Мад захъ ваз лугьудай гаф амач —
Вири дердер авуна за ваз, гуьзел…
Учкудук
Зун Бакудай экъечIай вахт
Ам кутугай ара хьанач.
Айибмир зун, стха Гуьлмет,
Тефиникай чара хьанач.
Ваз хабар хьуй, я вах Исли,
Гьал чIуру я, рикIни зайиф.
Гьар Баку рикIел атай кьван,
Заз рикIивай жезва гьайиф.
Зун ава хьи къумад гьуьле,
Къерех аквач, я ваз дегьне,
Килигдай кьван фида зегьле,
Бакудихъ зи вил хьанава.
Аквазва зун чIугваз азаб,
Гьар югъ, гьар сят ийиз гьисаб,
Мус инай ахкъатдатIа яраб —
Бакудихъ зи вил хьанава.
Акъудзава чиляй уран,
Руг циф хьиз я, гьава — залан,
Ракъинини чуруриз чан, —
Бакудихъ зи вил хьанава.
Зун авай къумлух чуьллерин
Гьаваяр лап серин я.
Инанмиш хьухь, зи муьгьуьббат
Гьуьлерилай дерин я…
«Лезги газетдин» 2020-йисан 12-нумрадай.
