Хизандикай 20 гьадис

Вуж вичин хизандихъ галаз виридалайни хъсан рафтарвилера аватIа, квекай виридалайни хъсанди гьам я. Хизан инсандихъ авай виридалайни багьади я. Сифте — жув арадал атанвай хизан, ахпа — жува арадал гъизвайди. Хизан — им чи къе­ле ва даях, Аллагьдин разивал ва Адан къайгъударвал я. Инсандиз хизан гьикьван багьа ятIа, вичин хизандин вилик адаз гьихьтин буржияр аватIа ва хизандихъ галаз алакъаяр гьихьтинбур хьана кIанзава­тIа, Аллагьдин Расулдин гьадисра лагьанва:

“Эвленмиш хьун — им зи сунна я, вуж зи рекьелай элячIайтIа, ада захъ галаз ала­къа атIана” (аль-Бухари).

“Квекай вичин хизандихъ галаз вуж лап хъсан алакъайра аватIа, виридалайни хъсанди гьам я” (ат-Тирмизи).

“Ивидин мукьвавал Аршдихъ галкIур­нава. Ни ам галкIурайтIа, ам вични Аллагьди галкIурда, амма ни ам галудайтIа, Аллагьди ам вични галудда” (аль-Бухари, Муслим).

“Эгер са динар (къизилдин пул) Аллагьдин рекье харжайтIа, са динар лукI аза­дун патал серф авуртIа, са динар кесиб патал садакьа хьиз гайитIа ва са динар жуван хизан патал харжайтIа, чаз виридалайни гзаф суваб хизан патал харжай динардай жеда”. (Муслим).

“Гьич са бубадивайни вичин веледдиз хъсан тербиядилай къиметлу гьич са шейни пишкешиз жедач” (ат-Тирмизи).

“ГъвечIибурухъ галаз регьимлу туширбур ва чIехибурухъ галаз гьуьрметсузбур чакай туш” (ат-Тирмизи).

“Аллагьдиз ибадат ая, Адаз шерик гъимир, капI ая, закат це, мукьвавилин ала­къаяр мягькемара ва вун Женнетдиз гьахьда” (аль-Бухари).

“Мусурман итим мусурман дишегьлидихъ галаз ажугълу хьана кIандач. Эгер адан (дишегьлидин) са хесет адаз (гъуьлуьз) бегенмиш туштIа, адаз вичиз бегенмиш маса хесет жагъида” (Муслим, Агьмад).

“Диндал гьалтайла, виридалайни имандал мягькемди ам я хьи, нин къилихар хъсанбур ятIа, квекай хъсанбур абур я хьи, вужар чпин папарихъ галаз хъсан рафтарвилера аватIа” (Агьмад).

“Дишегьлийрихъ галаз жув хушдаказ твах. Дишегьли пакун тIвалуникай халкьнава ва адан лап какур пай — им виридалайни вини пад я. Эгер куьн ам дуьзар хъийиз чалишмиш хьайитIа, ам хада, эгер авайвал туртIа, ам какур яз амукьда. АкI хьайила, дишегьлийрихъ галаз куьн хушдаказ твах” (аль-Бухари ва Муслим).

“Чпин гъуьлерихъ галаз мегьрибан, амма чара итимрихъ галаз къеле хьиз кIе­ви дишегьлияр Аллагьдиз хуш я” (Муслим).­

“Гьакъикъатда, Дувандин юкъуз Аллагь-Таалади лугьуда: “Зи ЧIехивилин гьуьрметдай сад-садаз кIан хьайибур гьинава? Зи хъендилай гъейри масад авачир­ къенин юкъуз, За абур Жуван хъендик ку­­тада!” (Муслим).

“Инсан кечмиш хьайидалай кьулухъ, пуд шей квачиз, адан вири крар акъваз жезва: жария (кьейидалай кьулухъни суваб къвезвай) садакьа, инсанри ишлемишзавай хийирлу чирвилер ва Аллагьдиз адан паталай дуьаяр ийизвай дуьз рекьел­ алай велед” (Муслим).

“Рушариз тербия гузвайбуру къуй абурун къайгъу чIугурай, вучиз лагьайтIа, абур чпин диде-буба патал жегьеннемдин цIукай далда жеда” (аль-Бухари).

“Пуд касдин дуьа кьабулдайдал шак алач: зулум авунвай касдин дуьа, рекье авайдан дуьа ва диде-бубади чпин веледдиз авунвай дуьа” (ат-Тирмизи).

“Диде-бубадин разивиле Аллагьдин разивал ава, диде-бубадин ажугълувиле Аллагьдин ажугълувал ава” (Байгьакъи).

“Вичин диде-бубадиз экъуьгъунарзавайди лянетламишнава” (Муслим).

“Куьне хизан патал харжай гьар са шейинай квез пишкеш гуда, гьатта ам папан сивив агудзавай тIуьнин са кIус ятIа­ни” (ат-Тирмизи).

“Вичин агьвал хкаж хьана, амма уьмуьр яргъи хьана кIанзавай гьар ни хьайитIани, мукьвавилин алакъаяр хвена кIанда” (Муслим).

“Гьакъикъатда, инанмишбурун арада нин къилихар виридалайни хъсан ва вуж вичин хизандихъ галаз виридалайни регьимлуди ятIа, ам виридалайни тамам иман авайбурукай я” (ат-Тирмизи).

Гьазурайди — А.Эмирсултанов