“Сунайрин сердер,  картарин лачин…”

Рагьимханова  Шагьназ  Алиевна  1931-йисуз  Мегьарамдхуьре Алидин ва Селиматан хизанда дидедиз хьана. Селимат диде СтIал Сулейманан миресрикай,  СтIал­рин кавха ТIаибан руш тир. ВикIегьвал, итимрихъ галаз барабар жуьрэтлувал хьуниз  килигна, жемятди  адаз  “СтIал диде” ва  я “Селимат халу” лакIаб  ганвай. Ада балкIан гьалдай, гьар са кIвалах итимри хьиз дирибашдаказ ийидай. Алидин ва Селиматан  хизанда ругуд аял хьанай: Агъахан, Къазихан, Къиримхан, ФатIимат, Али, Шагьназ. Къенин чи суьгьбет гъвечIи руш Шагьназакай фида.

Шагьназни, вичин диде хьиз, гъвечIи чIа­валай акьуллу, камаллу, зигьин авай, зегь­мет­дал рикI алай руш яз чIехи жезвай. Гьеле школада кIелзавай аял яз,  адаз 1943- йисуз  гьа йисарин ученик тир (гележегда райкомдин 2-секретарь хьайи) Гьажи Гьажиевич Гьажиевахъ галаз, санал дяведин йисара гьа­къисагъ зегьмет чIугунай, яни никIерай къуьлуьн кьилер кIватI хъувунай “За доблестный труд” медаль ганай.

Дяведин йисарин аялрин кьетIенвал ам тир хьи, абуру чуьлда чIехибурухъ галаз санал кIвалахзавайди хьиз, мектебда тарсаризни фикир гузвай. Вири тарсарай вадар къачун — им Шагьназа чун дяведа гъалиб хьуник кутазвай пай тир.Тафаватлудаказ кIелзавай, хъсан къилихар авай, школадин общественный уьмуьрда активнидаказ иштиракзавай руш вичин таяр-туьшериз ва муаллимриз гзаф кIандай.

Мектеб агалкьунралди куьтягьай руш Да­гъустандин дишегьлийрин институтдиз гьахь­на ва  1952-йисуз ам акьалтIарна. И йисуз адакай делилар, студент яз, “Советрин Да­гъустан” документальный фильмда  лентиниз къачунай. Мегьарамдхуьруьн школада акьалтзавай несилдиз ватанпересвилин тербия ва тарсар гузвай дишегьлийрикай  ам  кьилин образование авай сад лагьай кьегьал руш тир. А вахтунда Мегьарамдхуьруьн школада райондин маса хуьрерай атанвай аялрин интернат кардик квай.

“Шагьназ Алиевнади чаз хъсан тарсар гунихъ галаз сад хьиз, хайи дидеди  ийидай хьтин галайвилердай,  чи патахъай къайгъударвал чIугвадай. Адан чими гафар, маналу насигьатар чи рикIелай къени алатзавач, — лугьуз, рикIел хкизва Советский  хуьре яшамиш жезвай адан тIварцIин вах, вичин 83 йис хьанвай, пенсияда авай духтур Забитова Шагьназ Шамиловнади.

Ш.Забитовадин гафаралди, а чIавуз  Мегьарамдхуьруьн школа-интернатда  кIелай Советский хуьряй тир Кериман, Семедан, Ма­медан, Худавердидин, Фридинан, Агьмедан, Алисвейинан, Фарманан, Нариманан, Къизбесан, Ясеменан, Сулмазан ва масабу­рун ам рикI алай муаллим тир. Илимдихъ къа­­них муаллимди, школада тарсарни гуз,  за­очнидаказ  1960-йисуз ДГУ-дин тарихдин факультет акьалтIарна.

Шагьназ Алиевнадин гьакъисагъ зегьметдиз къимет яз,  гьукуматди  адаз “Знак Почета” орден гана, ам “РД-дин лайихлу муаллим” лагьай гьуьрметдин тIварцIиз лайихлу хьана.

Амма виридалайни еке савкьат ада аялрин патай авай гьуьрмет, абурун алхиш яз гьи­сабзавай. Шагьназ Алиевнади гьакI ­шко­ла­­дин, хуьруьн, райондин жемиятдин  уьмуьр­да иштиракзавай, “Чирвал” обществода лекцияр кIелзавай. Билбилдин хьтин ширин сес авай ам райондин культурадин кIва­лин художественный самодеятельностдин иштиракчи тир.

Гьар са карда гьакъисагъ  ам партиядин жергейриз кьабулна. Гьа вахтунин  райкомдин сад лагьай секретарь Къафлан Хидирова   меденият вилик кутун патал ам культурадин отделдин заведующийвиле тайинарнай. КIвалах гуьнгуьна хтур кьве йисалай ам мад школадиз хтана. 1952- йисалай 2012- йисалди 60 йисан девирда  ада муаллимвилин  баркаллу рекье зегьмет къачуна. Исятда  Шагьназ Алиевна  лайихлу пенсияда ава.

И мукьвара адан 90 йис жеда.

Инал бажарагълу муаллимдин мад са терефдикай — шииррал рикI хьуникайни  лугьун тавуна жедач. Фадлай теснифзавай абур 2016- йисуз Фахрудин Насрединова акъудай  “Самурдин авазар” кIватIал­да, “Лезги газет” ва “Самурдин сес” газетра чапнава. Аламатдин кар ам я хьи, шаз Мегьарамдхуьруьн культурадин кIвале  шииратдин йикъаз талукьарнавай мярекатдал Шагьназ Алиевнади вичин “Итимар хуьх, дишегьлияр” шиир,  галкIун тавуна, хуралай кIелнай:

Итим кIвалин берекат  я ,

Ам чи рикIин гьерекат я,

Чи рикI ,чи руьгь ,чи жигер я,

Ишигъ гудай чи вилер я,

Итимар хуьх,дишегьлияр!

 

Итим жедач — хтул жедач,

Ана къени са къул жедач.

Жафа жеда — сафа жедач,

Уьмуьрдихъни бафа жедач,

Итимар хуьх, дишегьлияр!

 

Ам  чи хур я,чи далу я,

Ам алай межлис гурлу я,

Вахаринни рехъ нурлу я,

Хва авай диде бахтлу я,

Итимар хуьх, дишегьлияр!

Уьмуьрдин юлдаш Алимирзоев Эфендидихъ (ам регьметдиз фенва) галаз кьисмет сад авур  мягькем  хизанда ругуд аял — кьве га­­дани кьуд руш хьана. Алимерзеди юридический ва экономикадин рекьерай ­образование  къачуна, адвокатвиле ва “Ры­чал-су” заводдин директорвиле, Рукъията, ин­гилис чIалан факультет акьалтIар­на, Махачкъалада пенсийрин фондуна кIва­лах­зава.

Назирата,  англо-географический факультет  акьалтIарна,  школада тарсар гузва. Муъмината Махачкъалада духтур-эпидемиолог яз кIвалахзава. Библиотекайрин рекьяй кIел­навай Ларисани, Мегьамедни карчияр я.

Муьжуьд лагьай мартдин суварин вилик Шагьназ Алиевнадиз заз шиирдин ихьтин цIарар багъишиз кIанзава:

Шагьназ диде руш тир ханум,

Чи тарихар я ваз малум.

Илимдаррин бике я вун,

Дишегьлийрин кьиле я вун.

Муьжуьд Мартдин суварар ваз

Тебрикзава вахар галаз.

Саваддин рехъ кьуна виниз,

Мурад-метлеб твах на кьилиз.

Сулейман Пашаев