РД-дин тIебиатдин ресурсрин ва экологиядин министерстводи хабар гузвайвал, алай йисан эхирдалди Дагъустандин муниципалитетра, “Россиядин экология” проектдин сергьятра аваз, живе (ртуть) квай лампаяр, градусникар ва батарейкаяр кьилди кIватIун патал махсус 100 контейнер эцигда.
Яшайишдай акъуддаАлай йисан 15-ноябрдиз РФ-дин министррин кабинетди экв гудай приборриз ва электрикдин лампайриз талукь цIийи истемишунар тайинарнава. И истемишунар алай аямдин экв гудай технологияр фикирда кьуна, гьазурнава. ЦIийи къайдаяр кардик кутунин макьсад, санлай къачурла, электроэнергиядалди таъминаруниз ийизвай харжияр, гьакIни экологиядиз, тIебиатдиз гузвай чIуру таъсир тIимиларун я лагьайтIа жеда. Абурун бинедаллаз, экв гудай приборриз ва электрикдин лампайриз талукь цIийи истемишунар кьве дережада кьилиз акъудда. ИкI, 2018-йисан 1-июлдилай 2019-йисан 1-декабрдалди 8 жуьре лампаяр ва экв гудай приборар яваш-яваш яшайишдай акъудда, 2020-йисалай башламишна абур ишлемишун михьиз къадагъа ийида. Ихтилат асул гьисабдай живе квай лампайрикай физва.
“Сад тир Россиядин” “Россиядин экология” проектдин сергьятра аваз, Вирироссиядин яшайишдин месэлайриз талукь “Экобокс” проектдихъ галаз алакъалу яз, икьрардал къулар чIугунва ва гила Дагъустандин чкадин самоуправленидин вири органра живе квай лампаяр, термометрияр, тIуб кьван яцIувал авай батарейкаяр, гуьгъуьнлай абур терг авун патал рекье тунин макьсаддалди, кIватIдай контейнерар тайинарзава”, — къейдзава и проектдин координатор ва министрдин заместитель Арслан Сайпулаева.
Ада хабар гайивал, кIватIнавай зирзибил тергун патал Москвадиз рекье твада. И кардиз акъатзавай харжияр муниципалитетрин хиве жеда. Карханайри ва кьилдин карчийри и харжияр чпел къачун лазим я.
“Ахтармишунин нетижайрин бинедаллаз, йисни зур-кьве йисалай Россияда живе квай лампаяр гьич амукьдач. Абур исятда садани ишлемишзамач: я агьалийри, я идарайри, я карханайри. Гьеле исятда амаз яваш-яваш диодрин куьмекдалди экв гудай лампайрал элячIзава. Государстводин муниципальный органарни цIийи жуьредин лампайрал элячIнава, гьатта базардани кваз живе квай лампаяр саки амач”, — алава хъувуна А.Сайпулаева.
Къейд ийин, живе квай лампаяр ва экв гудай приборар сергьятламишунин цIийи къайдаяр кьабулун Россияди 2014-йисан 24-сентябрдиз, ООН-дин Генеральный ассамблеядин 69-сессиядин вахтунда Минаматадин (живедалди зегьерламиш хьайила жезвай азардин тIвар. Сифте сеферда ихьтин дуьшуьш Япониядин Минамата шегьерда пайда хьанай) конвенциядин сергьятра аваз, икьрардал къул чIугуналди, вичин хивез къачунвай мажбурнамайрихъ галаз алакъалу я.
Минаматадин конвенциядин бинеда живе ишлемишунин къайдайрал амал авун ва зегьерламишдай и шейиникай яваш-яваш кьил къакъудун ава. ГьакIни производстводай ва яшайишдай живе квай продукция, гьа жергедай яз люминисцентный лампаяр, акъудун лазим я.
«Лезги Газет»
