Интернет ва аялар

ЧIехи пай россиявийрин (54 процент) фикирдалди, аялри гаджетар ишлемишунин кардал сергьят эцигун хъсан я. 17 процент агьалийри гьисабзавайвал, аялри гаджетар эсиллагь ишлемиш тавун герек я. “Ромир” холдингди кьиле тухвай хабарар кьунин серенжемрин делилар “Новости” РИА-ди раижнава.

Хабарар кьурбурукай 18 процентди малумарайвал, диде-бубайри аялриз алай девирдин тадаракрикай менфят къачунин карда къадагъа авун дуьз кар туш. 43 процент россиявийрин фикирдалди,  аялри гаджетар ишлемишунин кардал диде-бубайривай гуьзчивал тухвайтIани жеда, амма им чарасуз месэла туш. 25 процентди гуьзчивал тухун ва сергьят эцигун, 19 процентдини аялри интернетда вуч ийизватIа, гьа кардални гуьзчивал тухун герек яз гьисабзава.

Серенжемда иштиракай диде-бубайрикай 60 процентди чпин аялрал и жигьетдай гуьзчивал тухун тийизвайди хиве кьуна. 39 процентди малумарайвал, диде-бубайри, кьвед лагьай аккаунт туькIуьруналди, чпин аялрал гуьзчивал тухун лазим я. Хабарар кьунин серенжемда  иш­­тиракайбурукай 14 процентди гьа къайдадикай менфятни къачузва.

Къейд ийин, Россиядин жуьреба-жуьре регионра, шегьерра кьиле тухвай хабарар кьунин серенжемда 18 йисалай 60 ва адалайни гзаф яшар авай 1500 касди  иштиракна.

2018-йисуз малумарайвал, Россиядин чIехи пай агьалийри (72 процент) интернет аялар патал хаталу яз гьисабнай. Гьа са вахтунда, агьалийрин са паюни къейдзавайвал, тамам яшдив агакь тавунвайбур патални интернетда гзаф хийирлу затIар ава.

Боевикар тергна

Россияда къадагъа авунвай “ИГ” тешкилат Афгъанистандин сергьят­ра барбатIнава. “ТАСС” чешмеди раижзавайвал, идакай а уьлкведин МВД-ди хабар ганва.

Афгъанистандин къенепатан крарин министрдин везифаяр вахтуналди тамамарзавай М. Андрабидин гафарай, боевикрин чIехи кIватIалар тергнава, гъвечIи кIеретIрин бязи членар лагьайтIа, муьтIуьгъ жезва ва чеб яракьлу кьушунрин ихтиярда твазва. Министрди къейднавайвал, уьлкведин маса районриз катиз алахъдайбур женгинин махсус гьерекатар тухудай вахтунда хатасузвилин кьушунри тергда. “Чкадин агьалийрин гегьенш къатари уьлкведин военныйрин тереф хуьзва ва къецепатан­ гьич са террористрин кIеретIдизни Афгъанистандин чилел акъваздай мумкинвал гудач”, — лагьана М. Андрабиди.

Къейд ийин, ноябрдин сифте кьилера 20 террористдикай ибарат яракьлу кIеретIди Тажикистандинни Узбекистандин сергьятдал алай зас­тавадал гьужумна. Тажикистандин къуватдин векилри женгинин гьерекатар тухунин­ нетижада 15 боевик тергна ва 5 дустагъда ацукьарна. Боевикар кьадай вахтунда сергьятар хуьзвай кьушунрин аскерар ва са милиционер кьена. Гуьгъуьнлай боевикар Афгъанистандин чилел фейи­дакай хабар ганай.

Къвез кIанзава, амма…

США-дин президент Д.Трампаз Гъалибвилин парадда иштиракун патал Москвадиз къвез кIанзава, хабар гузва “ТАСС” чешмеди.

Америкадин регьберди ЧIехи Гъалибвилин 75 йисан юбилейдин суварик иштиракун патал Россиядин терефди авур теклиф тестикьарна. Амма а чIавуз США-да сечкийрин вилик кьиле фидай кIвалахар себеб яз, Москвадиз къвез тахьун мумкин тирди лагьана. “Ам сиясатдин месэ­лайрин лап къизгъин вахт я. ГьакI хьайила, физ жедани, жедачни, килигда зун. ХьанайтIа, физ кIандай заз”, — тестикьарна ада.

Къейд ийин, идалай вилик ада В.Путина 9-Майдин суварик иштиракун патал авур теклифдиз вичи рикIивай фикир гуда лагьанай. Августдин вацра малумарайвал, Москвада кьиле фидай парадда иштиракун 17 уьлкведин кьилери тестикьарна.

Хийирлуни я, хаталуни

Мандаринар витаминралди девлетлу я. Абурувай бактерияр рекьиз жеда. Амма абур гьасилзавайбуру гзаф вахтунда хуьн патал тухузвай серенжемар хаталубур хьунни мумкин я. “Lenta.ru” чешмеди хабар гузвайвал, ихьтин фикир духтур-пегьризчи Е.Соломатинади раижна.

Адан гафарай, мандаринрик гзаф кьадарда витаминар, микроэлементарни макроэлементар, гьакIни рикI патал хийирлу бета-каротин ва маса за­тIар ква. Гьа са вахтунда хуквадинни ратарин азарар авайбуруз мандари­нар тIуьнив мукъаятвилелди эгечIун теклифзава. Идалайни гъейри, ичIи рикIелай мандаринар тIуьн тавуртIа хъсан яз гьисабзава. Абурун чкалар­ чайдик кутуна ргадай инсанарни жеда, амма мандаринар гьазурзавайбуру, иллаки къецепатан уьлквейринбуру, абур яргъалди амукьун патал жуьреба-жуьре дарманрикай-такьатрикай хийир къачузва­. И кар себеб яз, чкалар инсандин сагъламвал патал хаталу хьун мумкин я. Пешекарди къейдзавайвал, са юкъуз 2-3 мандарин тIуьн хаталу туш.

Ички ишлемишуникай

Ички квай хъвадай затIар гзаф ишлемишзавай 10 уьлкведик Россия­ни акатнава. Идан гьакъиндай экономикадин рекьяй вилик тухунин ва санал кIвалахунин тешкилатдин докладда малумарнава, хабар гузва “Новости” РИА-ди.

Агьалийрин кьадардиз килигайла, ички ишлемишунин жигьетдай виридалайни кIвенкIве Литва ава. Санлай къачурла,  ана гьар нефесдал йисан къене 12,3 литр ички гьалтзава. 10 уьлкведин сиягьда Россия ирид лагьай чкадал хьана (йисан вахтунда са касдал 11,1 литр ички гьалтзава).­

Ички квай затIар Индонезиядин, Туьркиядин, Израилдин агьалийри виридалайни тIимил ишлемишзава. Росстатдин делилралди, 2019-йисан девирда Россиядин 12 процент агьалийри ички галачир, сагълам уьмуьр кечирмишна. Ичкидикай къерех хьанвай, сагълам уьмуьр кьиле тухун хъсан яз гьисабзавай инсанар чи уьлкведа гзафни-гзаф Ингушетияда (48,8 процент) ава.

Гьазурайди — К.Ферзалиев