Гафарин алемдай

И сеферда чаз винидихъ къалурнавай пуд гафунин мана-метлебдиз фикир гуз кIанзава. А уьлчмеяр вири гафарганрани гьатнавач, амма халкьдин рахунра  малумбур я.

Суьлуьк гафунихъ “секин” лагьай мана ава. Суь­луьк хьун — секин хьун, хъел яваш хьун.  Шаир Ба­жиханум Исаевадин са гъезелда ихьтин келимаяр ава: “Манийрин хуш авазрикай дерт авайдаз суьлуьк жеда”. Суьлуьк прилагательнидикай суьлуькарун глаголни арадал къвезва: “Патав гвайбу­ру ам суьлуькарна: — Пияндахъ яб акалмир­, кьил кьамир, адахъ галаз гила ваъ, пака рахух!” (Фейруз Беделахтул, АскIан лезгидикай кьиса). КIараб квачир якIуз мазу лугьуда. Амма суьлуь як келима­ни лезгийри чпин рахунра ишлемишзава. И гаф А.Гуьлмегьамедован баянрин, Къ.Акимован, М.Бабаханован лезги чIаланни урус чIалан гафарганра гьатнава. Къейднавай гафар нугъатринбур ятIани, абур чи чIалан девлетлувал синонимралди артухарзавай такьатар я.

Зи фикирдалди, суьнг хьун келимадихъ садлагьана квахьун, цуькI хьун ва са чкадай масаниз экъечIун лагьай мана ава. Садко Гьажиеван “Дагъларин хва” эсерда чал икI гьалтзава: “Вун акъвазмир, вунни хъша, Лагьана суьнг хьана Мегьри”.

К.Къалажухви