Дагъустанда лапагар ва цIегьер къишлахриз куьчарунин кIвалах давам жезва. Кьуьд акъудун патал къишлахриз, санлай къачурла, 1,5 миллиондив агакьна лапагар тухун лазим я. РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министерстводи хабар гузвайвал, чIехи пай лапагар ва цIегьер кьуьд акъуддай чкайриз кIвачи-кIвачи физва, куьлуь карч алай тахминан 250-300 агъзур гьайван малдарри автотранспортда аваз тухузва.
Эхиримжи делилралди, 80 процентдив агакьна лапагар къишлахрив агакьнава. Хипехъанри, тIебиатдин шартIар хъуьтуьлбур хьуникай менфят къачуна, чпин суьруьяр дагълара адет яз амукьзавай вахтунилай геждалди туна. Алай вахтунда рекьера асул гьисабдай улакьра аваз тухвана кIанзавай суьруьяр ама.
И йикъара РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министерстводин жинсинихъ галаз алакъалу кIвалахдин рекьяй отделдин начальник Юсуп Гьасанов къишлахрал фена ва лапагар куьчарунин кIвалах гьикI кьиле физватIа, гьакIни лапагар авай гьал ахтармишна.
Гьайванрин иесийри министерстводин векилдиз лапагар къишлахрал куьчарун чпиз багьаз акъваззавайдан гьакъиндай арза-ферзе авуна ва и кIвалахдиз жезвай харжияр эвез хъувунин месэла къарагъарна.
Юсуп Гьасанова хипехъанриз и жигьетдай государстводин патай куьмекдин са шумуд жуьре авайдакай лагьана. Гьа жергедай яз, ада лапагар хуьниз ва сар гьялуниз ийизвай харжияр субсидияр яз элкъвена вахчуз жезвайди рикIел хкана. Идалайни гъейри, диде хиперин суьруьяр хуьниз, жинсинин хипехъанвал виликди тухунизни государтводин патай куьмек гузва.
Юсуп Гьасанова хипехъанрин фикирар министерстводин руководстводив агакьарун хиве кьуна.
Эхирдай къейд ийин, республикадин къишлахрал суьруьйри къулайдаказ кьуьд акъудун патал лазим алафар бес кьадарда гьазурнава.
Ирид уьлкведиз гузва
Дагъустандин хуьруьн майишатди гьасилзавай суьрсет къецепатан ирид уьлкведиз маса гузва. Республикадин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министерстводи хабар гузвайвал, Дагъустандин АПК-ди акъудзавай шейэр Ирандиз, Азербайжандиз, Латвиядиз, Вьетнамдиз, Гуржистандиз, Индиядиз ва Израилдиз тухузва. ИкI, виридалайни гзаф балугъар ва балугърикай гьазурнавай суьрсет, лапагар, абурун як, сар, дуьдгъвер ва са жерге маса шейэр маса гузва.
Гьа са вахтунда федеральный дережада 2019-йисан 10 вацран вахтунда къецепатан уьлквейриз 19 миллиард доллардин къимет авай АПК-дин суьрсет маса ганва. Кьилди къачуртIа, къушарин як гьасилзавайбуру кьуд вацран вахтунда Китайдиз 74 миллион доллардин кьадарда авай продукция ганва. Гележегда Вьетнамдин, Саудовский Аравиядин ва шаркь патан са жерге маса уьлквейрин базарра кьунвай чкаяр гегьеншарун планламишнава.
Чилерин фонд тешкилзава
Россияда федеральный дережада аваз хуьруьн майишатдин тайинвал авай чилерин Фонд тешкилунин месэла гьазурзава.
Кьилди къачуртIа, СМИ-ри хабар гузвайвал, иник хуьруьн майишат патал менфятлу вири чилер кутун мумкин я. КьетIендаказ къейд ийин, инал ихтилат неинки федеральный ва я региондин, гьакIни муниципалитетрин чилерикай физва. Фондуник гьакIни иеси авачир, дуьзгуьндаказ гьял, я тахьайтIа тайинарнавай жуьреда ишлемиш тийизвай чилер кутада.
Пешекарри гьисабзавайвал, и Фондуни гьакIни авай вири чилер санал кIватIдай мумкинвал гуда. Гележегда абур, дугъриданни, чпивай чил гьялиз алакьдай ва и кардал машгъул жедай ксарив вугуда.
Абурун арада, гафуналди, АПК-дин хиле проектар уьмуьрдиз кечирмишдай фикир авай ва и кар патал къулай чилерихъ къекъвезвай кьилди кьачур инвесторарни хьун мумкин я.
Къейд ийин, Дагъустанда 2018-йисуз хуьруьн майишатдин тайинвал авай, амма ишлемиш тийизвай мад 130 агъзур гектар чилер жагъанва. Санлай къачурла, республикада хуьруьн майишатдин тайинвал авай чилерин умуми майдан 4,3 миллион гектардив агакьнава, идакай 3,2 миллион гектар хуьруьн майишат патал менфят къведай чилер я.
«Лезги газет»
