РикIел хкин, 2017-йисан 1-январдилай, «Государстводин кадастрдин къимет гунин гьакъиндай» Федеральный закондин  (03.07.2016 №?237-ФЗ) бинедаллаз, государстводин  кадастрдин къимет гунин  цIийи къайда  тайинарнава. Идалайни гъейри, и закондихъ галаз сад хьиз,  на­логар  или­тIу­нин  бинени­  дегиш хьанва. Эгер виликдай  капитальный эцигунрин объектар патал ихь­тин бине  инвентаризациядин къимет жезвайтIа, 2020-йисалай башламишна ам кадастрдин къимет жеда.

Къимет гунин кIвалах тухузвайдини дегиш хьанва. Виликдай­ ам къимет гу­нин кардал машгъул кьилдин ксарин организацийрикай конкурсдин бинедаллаз хкязавай. Гила и кар та­мамарзавайди сад жеда — региондин ГБУ. Да­гъустан Республикада и кIва­­лах РД-дин Государстводин бюд­жетдин идара тир «Да­гъус­тандин технический ин­вентаризациядин ва кадастрдин къимет гунин рекьяй бюроди» (ГБУ РД “Дагтехкадастр”) тамамарда. Идарадин директор  Шамил  Алиева  Дагъустан Республикадин мулкунал кадастрдин къимет цIийи къайдада гуз башлами­шу­нихъ галаз алакъалу яз арадал къвезвай са жерге суалриз жа­вабар гана.

• Куь идарадин къуллугъчияр хуьрерани шегьерра кIвалба-кIвал къекъуьнин себеб вуч я?

— Капитальный эцигунрин объектрин (кIвалерин)  кадастрдин къимет дуьздаказ тайинарун патал РД-дин “Дагтехкадастр” ГБУ-дин къуллугъчийри чуьлдин кIвалахар тамамарзава, яни абуру хуьрериз физ, участокдал алай кIвал ва чил тамамдаказ ахтармишзава. Гзаф вахтара иесийри  чи пешекарар неинки хушдаказ кьабулзавач, гьакIни абурун кефи хазва, хкIадай гафар  лугьузва. Гьа са вахтунда чи пешекарри инсанрин арада гъавурда твадай кIвалах тухузва, вири и крар, яни чилин участок, анал алай объ­ектар  ахтармишун гражданар патал пулсуздаказ кьиле тухузвайдакай  лугьузва.

• Юзан тийидай эменнидин иесияр РД-дин “Дагтехкадастр” ГБУ-дин къуллугъчияр чпин кIвалериз ахъаюниз мажбур яни?

— Эменнидин иесийриз, закондин бинедаллаз,  чпин кIвалериз са касни ахъай тийидай  ихтияр ава.  Амма чи пешекарар и жуьреда  кIва­лериз гьахьунилай наразивал ийидалди вилик агьалийри и карди абу­руз хийир гъизвани, я тахьайтIа  абурун ихтиярар чIурзавани, гьадакай фагьумна кIанда. Вучиз ла­гьай­тIа,  гзаф зегьмет алай ва муракаб и кIвалахдин нетижада  чилерин участокрин ва кIвалерин кадастрдин къимет тайин жеда, ида  чкадин бюджет ацIуриз куьмек гуда, агьалийри лагьайтIа, чпин хсусиятдилай артухан налогар гудач. Участокдиз, кIвализ, квартирадиз талукь информация кIватIуналди ГБУ-дин пешекарри абурун кадастрдин къимет тайинарзава. И делилар гьикьван тамамбур хьайитIа, кадастрдин къиметни гьакьван гьакъикъиди жеда.

• Эгер ГБУ-дин пешекар кIвализ ахъай тавуртIа, и карди тайин касдин  эменнидилай къачузвай налогдиз гьикI таъсирда?­

—  Ихьтин дуьшуьшра  эменни яргъалай  килигна  ахтармишзава. Объектдал финиз манийвал авурла (кIвал агалнава ва къене са касни авач, маса себебар), гьакIни ие­сиди и кардикай отказ авур дуьшуьшра ахтармишунин акт туь­кIуьр­зава, адахъ шикилрин ва видеоматериаларни акалзава, гьакIни юзан тийизвай эменнидин объект лазим къайдада алцумдай мумкинвал тахьай­ди къейдзава. Чи пешекарди адан уьлчмеяр «вил вегьена» тайинар­да. ИкI хьайила, мумкин я, иеси гьакъикъатда авачир квадратный метрийрай налогар гуниз мажбур жеда.

• Куь къуллугъчийри шегьерра, хуьрерин чкайра гьикI кIвалахда? Инсанри чпиз таниш тушир виридакай, луту-птуйрикай къурхувалзава эхир?

—  Шегьеррани районра кIва­лах­завай чи къуллугъчийрин чIехи пай  агьалийриз танишбур я. Идалай вилик абуру Республи­ка­дин БТИ-да кIвалахзавай, гила, “Дагтехинвентаризация” ГУП-ди­кай РД-дин “Дагтехкадастр” ГБУ хьайидалай кьулухъ, чи пеше­ка­рар делилар кIватIунал ва, кадастрдин къимет гун патал абур Уп­­рав­ле­нидив агакьарунал машгъул я. Конкурсдин бинедаллаз кIва­лахал кьабулнавай цIийи къуллугъчиярни ава. Гьабурни асул гьисабдай Кадастрдин палатадин виликан къуллугъчияр ва я алай вахтундани кIвалахзавай кадастрдин инженерар я. Амма “Дагтехкадастрдин” ГБУ-дин вири къуллугъчийри агьалийри исте­миш­намазди чпин къуллугъдин шагьадатнамаяр къалурун лазим я.

Кадастрдин къимет гунилай гъейри, чи идаради БТИ-дин вири везифаярни тамамарзава. Чи пешекарри кIвалерин ва майишатчивилин дараматрин технический планар ва паспортар, чилерин участокрин сергьятрин планар туькIуьрзава.

Чакай тамам делилар официальный сайтдай — дагбти.рф — ва те­лефондин 62-11-55 нумрадиз зенг авуна чириз жеда.

Чи корр.