Уьлкве, экономика дурумлудаказ вилик финин рекье гъвечlи ва юкьван карчивал виридалайни важиблу,  сагълам гьуьжетунар арадал гъизвай хилерикай сад я.

И йикъара зун Белиж поселокда ­кардик квай хъсан компанийрикай сад тир “Альянс” фирмадин руководитель  Шафи  Шагьисмаилович  Шафиевахъ  галаз таниш хьана ва гъвечlи карчивилел машгъул жезвайбурал гьалтзавай четинвилерикай, вилик акъваззавай месэлайрикай жуван кар ачухзавайбуруз меслятар гунин патахъай са шумуд суалдиз жаваб гун тlалабна.

Шафиев Шафидин бизнес хизан­динди я. Адахъ галаз вичин пуд хцини зегьмет чlугвазва. Абурун бизнес халкьдиз къуллугъзавай пуд хилекай ибарат я: эцигунардай материалар, хозтоварар ва продуктар маса гудай.

Малум тирвал, жуван бизнес ачухун акьван регьят туш. Шафи Шагьисмаиловича вичин фирма 2018-йисуз ачухна. Са йисалай ковиддин девир гатlун­на. И вахтунда Шафи Шафиевавай хизандин бизнес хуьзни алакьна, са тlи-мил виликди тухузни. Сир туш хьи, гзафбурулай ковиддин вахтунда чпин компанияр хуьз алакьнач.

Куьруь таржумагьал:

Шафи Шагьисмаилович Шафиев 1962-йисуз Хив райондин Цацархуьре дидедиз хьана. 1969-йисуз абурун хизан, залзалаяр себеб яз, Белиждиз куьч хьана. Поселокдин 2-нумрадин школада 10  класс акьал­тlарна, Владикавказ шегьердин СПТУ-дик экечlна. Ам хъсан къиметралди акьалтlарай жегьил кlелун давамарун патал Волгограддин индустриальный техникумдиз ракъурзава. Анаг акьалтlарайла, ада, Белиждиз хтана, 8-нумрадин СПТУ-да производстводин чирвилер гудай мастервиле кlва­лахна. 1991-йисуз вичин ИП ахъайна. Ахпа “Лидер” базада уртах карчи яз кlвалахна. 2018-йисуз вичин хизандин бизнес ачухна. Ам кьуд веледдин ва хтулдин буба я.

• Шафи Шагьисмаилович, квез жувахъ карчивилин бажарагъ авайди гьикl чир хьана?

—  Уьмуьрди мажбурна. Хизан чlехи-ди я. Гадаяр сад-садан гуьгъуьналлаз  чlехи хьана, агакьна. Абуруз мехъерарна, са пешедай кlелиз туна кlан­завай. Алай вахтунда гьакI кlвале ацукьуналди сивиз аватдай шей авайди туш. Зегьмет ва мад зегьмет чlугуна кlанзава. Хизандин бизнес ачухдалди, за Белиждин СПТУ-да вад йисуз производство чирдай мастервиле кlвалахна. 1991-йисуз жуван дустунихъ галаз чна эцигунардай материалар маса гудай ИП ачухна. Яваш-яваш кlвалах виликди фе­на. Бизнес гегьенш, муьштерияр   къвез-къвез гзаф хьана. 20 йисалай гзаф вахтунда чна санал кlвалахна. Ахпа   меслятдалди бизнес кьве патал пайна. Икl за, жуван гадаярни кlвалахдик кутуна, хизандин компания ачухна.

• Хизандин бизнес идара ийиз четинвилер ацалтнани?

— Сифте за жуван ИП ачухна. Ахпа зани зи дустуни, амадагар яз, бизнес сад авуна, эцигунардай материалар гудай “Лидер” база арадал гъана. 2011-йисуз зи гада­ди продуктар маса гудай туьквен ачухна­. Яваш-яваш эцигунардай материалар, хозтоварар, продуктар гъизвайбурухъ галаз икьрарар кутlунна. Сифте ме­тягь Махачкъаладиз, Россиядин шегьерриз физ, чна хкана. Алакъаяр мягькем­ хьайи­ла, чна кутlуннавай икьраррин бинедаллаз абуру чаз рекье тваз хьана, гилани гьа икI я.

2018-йисуз ИП “Альянс” ачухна, хизандин бизнес чна сад авуна. Жуваз карчивилин кlвалах идара ийидай тежриба хьуниз килигна, хизандин бизнес  къайда­дик кутаз акьван четин хьанач. Чна алиш­вериш ийизвай эцигунардай хел -Ис­маилан, хозтоваррин -Тельманан ва продуктрин Радикан хиве туна. Гьарда вичин хиве авай жавабдарвал гьисс ийиз кlвалахдайла, гьалтзавай четинвилер алудиз регьят жезва. Гьелбетда, кlвалах къайдадик кутадалди, куьлуь-шуьлуь четин месэлаярни авачиз хьанач. Чун жуванбур хьуниз килигна, четинвилериз дурум гана.  Гила чи кlвалахар, Аллагьдиз шукур, аквадайвал виликди физва.

• Агалкьунар хьун патал вуч авуна кlанзава?

—  Агалкьунар гьикl къазанмишда? Ихьтин суал вичин кар ахъайиз кlанза­вайбурувай мукьвал-мукьвал ван жеда. Жуван карда агалкьун къазанмишун патал вуч авуна кlанда? За кьилинди жув жувахъ агъун яз гьисабзава. Вучиз ла­гьай­тlа, жув жуван къуватрихъ агъун та­вунмаз, арадал затl атун мумкин кар туш.

Жуван тежрибадай лугьун, куьлуь-куьлуь агалкьунри жув жувахъ агъурда­. Кlвалах вилик физ гатlунайла, кьилиз акъу­диз тежедай чlехи къастар эцигна ви­же къведач. Чlехи къастар кьилиз акъу­диз четин жеда, жув жувахъ инанмишвал — зайиф.

Гьакl хьайила, къастар ахьтинбур эцигна кlанда хьи, жуван тlем акакьдайбур, кьилиз акъудиз жедайбур. Кьилинди­ жув жувахъ агъун ва галатун тийижиз зегьмет­ чlугун я. Са кlвалах рикlелай алуд­­на ви­же къведач: гьамиша жуван алатай кlва-лах гилан кlвалах­дихъ галаз гекъигна, дегишвилер аватlа ки­лиг­на кlан­да. Эгер ваз вун вилик физ акваз­ватlа, крар къайдадик ква, куьн дуьз рекье ава.

• Кlвалахда куьне вилик планар эцигзавани?

— Гьи кlвалах къачуртlани, план авачиз хьайитlа, ам чкlида. Эхь, чна пландин бинедаллаз кlвалахзава. Бязибуру лугьунни мумкин я: планар вучтинбур я? Кризисдин вахтунда пака са вуч ятlани хъсан жеда лагьана умуд гьикl кутаз жеда?

Эхь, сифте жуван хизанни эцигзавай планриз са акьван инанмишвал авачиз килигзавай. Гила кlвалахди нетижаяр гудайла, вири рази я. Гьелбетда, гьич ри­кlелни гъиз тежедай дуьшуьшар хьайила, чна планар дегишарзава. Чаз чи статистика ава. Статистикадиз килигна, чна гекъигунарзава ва виликамаз жедай гьал тайинарзава.

• Суьгьбетдай сагърай! Куьн куь рикlе авай мурадрив агакьрай!

Къагьриман Ибрагьимов