Советрин девирда “Жегьилриз вири рекьер ачух я” лозунг кардик квайди тир. Гилани виликди фидай къаст авайбуруз рекьер агалнавай кар авач. Уьлкведа бажарагълу жегьилриз чпин фикирар, мурадар кьилиз акъуддай мумкинвал гузвай жуьреба-жуьре программаяр, мярекатар тешкилзава. Абурук форумар, фестивалар, конкурсар, саммитарни… акатзава.
2015-2016-йисара “Каспийди” вичин кIвалах акъвазарнай, гила ада вичин вилик мадни чIехи везифаяр эцигнава. РикIел хкин: “Каспий — 2014” тIвар алай жегьилрин чирвилер артухардай международный форумдин сергьятра аваз республикадин жегьилар кIвалахдалди таъминардай “Агалкьун” центради кIвалахдин азад чкайрин вакансийрин мекера (ярмарка) ачухнай. “Заз вун кIанда, Россия» интерактивный къугъуна гзаф кьадар жегьилри иштиракнай. Абуру тарих, география, къадим культураяр чир хьунай чпин чирвилер къалурнай. Дагъустандин жегьил педагогрин сад лагьай конгресс кьиле тухванай. Жегьилрин общественный тешкилатрин координационный советдин заседанидал метлеблу са шумуд месэла гьялнай.
Дагъустанда жегьилрин форумар тешкилиз са шумуд йис я. 22-августдиз Махачкъала шегьерда жегьилрин международный “Каспий — 2017” саммит кIвалахдив эгечIна. Ам 26-августдалди давам жеда. Социально-образовательный проект тир и саммитдин макьсад Каспий гьуьлуьн къваларив гвай государствойрин ва Россиядин Федерациядин регионрин жегьилрин кьурулушрин башчийрин конкурентвилин мумкинвилер артухарун, садаз-садан тежрибадикай менфят къачудай шартIар тешкилун, теклифун ва жегьилрихъ галаз кIвалах тухунин цIийи моделар-къайдаяр туькIуьрун, жагъурун я.
РД-дин жегьилрин крарин рекьяй министр Арсен Гьажиева малумарайвал, саммитда Каспий гьуьлуьн къвалав гвай 10 государстводин ва РФ-дин 20 региондин жегьилрин къурулушрин 300-дав агакьна векилри иштиракзава. Мярекатдин кьилин везифани жегьилрин къурулушриз садаз-садан тежрибадикай менфят къачудай мумкинвал гудай международный майдан арадал гъун я.
Гьа идахъ галаз сад хьиз саммитди кьуд терефдай кIвалахда: “Студентрин чпи-чеб идара ийидай къурулушрин башчияр”; “Жегьилрин чпи-чеб идара ийидай къурулушрин башчияр”; “Коммерциядинбур тушир организацийрин башчияр”; “Жегьил блогерар”.
Алай йис экологиядинди ва Дагъустанда Каспийдинди яз малумарнава. Гьавиляй саммитдални и месэлайриз — Каспий гьуьле яшамиш жезвай жуьреба-жуьре ва гзаф кьадардин чан алай шейэр хуьниз, региондин ятарин майишатдин ва ресурсрин ери хкажуниз, Дагъустандин кьетIен ва санани авачир хьтин тIебиатдин ирс гегьеншаруниз еке фикир гуда.
22-августдин нянихъ Кьумукьрин теардин дараматда саммитди шад гьалара вичин кIвалах башламишна. Анал рахай Дагъустан Республикадин Гьукуматдин Председателдин Сад лагьай заместитель Анатолий Къарибова вири мугьманар ва иштиракчияр тебрикна ва гьа са вахтунда лагьана: “Ихьтин зурба мярекат кьиле тухуни са кардин гьакъиндай шагьидвалзава: Дагъустандин жегьилрихъ международный ва региональный майданра вири жегьилрихъ галаз хушвилин, амадагвилин алакъаяр тайинардай, гегьеншардай ашкъи ава. Алакъалувал, дуствал, амадагвал саммитдин кьилин макьсадрикай сад я. Чи республика гзаф миллетрикай ва жегьилрикай ибарат регион я, гьавиляй жегьилриз талукь государственный сиясат ва чи кIвалах жегьилрин общественный алакъаяр гегьеншарунихъ, жегьилрин месэлаяр гьялунихъ, абуруз чпин алакьунар производствода ишлемишдай шартIар тешкилунихъ галаз алакъалу хьун лазим я”.
Саммитдин иштиракчияр Къаюмвилин советдин председатель А.Хлопонинан тIварунихъай “Кавказдин тIебиатдин центр” АНО-дин Генеральный директор Сааду Къазиева тебрикна. Иштиракчийрин тIварунихъ хуш гафар гьуьлуьн гьайванар хуьдай международный фондунин директор Лени Харта лагьана ва фондуни Дагъустандин госуниверситетдихъ галаз республикадин кьетIен экология хуьнин рекьяй санал кIвалахзавайдини алава хъувуна.
Мугьманрин арада Ингушетия, Кеферпатан Осетия-Алания Республикайрин жегьилрин крарин рекьяй комитетрин регьберар Сулейман Эгиев, Борис Цаликов, РД-дин экологиядин ва тIебиатдин ресурсар хуьнин рекьяй министр Набиюлла Карачаев, РД-дин Халкьдин Собранидин депутатар Тимур Гусаев, Анна Безрукова, ДГУ-дин ректор Муртузали Рабаданов авай.
Саммитдин вири иштиракчийри 22-августдиз республикада Россиядин Федерациядин Государстводин пайдахдин йикъаз талукьарнавай серенжемрани иштиракна.
Къейд авун лазим я хьи, “Каспий — 2017” саммит “Сарыкум” бизнес-отелдин мулкуна кьиле фида. Зурба мярекатдин сергьятра аваз иштиракчияр Каспий гьуьлуьн къваларив гвай уьлквейра ва РФ-дин регионра жегьилрихъ галаз кIвалах тухунин рекьяй кIватIнавай тежрибадихъ галаз таниш хьана. А тежрибадин бинедаллаз жегьилрихъ галаз алакъаяр тайинардай ва кIвалахдай цIийи къайдаяр, кIалубар туькIуьрунин гьакъиндай веревирдер авуна. Каспий гьуьлуьн къваларив гвай государствойрин ва Россиядин Федерациядин регионрин жегьилрин къурулушрин башчийри санал кIвалахунин гьакъиндай икьраррал къулар чIугуна. Дагъустанда Каспий гьуьлуьн къерехда жегьилрин къурулушрин башчийрин яратмишдай гьевес хкаждай шартIар тешкилунин гьакъиндай меслятдал атана. “Кавказдинни Каспийдин” региондин биологиядин жуьреба-жуьревал хуьн” темадай жегьилрин гатун сад лагьай школада тешкилзавай конкурсда иштиракунин гьакъиндай малумарна.
Нариман Ибрагьимов, политикадин отделдин редактор
