Алатай асирдин 90-йисар тир. Хал­кьар­, недай суьрсет, алукI­дай партал кьит яз, кIевера гьатнавай. Гьаниз килигна, гьар са хизан яшайишдин шартIар хъсанардай рекьер жагъу­риз алахъзавай. Абурун жер­гедай яз, — са дагълух хуьруьн жемятни.

— Къари, агъа магьледа авай чи мирес Мирим, вини магьледа авай Мислим, Пирим, чпин къунши Керим галаз, Бакудиз тухвана, якIар маса гудай меслят хьанва. Абуру чпихъ галаз зазни атун теклифнава. Къвез кIанзавайбур гзаф я, анжах Мирим чIехиди хьуниз килигна, ада вичихъ галаз кьадай юлдаш тухузва. Чахъни, Аллагь куьмек хьурай, еке хизан ава, аялриз алукIдай парталарни къачуна кIанда, вилик квайдини кьуьд я. Цура хуьзвай жунгавни хъсан якIа-чIарчIе ава. Идалай кьулухъ ам хуьнни четин жеда. Вуна вуч лугьузва, чан къари?

— Лап хъсан меслят я, вижевай кар, ­ая­ларни “цIийи” жеда, кIваликни са тIимил бе­рекат акатда. ТахьайтIа, чи аялрал алукI­­дай са партални авач. Мектебдани масадбурулай чибур юхсулдиз аквазва. Анжах, къужа, са карди зак кичI кутазва: амни вуна атIа зегьримардиз са тIимил гьуьрмет авун я, — къул чIугуна Гуьлуьма.

— КичIе жемир, я къари. Бес захъ хуьруьнбур галачни? Абуру заз акьван “къулайвилер” гудач. Вуна кIвалин пад-къерех агуд, ахпа чна чаз кIани-такIан шейэрин сиягь туькIуьрда. Аллагьди гайи­тIа, пака чна, якIарни гьазурна, экъечIдай меслятнава. Вуна, къари, зун рекьиз экъечI­­­далди вилик, хъсан рехъ хьурай лагьана, са тIимил кьван туьтер кьежирдай шейни са “кьезил” хинкIал гьазура, — сивик хъвер кваз буйругъна Селима.

Няни хьана, фу-къафун тIуьрдалай кьулухъ Селима вичин рушан дафтардай са табагъ чарни акъудна, къелемни къачу­на, кьуьнтек хъуьцуьганни кутуна, чилел­ яргъи хьана, сиягь кхьиз башламишна.

— Гьун, чан къари, лагь ви рикIик квай-квачирди, — хабар кьуна вилери рапрапар гузвай Селима.

— Вуна, сад лагьайди, чIехи рушаз са хъсан пальто, кьулан рушаз кIвачин къапар, чIехи гададиз са костюмар, пуд лагьай­ рушаз са шал, кьвед лагьай гададиз пенжек, гъвечIи рушазни са вижевай булушкани кукла… — чиник хвешивал кваз лугьуз­ва Гуьлуьма (на лугьуди, абур Селима гъана, вичин гъиле гьатнава).

— Чан къари, захъ авай-авачирди тек са вун я, лагь кван садра, вазни вуч къачудатIа?..

— Я кIвал къени хьайиди, за ахьтин багьа шейэрикай вучда? Гьа аялар “цIийи” хьун бес тушни чаз? Белки, як гайи пул бес жедач… Гьавиляй, заз са затIни кIан­дач.

— Ваъ, къари, ваъ, за ваз са импортный “японский” шал гъида. Къуй ви кьилел ам алаз акурай, вири вал пехил хьурай! Зани дамахдайвал. Зун амайбурулай алчах итим туш хьи. Ваъ, ваз — са “япон­ский” шал, — дамах гваз тикрарна Се­лима.

Акваз-такваз Гуьлуьман чиник шадвилин лишанар акатна. И гьал акур Селима: “Чан къари, бес за икьван зегьметар чIуг­вазва. Бес заз вуч? Ша чна и  сиягьдин сиф­те кьиле “3,62” кхьин”..

Сиягь цIийи кьилелай кхьин хъувуна ва сад лагьай чкадал “3,62” эхцигна…

Пакадин юкъуз Селима жунгав ту­кIу­на, икьрар хьайивал, якIар са машиндиз яна. Хуьруьнвияр вадни Белиждин стан­ция­дал атана. Гьанайни — поездда аваз дуьз Бакудиз. (Таможнияр авачир вахтар тир).

…Бакудин еке гурлу базар. ЯкIузни хъсан къимет ава. Са кьве юкъуз якIар маса гана куьтягьна. Хуьруьнвияр вири санал кIватI хъхьун меслят хьана. “Гьарда вичиз кIани-такIан къачурдалай кьулухъ вири няниз Дагъустандиз хъфизвай поезддал кIватI хъжеда”, — буйругъ гана Мирима ва гьарма сад са патахъ чкIана, чпин базарар ийиз.

Югъ няни жезвай. Поезд юзадай вахтни мукьва хьана, амма Селим хтана ахкъатнавач. Теспачавал акатай Мирима меслятна: “Я стхаяр, мад Селим аял-куял туш хьи, адаз Баку шегьер, рекьер-хуьлер  чалай виридалайни хъсандиз чизва. Ам идалай виликни мад са шумудра масадбурухъ галазни иниз атана. Идалайни гъейри,  адав гвай сиягь акурла, зун аламат хьайиди я, ана са деведин парцелайни артух шейэр авай. Мумкин я, ам гьабурухъ къекъвезма жеди. Мад поезд хъфизва, чунни рекье гьат хъийин”, — лагьана, гьарда вичин чантаярни вахчуна, чпин чкайрал ахцукьна, Да­гъустан галай патахъ хтана. Белиждал эвичI­на, машинда аваз чпин хуьруьз рекье гьатна.

Абур хуьруьв ахгакьайла, югъ няни жезвай. Гуьлуьмав якIар маса гуз фейи итимар хтана лагьай хабар агакьайла, ам тадиз Мириман патав фена.

— Я Мирим стха, куьн хтана лагьай хабар агакьайла, кьарай кьаз тахьана, зун  тадиз ви патав атанвайди я. Бес чи кIвале­вайди хтана ахкъатнавач хьи?

— Чан вах, чун шегьердиз, гьарда вичиз кIандай базарар ийиз, туьквенриз фена. Нянин поезд хъфидай вахт жедалди, вири кIватI хъхьун икьрарна. Гьа лагьай вахтунда вири хтана. Анжах Селим ахкъатнач. Мад чна билетарни къачунвайди тир. Гьи­кьван гуьзетда кьван? Ам аял туш хьи, идалайни гъейри, адаз шегьерни хъсандиз чидайди, аниз са шумудра финни авунвайди я. Фикирар мийир, белки, пака хтана ахкъатда, — секинарна Мирима Гуьлуьм.

Фикирри тухвана, рикIи-рикI незвай Гуьлуьм кIвализ хтана. КIвалик серинвал акатнавай. Белки аялрин бубадин кьилел вучтин югъ-йиф атанатIа лугьуз, секинсуз тир Гуьлуьм.

Кьуд лагьай йикъан нисинилай кьулухъ вил дакIардай аквазвай рекьелай алуд тийизвай Гуьлуьмаз агъадай виниз, гъилерни далудал кьуна, хквезвай Селим акуна. Ада фикирна: “Белки, адав гвай шейэр, залан яз, агъа магьледа авай вичин миресдин кIвале туна, вич субайдиз хквезва жеди”.

Буба хквезва лагьай хабар агакьай аялар са чIиб чIехи хьана, абурун шадвилерин и кьил, а кьил амачир.

— Саламалейк, чан къари, ингье зунни хтана. Аллагьдиз виш сеферда шукур хьуй, гена зун ахкъатна, садакьаяр паюн лазим я, — гьеле дакIуна амай вилер агажна, лагьана Селима.

— Ву-у-ув, я аламатар! Вуч хьана? Ви кьилел къаза-бала атанваз тахьуй гьа! Гьун, чан Селим, ахъая гила вуна архайиндаказ, гьикI хьана ви базарар? Аялриз кIани-такIан жагъанани? Мад зун жувакай рахазвач. Гьабур “цIийи” хьайитIа, виридай я. Кепек-шагьи хканани? КIвализ вуч къачунва? Нин кIвале эцигнаватIа лагь, аяларни галаз фена, за абур хкидайвал.

— Э-э-эй, чан къари. Бес а зегьримар хьайи “3,62” вуч тир? Гьа сиягьди зав маса шейэр къачудай мажал вуганани? Гьар па­камахъ къултухдай чар акъудайла, зун сад лагьай рекъемдиз килигиз хьана. Гьанлай башламишиз эгечIна къачудай шейэр. Гьа икI — са гьафтеда. Эхирни жибинра “кьиф” къекъвез башламишайла, за базардал алай келемар маса гузвай са чирхчир­дивай рекьиз билетдин пул бурж кьачуна, са жуьре хтанвайди я. Эгер мад зун фидайвал хьайитIа, а зегьримар хьайи “3,62” за эсиллагь кхьин хъийидач!..

— Ву-у-у!!! — чIал кьуна Гуьлуьман…

Гьажи  Къазиев