Къадим Ахцегьиз винелай килигайла, чилин пара майданар вацIун кьере кьунвайди аквазва. Эхь, икьван гагьда дагъдин гурлу вацIун рабатвал садавайни ийиз жезвачир. Гьар гатфариз живер цIраз, марфар-селлер къвана, вацI хкаж хьайила, салар, багълар, гьатта муькъвер ва майишатдин кIвалерни тухуз, райондин экономикадиз еке зарар гузва. Дугъри я, вацIун къерехар мягькемардай бандарни са шумудра яна. Дурум ганач. Гьавиляй вацI муьтIуьгъарун бубайрилай инихъ ахцегьвийрин эрзиман мурад тир. Гила, чи девирда (илим, техника вилик физва эхир), Аллагьдиз шукур, ам гидротехникадин цIийи жуьрейрин куьмекдалди кьилиз акъатзавай хьиз я.
Инал 2014-йисан гатфариз Ахцегьа Самур вацIу, виликан консервиярдай заводдин къаншарда авай куьгьне бандарни чукIурна, багъларни яшайишдин кIвалер, гьакI “Ахцегь-Рутул” шегьредин участок, ЛЭП-арни газопровод къурхулувилик кутур вахт рикIел хквезва. Райадминистрациядин кьил Осман Абдулкеримован гуьзчивилик кваз мергьяматлувилин “Возрождение” фондни (а макъамда регьбер Къардаш Мамалиев тир) желбна, кьетIен серенжемар кьабулначиртIа, лап чIуру нетижаяр арадал атун мумкин тир. Эхь, гьа макъамда ана республикадин ва федеральный такьатрин куьмекдалди мягькем бандар ягъунин фикирдал атана ва ам кьилиз акъудун патал алахъна.
Разивилелди къейд ийин, алай вахтунда “Хуьрерин мулкар вири патарихъай вилик тухун” федеральный программадай Ахцегьа Самур вацIун кьере мягькем бандар, яни габиондин “Джамбо” тадаракдин къайдада вацIун къерехар мягькемарунин имаратар эцигунин кIвалахар йигиндиз кьиле тухузва. Эцигунрин заказчик “Дагводсервис” (руководитель Тофик Къазиев), пудрадчи “Спецремстроймонтаж” ООО (руководитель Мегьамед-Камил Гьасангьуьсейнов) я. Проектда къалурнавайвал, пуд йисан муддатда эцигна (15-октябрдиз эгечIнава) бегьемарна кIанзавай чIехи эцигунрин аукциондин къиметди 130 миллион манатдилайни артух тешкилзава. Гъилевай йисуз адакай 35 миллион манат ишлемишдай фикир ава.
Муниципалитетдин эцигунрин сад тир заказчикдин управленидин (МБУ “УСЕЗ”) начальник Сердер Моллалиевахъ галаз чун вацIун кьере “ГъвечIи кIампIал” участокдин кIаникай махсус бандар туькIуьрзавай чкадал фена. Зулун мекьи гьавадизни килиг тавуна, залан кьуд техникади кIвалахзава, кьилди къачуртIа, чилин чиниз килигна, 3-5 метрдин дерин хандакIар эгъуьнзава. Ина габиондин цал (ракьун мягькем сеткадин чувалар кьерен къванерив ацIуриз, абурукай, дерин хандакIдилай эгечIна, битав къурулуш) эцигун патал вацI, рехъ дегишарна, Хкемрин хуьр авай патаз акъуднава. Фялейри габиондин сеткада твадай къванер гьазурзава…
— ЦIи йисан эхирдалди вацIун эрчIи патай 700 метрдин яргъи, 50 метрдин гьяркьуь, 3-5 метрдин дерин ва 6,5 метрдин кьакьанвал авай зурба цал эцигдайвал я. Исятда, квез аквазва хьи, адаз перпендикуляр 15 метрдин махсус цал-даях туькIуьрзава. Цементдин, къванер кIватIунин, сетка туькIуьрунин кIвалахар чкадин жегьилри тамамарзава. Ихьтин фялеяр гьикьван гзаф хьайитIа (чIехи пай кIвалахар гъилелди авуна кIанзавайвиляй фялейрин игьтияж ава, йикъа 1000 манатдилай артух зегьметдин гьакъи гузва), гьакьван фад кIвалахар вилик фида. Пуд йисан къене чна 2 километрни 200 метр цал эцигна кIанзава. Нетижада 100 гектардилай артух чил вацIувай къакъудна, гьукуматдин хсусият яз, райондин гьар жуьре игьтияжриз ишлемишиз жеда. Виридалайни еке девлет чил я, килиг садра чаз райондин экономика вилик тухудай гьихьтин мумкинвилер ачух жезватIа, — суьгьбетзава УСЕЗ-дин начальник Сердер Моллалиева.
Дашдемир Шерифалиев
