Гь.Мамедован — 100 йис

ЦIийи Къурушар са шумуд хуьруьн агьалийрикай арадал атанва. Абурукай гзаф чка Игъиррин жемятди кьазва. Хуьре абурун кIвалерин кьадар 150-далай алатзава. И жемятдикай Ватандин ЧIехи дяведин ветеран, офицер, насигьатчи рагьметлу  Мамедов  Гьажи  Мегьтикъулиевич  гьуьрметлубурукай сад тир. Ам 1920-йисуз  лежбердин хизанда дидедиз хьана. Ада вичин зегьметдин сифте камар Вышинскийдин тIварунихъ галай колхозда къачуна.

1939-йисуз Гьажидиз аскервилиз эвер гана. Ада Эрменистандин Дилижан шегьерда авай 554-стрелковый полкуна къуллугъзавай. Анай ам Ленинакандиз военный шоферар гьазурдай курсариз ракъурна.

Гьажи Мегьтикъулиевича рикIел хканай: “Шофервилин курсар завай куьтягьиз хьаначир. Апрелдиз чун, курсантар, Прибалтийский военный округдин саперрин 293-батальон­диз рекье тунай. 1941-йисан июндин сифте­ кьи­лерай чун Таураче шегьерда авай. Патарив­ армиядин штаб ва яракьарни недай суьрсет авай складар гвай. Зун 22-июндин экуьнин сятдин 3-даз къаравулда акъвазнавай. Зур сятни фенач, чи кьилелай самолет-разведчикди лув гана, адан гуьгъуьналлаз цIуд­ралди масабурни пайда хьана… Къваларал немсе­рин­ хашар алай абур чал бомбаяр гадариз эгечIна.

1941-йисан 9-сентябрдиз Калининский об­ластдин Селитер вирин патарив душмандихъ галаз женгина зи эрчIи кIвачел залан хер хьана. Са вацра госпиталда къаткана. Хер сагъ хъхьайла, зун Ржевдиз рекье туна. Нем­сер Ржевдив агакьзава лагьай хабар хьайила­, чун кIеретI-кIеретI Калинин шегьердиз акъудна.

1942-1943-йисара Мамедова Волховдин терефда кьиле фейи женгера иштиракна. Са шумуд сеферда ада Ладогадин вирелай — “Уьмуьрдин рекьяй” ленинградвийриз суьрсет, яракьар дашмишзавай машинрин колоннаяр ракъурна. Ленинграддин гьалкъа кьатI­дайла, тафаватлу хьайи Гьажи Мегьтикъулиевичаз “Ленинград оборона авунай” медаль гана.

Дяведин вахтунда адакай шоферни, алакъачини, наводчикни, тупунин командирни, офицерни хьана. Ленинград гьалкъадай акъудайла, ам Прибалтикадин республикаяр азаддай женгериз рекье туна.

1945-йисан 18-январдиз Кьиблепатан Пруссияда кьиле фейи къати женгера Гьажи Мег­ьтикъулиевичал кьвед лагьай сеферда залан хер хьана. Саки кьуд вацра Белорус­сия­дин Витебск шегьердин госпиталда къаткай ам 1945-йисан 25-апрелдиз кIвализ ах­хъайна­. Гъалибвилин йикъакай адаз 9-майдин экуьнахъ хайи маканда хабар хьанай. А вахтунда Ма­медова партиядин Ахцегь райкомда кIва­лах­завай ва областной партшколадани кIел­завай…

Гьажи Мегьтикъулиевичан  кьисмет мад Яракьлу Къуватрихъ галаз алакъалу хъхьана. Дяведилай гуьгъуьнин йисара армиядиз тежрибалу политработникрин патахъай игьтияж авай. 1951-йисан июлдиз сифте Буйнакскда, ахпа Чукотский полуостровда ада частунин командирдин политикадин рекьяй заместителвилин везифаяр тамамарна. Гьажи Мегьтикъулиевич капитандин чинда аваз 1956-йисан февралдиз ватандиз хтана. А йисуз Игъирарни Хасавюрт райондин дуьзенриз куьч хьанвай. Карл Марксан тIварунихъ галай колхоздин коммунистри ам колхоздин парткомдин секретарвиле хкяна.

КIвалах чидай, дяведин цIаяра лигим хьанвай тежрибалу секретарди колхозчийрик зегьметда агалкьунар къазанмишдай руьгь кутуна.­ Секретарвиле кIвалахай ругуд йисуз колхоз кьве сеферда Дагъустандин Верховный Советдин гьуьрметдин  грамотайриз лайихлу хьана.

Гьа йисара Гьажи Мегьтикъулиевичахъ галаз санал кIвалахай, гуьгъуьнлай “Курушский” совхоздин директор хьайи  рагьметлу Диярханов Сабира вичин “45 йис Хасавюрт районда” тIвар алай ктабда рикIел хкизва: “Армиядин жергейрай хтанвай жегьил офицер Гьажи Мегьтикъулиевичаз гьа сифте йикъалай екез гьуьрметзавай… Партиядин Хасавюрт райкомдин бюродин член яз, ада партийный организациядин авторитет вини дережадиз акъудна… Эхирдайни гьа райкомдин аппаратда кIвалахна”.

1965-йисуз ада Даггосуниверситетдин тарихдин факультет акьалтIарна, чирвилер акьалт­завай несилдиз чирвилер ва тербия гуз хьана.

Гь.Мамедован бегьерлу зегьмет такуна амукьнач: ам Дагъустандин лайихлу муал­лим­вилин, РСФСР-дин халкьдин образованидин отличниквилин тIварариз, Дагъустандин Верховный Советдин гьуьрметдин грамотайриз, “Зегьметдин ветеран” медалдиз лайихлу хьана. Гьажи Мамедова вичиз багьа тир Ватандин дяведин I дережадин, Баркалладин  орденрал ва И.В. Сталинан къулар алаз хтай чухсагъулдин пуд кагъаздал дамахдай.

Гьажи Мегьтикъулиевич вичин уьмуьрдин юлдаш Мария Алексеевнани галаз Хасавюртда  яшамиш жезвай, абуру чпин веледар, хтулар халис ватанпересар яз тербияламишна. Ветеран 2010-йисан 10-мартдиз кечмиш хьана, ЦIийи Къурушдал кучукнава.

Гьажи  Къазиев