Абдулбари Магьмудован — 90 йис

Гъилевай йис юбилейралди девлетлу я. Абурун арада писатель, публицист, драматург, яратмишдайбурун чIехи сихил арадал гъайи  Абдулбари  Агьмедович  Магьмудован 90 йисан юбилейди кьетIен чка кьазва. ГьикI хьи, адан юбилейди чи газетдин 100 йисан юбилейдизни хейлин хъсан тавар, рангар, майилар артухарзава. Вичин вахтунда Аб­дулбари Агьмедовича руьгьдинни зигьиндин чIехи къуватар милли лезги журналистикадиз багъишнай. Ада Хивда, Кьасумхуьрел районрин газетра кIвалахайдалай гуьгъуьниз хейлин йисара республикадин “Коммунист” (гилан “Лезги газет”) газетдин редакцияда жавабдар къуллугъар бегьемарна. Идалайни гъейри ада хейлин йисара Хив райондин мектебрани муаллимвиле, директорвиле, районодин заведующийвилени кIвалахна. Вичин кайвани Шагьселемахъ галаз чIехи хизанни арадал гъана.

Кьисметди ам вичин хуьруьнвияр куьч хьайи “Зардиянский” совхоздиз (ЦIийи Ма­кьа­рин хуьруьз) хутахна, ана парткомдин, ах­па­ни профсоюздин комитетдин кIвалахриз регьбервал гана. Хуьр хвена, хизанар кIвачел акьалдарна, майишатдин крар вилик тухвана. Гьа са вахтунда ада чи публицистикадиз, жур­­­на­лист­ви­лин кардиз, писателвилин ва драматургвилин бажарагъдиз вафалувални хвена! Лап кар алай жанлу эсерар, чIехи ктабар ва драмадин эсерар гьа йисара арадал гъана. Пи­сатель, публицист, драматург уьмуьрдин му­ракаб вакъиайрай, инсанрин къилихрай, алакъайрай устадвилелди кьил акъудиз алахъна.

Гилан аямдин журналистри, гьикаятчийри, драматургри Абдулбари Магьмудован ирс цIийи шартIара давамарзава. Адан вафалу сухтайрикай сад тир хуьруьнви шаир ва журналист Шагьабудин Шабатова рикIел хкизва: “А.Магьмудов жегьилрин насигьатчи тир. Заз лагьайтIа, ада гзаф хъсан акьулар гудай, мес­­лятар къалурдай. Ам себеб яз зун, гъа­латI туш, журналистикадизни, жуван шаирвилин, гьикаятчивилин рекьизни экъечIна. Ам себеб яз зи кьисметни хайи “Лезги газетдихъ” галаз алакъалу хьана”.

Жегьилар патав кIватIун, абур дуьз рекье тун Абдулбари патал сувабдин кар, руьгьдин чIехи къуллугъ хьиз тир.

Инал А.Магьмудован хтул, хъсан шаир, публицист, “Дагъустандин дишегьли” журналдин виликан редактор Пакизат Фатуллае­ва­дин гафарни рикIел хкун кутугнава: “…А.Магьмудован эсерар кIелай чIавуз чаз чи уьмуьр­да “аста инкъилаб”, “буьркьуь” женг кьиле физ хьайиди аквазва! Акьулдинни ахмакьви­лин, мердвилинни нефсинин, гуьзелвилинни эйбежервилин арада физвай женг. Гагь ачухдиз, гагь къаб алаз, гагь айгьамдив, гагь зарафатдив писателди чи девирдин инсанрин суьретар, хиялар, хъсан терефар ва нукьсанар къалурзавай”.

Дугъриданни, им чIехи устаддин ирсиниз ганвай лап кутугай къимет хьиз я.

Абдулбари Магьмудован ирсиникай важиблу келимаяр  гзаф маса ксарини (алимри, критикри, адетдин кIелдайбуру) лагьанва. Илимрин доктор, тIвар-ван авай гьикаятчи — романист Гьаким Къурбана къейдзавайвал, А.Магьмудова лезги литературада вичиз­ хас тир лайихлу чка кьунва. Адан тIвар чи алай девирдин бажарагълу писателринни гьикаятчийрин (Агьед Агъаев, Назир Мирзоев, Казим Казимов, Расим Гьажи, Фейруз Ба­далов ва мсб) жергеда ава.

Абдулбари Магьмудован яратмишунриз, винидихъ тIварар кьунвай критикрилай ва литераторрилай гъейри, Исламудин ва Ибрагьим Гьуьсейноври, Жамал Жамалова, Гьажи Ильясова, Арбен Къардаша, Сажидина, Мирземет Салманова, Хазран Кьасумова, маса авторрини виниз тир къимет ганва. Кьилинди, зи фикирдалди, писателдин чIа­лан­ фасагьатвал, девлетлувал, дуьзвал, ми­хьи­вал, кIелзавайбуруз хушвал я. И жи­гьет­дай ам гьакъикъи халкьдин писателдин дережадиз хкаж хьайидал шак алач. Халкьдин юкьва­ аваз, халкьдин уьмуьрдалди яшамиш жез, халкьдин чIалалди рахана. Писателдин “Цуькверин кIунчI”, “Чун стхаяр я”, “Залзала”, “Тараз якIв язава”, “ЦIийи кьилелай башламиша”, “ЦIийи Макьар” ва маса ктабар лезги кIелзавайбуруз гилани сейли я.

Адан “Къалабулух квай гатфар”, “Фур атIай­ди”, “Вахар” пьесаяр чи милли театрдин­ сегьнедал инлай кьулухъни аламукьдайбурукай я.

Журналист Абдулбари Магьмудован ирс гилан журналистри — А.Гьамидова, Д.Бейбалаева, М.Жалилова, Н.Ибрагьимова, Ш.Гьажимирзоева, Н.Къарибова, Къ.Ибрагьимова, Х.Кьасумова ва масабуру давамарзава.

Заз адан къелемдикай хкатай затIара автор гьар са рекъемдив, вакъиадив, делилдив эгечIай тегьерар хуш я. Журналист гьахълувилиз, дуьзвилиз вафалу хьун лазим я. Жуван вилиз акур, жува ахтармишай кардикай, делилрикай кхьидайла, герек тушир шитвилериз, кьуру тарифриз ва я паркутриз рехъ тагана, суьгьбет авуни кIелзавайдини, газетни чаз мукьва ийида. Абдулбари Магьмудов гьахьтин гьакъикъи терез гвай журналист хьайиди адахъ галаз санал кIвалахай ксариз генани хъсандиз чида. Зун лагьайтIа, адахъ галаз  хайи хуьре, ам совхоздин къайгъуйрал алайла, мукьувай таниш хьанай. Гьавиляй ихьтин цIарарни хкатна:

Къанажагъдин деринвал,

Хайи чIалан ширинвал,

Алачиз са серинвал,

Къалур тийиз киринвал,

Машгьурзава устадди,

Авачиз архайинвал, —

Гьа им я аферинвал!

Абдулбари Магьмудов СССР-дин журналистрин Союздин, РФ-дин писателрин Союз­дин член тир. Дагъустанда лезги писателрин­ Союз арадал гъидайла, ам Сулейман-Стальский райондин патай кар алай векил, тешкилатчи хьанай. Писателдин яратмишдай кIва­лах адаз “Дагъустан Республикадин культурадин лайихлу работник” лагьай гьуьрметдин тIвар гуналди къейдна.

Рагьметлудан хизанда, винидихъни лагьанвайвал, са къифле журналистарни печатдинни телевиденидин хилен къуллугъчияр чIехи хьанва. Мегьамед, Мизамудин Магьмудовар, Пакизат, Ислам Фатуллаевар гьа жергедай я. Ирс давам жезва!..

Мердали  Жалилов