Къурулуш ­тестикьарнава

Уьлкведин хуьруьн майишатдин ми­нистерстводи 2025-йисуз тумар цадай мулкарин кьадар, алатай йисав гекъигайла, тахминан 1,4 процентдин артух жедайдакай хабар гузва — 83,7 миллион гектардал кьван. Виридалайни еке пай техилдин гатфарин тумар цадай мулкари кьада — 28, 83 миллион гектар. Идакай, РФ-дин хуьруьн майишатдин министрдин заместитель Андрей Разинан гафарал асаслу яз, «Агроэксперт» сайтди хабар гузва.

Чешмеди къейдзавайвал, ягълу хкуддай магьсулрин тумар цадай мулкарин кьадар 20,38 миллион гектардикай ибарат жеда, зулун магьсулрин майданриз 19,08 миллион гектар чара авунва. Гуьгъуьнал емдин (алафдин) магьсулар ала — 12,52 миллион гектар.

Гьа са вахтунда хабар гузвайвал, шекердин чугъундурар 1,17 миллион гектарда цада. Картуфарни салан майваяр цанвай мулкарин кьадар хуьруьн майишатдин кооперативра 286,30 агъзур гектардикай ва КФХ-йра 187,8 агъзур гектардикай ибарат жеда.

А. Разина раижзавай къейдерай гъавурда акьазвайвал, тумар цадай мул­карин къурулуш тестикьарнава, ам гьар са региондихъ галаз меслятна туькIуьрнава.

Рекъемар раижна

«Хатасуз ва ерилу рекьер» милли проектдин сергьятра аваз 6 йисан къене рекьерин саки 1 миллион лишан ва 13 агъзурдалай гзаф светофорар эцигнава. Идакай, вице-премьер Марат Хус­нуллинан гафарал асаслу яз, гьукуматдин сайтда хабар гузва.

Ада раижзавай къейдерай гъа­вурда­ акьазвайвал, гьерекатдин хатасузвал ар­тухарун — им вич 2024-йисуз акьал­тIай­­ «Хатасуз ва ерилу рекьер» милли­ проектдин кар алай макьсадрикай сад я. И месэла гьялун патал регионра яхдиз рекьелай элячIдай чкаяр хъсандиз туькIуьрнава, светофорар эцигнава, гьакI­­ни машинар гьалдай рекьин паюна­ тайин къайда тун патал кIвалах тухванва­.

Марат Хуснуллина хабар гузвайвал, эхиримжи йисара уьлкведин рекьера гьерекат гзаф жезвайди виле акьазва: пар тухуз-хкун виниз акъатзава, агьалийрин гьерекат артух жезва. Идахъ галаз алакъалу яз, кар алай макьсад неинки рекьерин гьал нормативдив кьадай къайдадиз гъун, гьакIни гьерекатдин вири иштиракчияр хатасуз авун яз амукьнава.

Ада раижзавайвал, «Хатасуз ва ерилу рекьер» милли проект уьмуьрдиз кечирмишай ругуд йисан къене регионра 13 агъзурдалай виниз светофорар, рекьерин 963 лишан, 4,9 миллион метр рекьерин паруяр ва 1,4 миллион метр яхдиз фидай рекьерин къерехра махсус тадаракар эцигнава. Идалайни гъейри, 3,1 миллион метрдикай ибарат мензил чирагъар туналди аваданламишнава, 103,7 миллион метр мензилда «рекьин лишанар» чIугунва. Суьгьбетчиди хиве кьурвал, и рекье кIвалах тухун «Яша­йиш патал къурулушар» милли проект­дин сергьятра аваз давамарда.

Сиягь цIийи ­хъувунва

Гьукуматди инвалид аялар патал сагъардай тIуьнриз талукь махсус жуьредин суьрсетдин сиягь 116-дал кьван гегьеншарнава. Идан гьакъиндай­ махсус тапшуругъдал уьлкведин премь­ер-министр Михаил Мишустина къул чIугунва, хабар гузва РФ-дин Гьукуматдин сайтда.

Чешмеди къейдзавайвал, цIийи хъувунвай сиягьдик 1 йисалай 11 йисал кьван яшда авай ва «муковисцидоз»­ азардикди тIазвай аялар патал кьве жуьредин тIуьнар кухтунва.

Михаил Мишустинан гафарай малум жезвайвал, махсус тIуьнар аялар патал лап важиблу я, абуру аялар чIехи ва артмиш жез куьмекзава.

Премьер-министрди гьа са вахтунда регионра авай кIвалахдин юлдашривай вичикай ихтилат физвай тIуьн чкайрал «гъиле авани, авачни» гуьзчи­вилик кутун тIалабна, герек ам гьамиша гъил акакьдайди ва бес кьадарда жедайвал.

33 агъзур ­тонндал кьван

РФ-ди 2024-йисуз къецепатан уьл­квейриз 33 агъзур тонн ниси ракъурнава. Им, 2023-йисав гекъигайла, 22 процентдин гзаф я. Къейдзавайвал, и суьрсет маса къачунал гьалтайла, кар алай уьлквеяр ибур хьанва: Къазахстан (адал экспортдиз ракъурнавай метягьдин умуми гьисабдикай 52 процент ацалтнава), Белоруссия (15 процент), Узбекистан (12 процент).

Виликдай «Интерфаксди» уьлкве­дин хуьруьн майишатдин минис­тер­ст­водин пресс-къуллугъдал асаслу яз, Россияди 10 йисан къене ниси гьасилунин кьадар 2 сеферда артухарнавайдакай хабар ганай.

Эхиримжи 10 йисуз

«АВТОСТАТ» агентстводин делил­ралди, 2024-йисан нетижайралди­ уьл­кведа ишлемишнавай кьезил 6,04 миллион машин маса къачунва. 2023-йисав гекъигайла, им 6 процентдин гзаф ва эхиримжи 10 йисан къене­ вири­далайни виниз кьадар я. Идакай­ ­«АВТОСТАТ» агентстводин сайтди кхьизва.

Чешмеди рикIел хкизвайвал,  2014-йисуз Урусатдин «кьвед лагьай базарди» рекорд эцигнай (6,1 миллион машин), амма а йисалай инихъ 6 миллиондин рекъемдив садрани агакь хъувуначир.

Ишлемишнавай кьезил машинар ма­са гунал гьалтайла, алатай йисуз кIвен­кIвечи чкадал Урусатдин LADA марка ала­мукьнава (умуми гьисабдикай саки 25% — 1,5 миллион машин. Тахминан 2,5 сеферда идалай тIимил кьадар виликдай ишлемишнавай (б/у) «Тойота» машинар къачунва (619,5 агъзур; умуми гьисабдикай — 10,3%). Хабар гузвайвал, агъа­дихъ галай машинарни маса ганвай кьадардин умуми гьисабдин 5 процентдилай алат­нава: Kia (349,5 агъзур) ва Hyundai (322,2 агъзур).

Гьазурайди – Муса  Агьмедов