ЦIийи фендер жагъурзава

Лутуйри агьалийрин пулунин такьатар чуьнуьхун патал гьар юкъуз цIийи фендер жагъурзава. Идакай уьлкведин­ Яшайишдин фондунин (СФР) телеграм-канал­ди хабар гузва.

Чешмеди гъизвай делилрай малум жезвайвал, чIуру къастар авайбурун лутувилин къурулуш ихьтинди я:

• Пенсияда жедай яшда авай агьалийриз гуя пенсия гьахъ-гьисаб авунин гьакъиндай тел хквезва.
• А телдай къуллугъдикай менфят къачун патал чпи ракъурнавай ссылкадай фин тIалабзава.
• А ссылкадай фейила, пенсионердин­ телефондиз малум тушир нумрадай зенгзава.
• Зенгнавай касди вич гуя СФР-дин къуллугъчи я лугьузва ва гуя гьисаба кьун тавунвай зегьметдин стаж тайин хьанвайдакай хабар гузва.
• Ахпа СФР-диз атун патал виликамаз нубат кьун теклифзава.
• ГьакIни паспортдин, СНИЛС-дин делилар хабар кьазва ва пенсионердиз­ телдай атанвай код чпиз лугьун тIа­лаб­зава.

Лутуйрин винидихъ къалурнавай фен­дер фикирда кьуна, СФР-дин теле­г­рам-каналда агьалийриз мукъаят хьуниз эвер гузва ва ихьтин меслятар къалур­зава:

4 шаклу ссылкайрал илисмир (яни абуру тухузвай адресрал элячIмир);

4 жуван хсуси делилар масадбуруз раижмир;

4 СМС-телерай атай кодар гъейрибуруз лугьумир.

Жува-жув хуьх ва куь багъриярни тапаррин къурбандар тахьун патал къай­гъу­да хьухь, — эвер гузва чешмедин малуматда.

Са жерге ­регионриз

Уьлкведин са жерге регионра ЖКХ-дин ва энергетикадин карханаяр вилик­ тухун патал алава пулунин такьатар ра­къурнава. Идакай РФ-дин Гьукуматдин те­леграм-каналди хабар гузва.

Кьилди къачуртIа, чешмеди кхьизвайвал, Дагъустанда, Ингушетияда ва Кеферпатан Осетияда ЖКХ-дин ва энергетикадин карханаяр дурумлудаказ вилик тухунин программа уьмуьрдиз кечирмишун патал 810 миллион манатдилай виниз алава такьатар ракъурда. Хабар гузвайвал, и регионра проект ахтармишунин дережада аваз кьилиз акъудзава.

Кхьизвайвал, пулунин такьатар Да­гъустанда, Ингушетияда ва Кеферпатан­ Осетияда 2024-йисан февралдилай мартдал кьван, винидихъ вичикай ихтилат физвай махсус программадин сергьятра аваз, уьмуьрдиз кечирмишзавай­ серенжемриз акъатзавай харжийрал алава хъувун патал ишлемишда.

Кьилди къачуртIа, пулунин такьатар агъадихъ галай мярекатар кьиле тухуниз харжда:

• гьар са субъектда вичин бинедал региондин ЖКХ-дин эменнидин ком­плекс­ди санал кIвалахдай сад тир оператор арадал гъуниз;
• и хилез хъсан пешекарар желб авуниз;
• экономикадин жигьетдай бине авай тарифар тайинаруниз.

Чешмеди къейдзавайвал, 2023-йисуз ихьтин программайриз куьмек гун патал саки 960 миллион манат ракъурнай. Санлай къачурла, 2024-2026-йисар патал федеральный бюджетда и макьсадар патал саки 10,5 миллиард манат фикирда кьунва.

Йигиндаказ кьиле физва

Уьлкведа гатфарин тумар цунин кIвалах эхирдал къвезва. ИкI, и серенжем 54 миллион гектардилай виниз мулкара кьиле тухванва. Им, виликамаз кьунвай делилралди, тумар цун патал къалурнавай умуми майданрин 97,2 процент я. Идакай Гьукуматдин телеграм-каналди хабар гузва.

Чешмеди гьакIни уьлкведа техилдин бегьер кIватI хъувуниз талукь делиларни раижзава. ИкI, малум хьайивал, алай вахтунда 16 регионда бегьер кIватI хъувунин кIвалахрив эгечIнава. Гьавадин четин шартIаризни килиг тавуна, кIвалах лап йигиндаказ кьиле физва. Хабар гузвайвал, алай вахтунда 1,5 миллион гектардай 6,2 миллион тонндив агакьна техил кIватI хъувунва.

Кхьизвайвал, аграрияр чпин кIвалах кьиле тухун патал герек тир вири такьат­ралди таъминарнава.

КIвалахрик кьил кутунва

Регионра тамар арадал хкидай мярекатар, санлай къачурла, 189,4 агъзур гектардилай виниз майданра кьиле тухванва. Гьа са вахтунда и серенжемдин чIехи пай кIвалах 2024-йисан 3-4-кварталра авун пландик кутунва. Идакай, Рослесхоздал асаслу яз, РФ-дин тIебиатдин ресурсрин ва экологиядин министерстводин телеграм-каналди хабар гузва.

Чешмеди къейдзавайвал, санлай къа­чурла, мартдин вацралай инихъ тамар арадал хкунин ва цIийибур кутунин серенжемар кьиле тухунин кIвалахрив 75 субъект эгечIнава. 12 регионди тIебии тушир къайдада тамар арадал хкунин серенжемар кьилиз акъудунин жигьетдай йисан план ацIурнава. Гьа са вахтунда цIийи тамар арадал гъунин кардал гьалтайла, йисан план 5 регионди кьилиз акъуд­на, абурун арадай яз, Дагъустандин­ тIварни кьазва.

РикIел хкин, виликдай РФ-дин тIебии ресурсрин ва экологиядин министерстводин пресс-къуллугъди, Россельхоздин тамар арадал хкунин ва хуьнин управленидин начальникдин гафарал асаслу яз, хабар гайивал, 2024-йисуз тамар арадал хкуниз ва цIийибур кутуниз талукь серенжемар 1,4 миллион гектардикай ибарат майданра кьилиз акъудда. Санлай къачурла, ихьтин серенжемар уьмуьрдиз кечирмишдай мулкарин кьадар 6 йисан къене 7,7 миллион гектардиз барабар жеда.

16 процентдин гзаф я

Алай йисуз АПК-дин суьрсетар къецепатан уьлквейриз ракъурунин кьадар, алатай йисав гекъигайла, 16 процентдин гзаф хьанва. Идакай «Интерфакс» изданиди хабар гузва.

ИкI, 2024-йисуз Урусатди къецепатан уьлквейриз ракъурнавай АПК-дин суьр­сет­рин кьадар 50 миллион тонндилай виниз я. Къейдзавайвал, алай йисан муддатда рекорддин кьадарда къуьл къецепатаз ракъурун вилив хуьзва. Идани и рекьяй РФ дуьньядин базарда кIвенкIвечи жеда лугьудай фикир тестикьарзава.

Изданиди кхьизвайвал, 2023-йисуз Урусатди 103 миллион тонндив агакьна АПК-дин суьрсетар къецепатан уьлквейриз рекье тунай. Санлай къачурла, метягьрин къимет 43,5 миллиард доллардиз барабар хьанай. Къейдзавайвал, Уру­сатдин суьрсет 160-далай гзаф уьл­квейриз рекье тунва.

Гьисаба кьунвайвал, 2024-йисуз РФ-ди, санлай къачурла, саки 45 миллиард доллардин къиметдин суьрсетар къецепатан уьлквейриз ракъурда.

Гьазурайди — Муса  Агьмедов