2025-йисалай
КIвалахзавай пенсионеррин пенсияр индексация авун патал Урусатдин Яшайишдин фондуна пулдин такьатар бес кьадарда авазва. Т. Голиковадин гафарал асаслу яз, идакай «Интерфакс» изданиди хабар гузва.
Гьа са вахтунда Антон Силуанова къейдзавайвал, кIвалахзавай пенсионеррин пенсия индексация кIвалах тийизвай пенсионерриз индексация ийизвай къайдада кьилиз акъудун лазим я. Ада рикIел хкайвал, пенсийрин индексация йиса кьве сеферда кьиле тухузва: сад лагьайди февралдин вацра – инфляциядин дережада аваз, кьвед лагьайди апрелдин вацра — зегьметдин гьакъидин фонд хкаж хьун фикирда кьуна.
Чиновникди хиве кьурвал, и серенжем кьилиз акъудунив къведай йисалай эгечIда. Хабар гузвайвал, кIвалахзавай пенсионеррин пенсияр 2025-йисан 1-февралдилай гатIунна индексация ийида.
Икьрар кутIуннава
«Газпромди» Къазахстандихъ галаз и уьлкведин чилелай Узбекистандиз ва Къиргъизистандиз газ тухун патал икьрар кутIуннава. Идакай «Интерфакс» изданиди хабар гузва.
Чешмеди кхьизвайвал, АО «НК «QazaqGaz»-дихъ галаз кутIуннавай икьрар 2025-2040-йисара къуватда жеда. Гьа са вахтунда «Газпром экспорт» ООО-ди Къиргъизистандин кеферпатаз ва кьиблепатаз газ агакьарун патални махсус документрал къулар чIугунва.
Идалайни алава яз, «Газпромдин» правленидин председатель Алексей Миллера Къазахстандин сад лагьай вице-премьер Роман Склярахъ галаз «Средняя Азия-Центр-IV» магистральный газопроводдин объектар гьазурунин пландиз талукь документдални къулар чIугуна. Къейдзавайвал, и объектар Узбекистандиз тухузвай Урусатдин газдин кьадар артухарун патал арадал гъизва. ГьакIни хабар гузвайвал, Миллера Узбекистандин премьер-министрдин сад лагьай заместитель Жамшид Хожаевахъ ва и уьлкведин энергетикадин министр Журабег Мирзамагьмудовахъ галаз кIвалахдин рекьяй гуьруьш кьиле тухвана. Абуру санал кIвалахунин жигьетдай кар алай месэлаяр веревирдна. Кьилди къачуртIа, ихтилат Урусатдай Узбекистандиз алай вахтунда ва гележегда газ тухуниз талукь месэлайрикай фена.
Чешмеди къейдзавайвал, Узбекистанда газ ишлемишунин кьадар яргъал муддатда артух хьайидалай кьулухъ гила чарасуз хьана тIимиларнава. И кардин себебни газ хкудунин кьадар агъуз аватунихъ галаз алакъалу я. 2023-йисуз и уьлкве тIебии газдин жигьетдай нетто-импортер (яни экспортдин кьадардилай импортдин кьадар гзаф тир чка ва я уьлкве) хьана.
ГьакIни кхьизвайвал, алатай йисан октябрдилай инихъ Урусатди Къазахстандин чилелай Узбекистандиз газ агакьариз гатIуннава. Уьлквейрин арада стратегиядин жигьетдай санал кIвалахунин кар гегьеншаруниз талукь къараррал къулар чIугунва.
Важиблу месэла
Ивидин гьерекатдин къурулушдин уьзуьрар авай агьалийрин уьмуьр, сагъламвал хуьн — им здавоохраненидин хилен гьялна кIандай важиблу месэла я. Идакай, Урусатдин здравоохраненидин министр Михаил Мурашкодин гафарал асаслу яз, «Интерфакс» изданиди хабар гузва.
Чиновникдин гафаралди, дамаррин центрайрин материально-технический базаяр цIийи хъувунин нетижада 25 агъзур уьлчмедилай гзаф алай девирдин медицинадин тадаракар кардик кутунва. Абурун арадай яз, 564 уьлчме — «агъур» техникаярни.
ТIимил хьанва
2024-йисан 1-кварталда уьлкведа агьалийрин кесибвилин дережа 9,6 процентдал кьван тIимил хьанва. Алатай йисан и муддатда и рекъем 12,1 процентдиз барабар тир. Идакай, «Росстатдал» асаслу яз, «Интерфакс» изданиди хабар гузва.
ИкI, чешмеди кхьизвайвал, алатай йисан 1-кварталдив гекъигайтIа, чпин къазанжияр кесибвилин сергьятрилай агъуз тир агьалийрин кьадар 2,5 процентдин ва я 3,7 миллион касдин тIимил хьанва (17,7 миллион агьалидилай 14 миллиондал кьван).
Хабар гузвайвал, 2024-йисан 1-кварталда уьлкведа кесибвилин сергьят 15 агъзурни 96 манатдиз барабар я.
Чешмеди гъизвай делилралди, 2023-йисан 4-кварталда кесибвилин дережа 6,2 процентдиз, 3-кварталда — 9,4 процентдиз, 2-кварталда — 10,1 процентдиз барабар тир.
Къейдзавайвал, «Росстатди» 2023-йисуз уьлкведа кесибвилин дережа 8,5 процентдин кьадарда авайди гьисаба кьуна, 2022-йисуз и рекъем 9,0 процентдиз барабар тир.
Хкажнавайдакай раижна
Виликдай чна, «Интерфакс» изданидал асаслу яз, РФ-дин зегьметдин ва яшайишдин рекьяй хуьдай министерстводи 2025-йисуз агьалийриз яшамиш хьун патал чарасуз герек такьатрин агъа кIанин кьадар (ПМ) 17 733 манатдал кьван хкажун теклифзавайдакай ва, 2024-йисан кьадардив гекъигайла, им 14,8 процентдин гзаф тирдакай хабар ганай.
Гила гьа и изданиди кхьизвайвал, уьлкведин премьер-министр Михаил Мишустина гьукуматди яшамиш хьун патал чарасуз герек такьатрин агъа кIанин кьадар хкажнавайдакай раижна.
Гьукуматдин пресс-къуллугъдин делилрай малум жезвайвал, 2025-йис патал ПМ-дин кьадарар виликдай РФ-дин зегьметдин ва яшайишдин рекьяй хуьдай министерстводи теклифай рекъемриз барабар я:
— кьилдин гьар са агьали патал (на душу населения) — 17 733 манат;
— зегьметдиз къабил агьалияр патал — 19 329 манат;
— пенсионерар патал — 15 250 манат;
— аялар патал — 17 201 манат.
Гьазурайди — Муса Агьмедов
