Бине аваз ­аквазвач, амма…

Роспотребнадзорди ТАСС-диз хабар­ гайивал, зул алукьуникди ОРВИ-дин, грипп­дин ва коронавирусдин начагъви­лер гзаф хьунихъ галаз алакъалу яз, уьл­кведа­ сергьятламишдай серенжемар кар­дик ку­та­дач, вучиз лагьайтIа и кар патал виле­ акьадай хьтин са бинени аквазвач. Амма­ идарайра тайин вахтуналди сергьятламишдай серенжемар кардик кутун мумкин я.

Пешекарри агьалийриз антисептикар ишлемишуниз, сагъламвилин къайгъу­да хьу­низ эвер гана. И карди сезондин­ уьзуьрар галукьунин къурху хейлин агъу­зарзава­.

Роспотребнадзорда гьакIни гъавурда турвал, ОРВИ, грипп, ковид хьтин начагъвилер зул алукьайла артух жезва. И гьа­къи­къат са жерге делилрихъ галаз алакъалу я. Сад лагьайди, Кеферпатан полушарида гьаваяр къайи жез башламишзава. Кьвед лагьай себеб ам я хьи, гатун рухсатрай, каникулрай хквезвай ксар сад масадахъ галаз алакъалу хьун артух жезва.

РикIел хкин, алай йисан июлдин эвел кьиляй Роспотребнадзорди коронавирусдихъ галаз алакъалу яз уьлкведа эцигай сергьятвилерин серенжемар кардик кумачирдакай малумарнай.

Адалай вилик, майдин эвел кьилерай, ВОЗ-ди COVID-19 тIугъвалдихъ галаз алакъалу яз кардик кутур кьетIен гьал (чрезвычайная ситуация) къуватдай вегьенвайди малумарнай.

Амма ТАСС-ди и йикъара хабар гузвайвал, ВОЗ-ди июлдин юкьварилай августдин юкьваралди коронавирусдикди начагъ хьунин дуьшуьшар артух хьанвайдан гьакъиндай малумарнава. ИкI, тешкилатдин делилралди, 17-июлдилай 13 августдалди дуьньяда 1,4 миллион касдик и азар  акатнава ва 2,3 агъзур кас и уьзуьрдикди кечмиш хьанва. Чпин мулкарал коронавирусди кьил хкажнавайдакай 104 гьукуматди раижнава.

ВОЗ-ди къейд ийизвайвал, тIугъвал­дихъ галаз алакъалу яз кардик кутур кье­тIен гьал къуватдай вегьенватIани, адан хаталувилин къурху гьеле екеди яз ама. И кардихъ галаз алакъалу яз, тешкилатди гьукуматриз чкайрал талукь тир серенжемар кьабулуниз эвер гузва.

Автобусрин кьадар

Росстатдин делилралди, 2022-йисуз­ автобусрин улакьрикай уьлкведа 8,4 миллиард пассажирди менфят къачунва. Абу­рукай 12,2 процент Москва шегьердал ацалтзава.

Санлай къачурла, Россияда, чпи да­тIана къайдада аваз 137,8 агъзур автобусди тайин маршрутра кIвалахзава.

РБК-ди кхьизвайвал, алатай йисуз Москва шегьерда автобусрикай 1 милли­ард пассажирди менфят къачунва. Кьвед лагьай чкадал Москвадин область ала – 672 миллион пассажир, пуд лагьай чка и жигьетдай Санкт-Пе­тербург шегьерди кьазва – 558 миллион­, кьуд лагьай чкадал Башкирия ала –  258,3 миллион, вад лагьай чкадал Тюмендин область ала – 255 миллион.

Яшамиш жезвай агьалийрин кьадар­ фикирда кьурла, и жигьетдай гзаф автобусар Кеферпатан Осетия-Алания респуб­ликада ава. Ина гьар агъзур касдал 251 автобус ацалтзава. Мисал яз, Москвада икьван ксарал — 71 автобус.

Патан затIар тайинарзава

Россияда комбайнийриз векьерин кIун­тIарай «рапар» жагъурдай къайда чирнава. Идакай «РИА Новости» изданиди хабар гузва.

Малумарзавайвал, Дондин государ­ст­водин технический университетдин алимри хуьруьн майишатдин техникади­ бегьер кIватI хъийидайла абурал гьалтдай ракьун затIар тайинардай техно­ло­гияр ара­дал гъанва. И илимдин кIва­лахдихъ га­лаз «2023 International Conference on Industrial Engineering, Applications and Manufacturing (ICIEAM)» конференциядал танишарна.

Къейд ийизвайвал, алафдин магьсу­лар кIватI хъийидайла, комбайнидин «кукI­вардай механизмдиз» неинки набататар, гьакI жуьреба-жуьре кIалубрин ракьарни аватзава. Нетижада комбайнидин «затIар куьлуь ийидай» барабан къайдадикай хкатзава, и кардини кIвалахдин гьерекат акъваз хьунал гъизва.

Пешекарри къейдзавайвал, магьсулар кIватI хъийидайла, абурук «патан за­тIар» квани, квачни винелай чирун гзаф четин кар я. Гьаниз килигна, алимри абур автоматикадин къайдада тайинардай къурулуш арадал гъунал кIвалахзава. И карда ракь магнитдал чIугвадай къайдадикай менфят къачузва. Ихьтин ери (яни магнитдал чIугун) неинки михьи ракьунихъ­, адан бинедаллаз арадал гъанвай гьулданрихъ, кобальтдин цIурурнавай къаришмадихъ, никелдихъ ва марганецдихъ ава.

Вуздин къуллугъчи, доцент Александр Лукьянова гъавурда турвал, эгер ракьунин кIус комбайнидин къенез аватайтIа, машин хада, чIур жеда. И техникада эл­къвез­вай ва сад масанал физвай ракьун алатар гзаф ава, гьа са вахтунда векьерин харади аниз лап фад гьерекатзава, ихьтин дуьшуьшда хаталувал тайинардай ва тади гьалда адан вилик пад кьадай серенжем кьабулун регьят кар туш. И месэла гьялун патал ахтармишунар кьиле тухузва.

Ада алава хъувурвал, технологиядин везифа ам я хьи, ада магнит гьисс ийидай алатри гузвай ишарайрал кIвалахзава, и карда алай девирдин махсус микроконтроллеррикай менфят къачунва.

Пешекарри суьгьбет авурвал, идаз ух­шар къурулушар маса уьлквейрани ава, ам­ма абур тайин тир комбайнийрин конст­рукциядихъ галаз кьадай жуьрединбур я. Гьаниз килигна, гъиле кьунвай кIвалах (раз­работка) къецепатан уьл­квейрин ком­­­­бай­нийрал ишлемишиз жедайвални туь­кIуьрун четин я, гьа са вахтунда чкадин ком­байнийрал импортдин моделарни эцигиз жезвач.

Ахтармишунар кьиле тухузвайбурун гафаралди, абурун сифтегьан макьсад технология кIвалахда ишлемишдай гьалдиз гъун я.

Гьазурайди – Муса  Агьмедов