Редакциядиз чар
Мукьвара «Лезги газетдин» редакциядив фадлай чахъ галаз алакъа хуьзвай мухбиррикай сад тир Абдулашим Гьажимурадовалай чар агакьна. Ана авторди къарагъарнавай асул месэла Мегьарамдхуьруьн райондин «Самурдин сес» газетдихъ галаз алакъалуди я. Хейлин йисарин тежриба авай лезги чIалан муаллимди райондин газетда урус чIалал гьазурнавай макъалайриз гзаф чка чара ийизвайди, кхьенвайбурал газет вахт-вахтунда ахгакь тийизвайди къейднава, хайи чIал саламатдиз хуьн патал лезги чIалал акъатзавай гьар са газетда материалар анжах дидед чIалал чап авуниз эвер ганва. Идалай гъейри, чарчин авторди «Мегьарамдхуьруьн муниципальный райондин администрациядин кьил» ваъ «Мегьарамдхуьруьн райондин кьил» кхьин, аббревиатурайрилай кьулухъ скобкайра абурун тIварар тамамдиз кхьин теклифнава.
Санлай къачурла, лезги чIалал акъатзавай газетра, журналра вири материалар лезги чIалал хьун лазим я лугьудай фикирдихъ галаз чунни рази я. Амма районрин газетрикай ихтилат фидайла, абурун вилик ихьтин шартI эцигун дуьз жезвач. Абдулашим муаллимдин чарчихъ галаз таниш хьайидалай кьулухъ зун «Самурдин» сес газетдин редакцияда кIвалахзавай Рамзес Мурадалиевахъ галаз рахана. Ада гьакъикъатдани газетда мукьвал-мукьвал урус чIалал макъалаяр гузвайди хиве кьуна.
«Газет райондин администрациядин печатдин орган я. Ам чапдай акъудун патал пулдин такьатарни администрацияди чара ийизва, гьикI лагьайтIа администрация учредитель я. Редакциядив райондин администрациядай, прокуратурадай, полициядин отделдай, военкоматдай ва маса идарайрай газетда чап авун патал жуьреба-жуьре материалар агакьзава. Редакция уставдин, икьрардин бинедаллаз абур газетда чап авуниз мажбури я. Вични – урус чIалал. Вучиз лагьайтIа, идарайрай къвезвай материалар гзаф дуьшуьшра абурун кIвалахриз талукь гьахъ-гьисабар я, чебни республикадин дережадин министерствойризни ведомствойриз рекье хутазва. И материалар хайи чIалаз элкъуьрна гуз жезвач, гьикI лагьайтIа, официальный документар, гьахъ-гьисабар урус чIалал хьун шартI я. Амай макъалайрикай, шииррикай, маса материалрикай рахайтIа, абур анжах хайи чIалал чапзава», — лагьана чаз Р.Мурадалиева.
И месэладин патахъай маса лезги районра чапзавай газетра гьихьтин гьалар аватIа чирун патал чун абурун редакцийрихъ галаз алакъалу хьана. Мисал яз, Кьурагь райондин «Дагъдин булах», СтIал Сулейманан райондин «Куьредин хабарар» газетрин кьилин редакторрини — Алван Рамазановадини Асият Мирзалиевади – чпи регьбервал гузвай газетрани администрациядай ва райондин са жерге идарайрай ракъурзавай материалар урус чIалалди чапзавайдакай лагьана. Зун интернетдай Ахцегь райондин «ЦIийи дуьнья» газетдин нумрайризни килигна. Мисал яз, и газетдин алай йисан 24-августдиз акъатнавай 34-нумрадин 3-чина урус чIалалди ганвай са шумуд макъала ава.
Са гафуналди, районрин дережада аваз акъатзавай вири газетра урус чIалалди макъалаяр гузва ва им, Рамзес Мурадалиева лагьайвал, мажбури кар я. Идалай гъейри, кьилин редакторрин гафаралди, Роскомнадзорди газетриз ганвай махсус шагьадатнамайрани печатдин орган урус ва лезги чIаларал акъатзавайди къейднава, яни и кар къанундалди тестикьарнава. Кьилин редакторриз урус чIалал гана кIанзавай макъала хайи чIалаз элкъуьрна гудай ихтиярар авач.
Газет-журнал абур кхьенвайбурув вахт-вахтунда ахгакьарунин месэла тIал алайбурукай сад я. «Лезги газетни» подписчикрал вахтунда ахгакьар тийизвай дуьшуьшар жезва. Ихьтин вахтара чна, почтадин алакъадин отделенидихъ, «Дагпечатдихъ» галаз алакъадиз экъечIна, месэла гьялзава. Эгер тайин са газет ам кхьенвайбурув вахтунда агакьзавачтIа, а газетдин кьилин редакторди серенжемар кьабулун герек я.
ЧIалаз талукь яз къарагъарнавай месэлайрин гьакъиндай лагьайтIа, чи фикирдалди, «муниципальный райондин администрациядин кьил» ва я «райондин кьил» кхьейтIани, тафават авач. «Лезги газетда», мисал яз, «райондин кьил» кхьизва. Аббревиатураяр виридаз фадлай чизвайбурни ава (ГБУ, ДГУ, МВД), цIийибурни. ЦIийибуруз баянар гайитIа, гьелбетда, хъсан я.
Мегьамед Ибрагьимов,
кьилин редактор
