Гуьзлемишни тавур, фикирдизни те­къвер хьтин крар, вакъиаяр кьиле физва алай девирдин дуьньяда. А зурба СССР, Варшавадин договор чукIурда, ГДР, Берлин вахкуда, НАТО чи уьлкведин сергьятрив атана агатда лагьана нин хиялдиз къведай?! Фашизм дарбадагъ авун, чи уьл­кведин азадвал, аслу туширвал хуьн патал миллионралди чи инсанри чпин чанар къурбанд авурди тир эхир. Фронтдин цIар чи  уьлкведивай яргъай — Берлиндин юкьвай физвайди тир.

Ваъ, Горбачев, Яковлев, Шеварднадзе (ва мсб) хьтин хаинриз акI хъсан яз акунач. Ельцинан девирда лагьайтIа, НАТО гуя чапхунчивилин блок туш, сиве тур тIуб­ни кIас тийидай кIел хьтинди, США-ни чи дуст я лугьуз, Америкади вил къязавай чи гуж­лу ракетаяр ва маса военный техника кьатI-кьатIна, тергна, военный хейлин заводарни акъвазарна. Нетижада чун усал, зайиф, “къайи дяведа” чеб гъалиб хьайибур яз гьисабай США-динни адан гъилибанрин иштагьар мадни къати хьана. “Келлегуьз угърашдин гъиле — тур, къилинж, на­муссуз алчахдин гъиле гьукум (власть) тун сад хьиз хаталу я”, — гьавайда лагьайди тушир къадим Грециядин философ, математик Пифагора (чи эрадал къведалди 570-490-йисар).

Советрин Союз чукIурайдалай кьулухъ чеб дуьньядин агъа (гегемон) яз гьиссай США-ди я Берлиндин (Потсдамдин) конференциядин (1945-йис), я маса  международный къарарар, икьрарар кваз хкьунач. НАТО РагъэкъечIдай патахъ гегьеншариз, аник виликрай Варшавадин договордик квай уьлквеярни кутуна. Идални бес тахьана, 2014-йисуз, ивияр экъичу­нал­ди, Украинадин кьилиз миллетчияр, нацис­тар, бандеровчияр, вагьши дявекарар гъана. Адан мулкар НАТО-дин яракьривди ацIурна. ДНР-дални ЛНР-дал са къатда­ цIай къуриз, ислягь инсанар телефиз ингье муьжуьд йис я.

1961-1964-йисара за Украинада къуллугъ авурди я — зур йисуз Одессадин обла­ст­дин Котовск шегьерда, кьве йисни зура рагъакIидай патан Украинада, Луцкда. Чун — дагъустанвияр, гуржияр, хохолар (украинвияр), татарар, осетинар, белорусар ва масабур, са стхаяр, дустар тир. Чкадин агьа­лийрини чаз, Советрин Армиядин аскерриз, екез гьуьрметдай. Са жуьрединни такIан­вал, миллетчивал авайди тушир. Ви­ри уьлкведа тербиядин кIвалах вини дережада аваз дуьздаказ тешкилнавай. Идея, идеология, мурадар, къастар садбур тир.

СССР-дик  кваз хьайи виликан республикаяр гила кьилдин государствояр я. США-диз гьабурни вичин пацук кутаз, Россиядиз акси акъвазариз, алакьайтIа, НАТО-дизни желб ийиз кIанзава. И дуьньяда  Америкадизни адан гъилибанриз Россия къуватлу государство хьана кIанзавач. Абурун планрик, гзафбуру къейдзавайвал, Россияни пайи-паяр авун, халкьар тергун ва я лукIвиле тун, зурба ресурсар, чи девлетар чпин гъиле кьун ква.

Гьа са  вахтунда тарихдикай тарс хкудзавач. Ахьтин чIулав планар, къастар татаро-монголрихъ, 1812-йисуз — Наполеонахъ, гуьгъуьнлай фашистрин Германиядихъ — Гитлерахъни хьанай. Гьар сефердани жуьрэтлу, баркаллу рухвайри чпин багъри чилер, Ватан хвена, гьакI Европадин уьлквеяр, халкьарни душманрин геллегьрин къармахра, чилина гьатуникай къу­тармишнай.

И крар чизвачни, я тахьайтIа, кьасухдай несилриз чирзавачни, рикIелай алуднавани — и кар малум туш, амма Польша, Прибалтикадин уьлквеяр аку — къе чаз тIуб юзурдай жуьрэтзава, къурхуяр гузва, гьелягьар кьазва, “дядя Сэмахъ”, англосаксрихъ, Украинадин гъилер ивидай  рчанвай фашистрихъ, вагьши нацистрихъни бандеровчийрихъ галаз зил кьаз, герен-герен элуькьзава, темкаяр филдал элуькьдай хьиз.

Тарих зурба муаллим я. Тарихдиз вил вегьейла, аквазва хьи, сад тирла, чак са чапхунчидин, душмандин тIемни акакьайди туш. ИкI, немсерин рыцарарни, татаро-монголрин геллегьарни, шведарни, Наполеонан, Гитлеран къуватлу армиярни дарбадагънай. Советрин Союз сад ва къудратлу, вири дуьньяда ислягьвал хьунин мягькем даях тир. Ам чукIуруникди чун гьам эко­номикадин, гьам военный (оборонадин) рекьяй зайиф хьана. США-диз, англосаксризни кIанзавайди гьа и кар тир. Башламишна чун мадни усалариз, Россия вилик финиз кьецI гуз: адал санкцияр лугьудайбур илитIиз, виликан союзный республикайрик хуькуькьиз, абур Урусатдиз акси акъ­ва­­зариз, адан итижриз  кIур гуз ва я абур квазни такьаз, тапарариз, алдатмишиз. Ви­ринра цIай-гум тваз. США-дин им­периа­листри дуьньяда шумудни са чкада ивияр экъичнатIа, рикIел хкин: Кореяда­, Вьетнамда, Иракда, Ливияда, Сирияда, Югосла­вияда, Афгъанистанда ва икI мад. Им вуч вагь­шивал я? Гьикьван хьуй?! Экст­ре­мистрикай, международный террористрикайни США-ди чпиз союзникар кьунва, абурун ивидай рчанвай гъилералди чпин чIулав мурадар кьилиз акъудзава­. Ви­ли­кан союзный республикайра биояракь арадал гъидай лабораторияр кардик кутунва.

Таб, алдатмишун США-диз, англосаксриз гьамиша хас я. ИкI, Потсдамдин икьрардалди Германияда нацизм, фашизм тамамвилелди тергун лазим тир. Амма кьилиз акъудначир: гзаф фашистриз еке къуллугъарни хгана, са кьадарбур Англияди, Америкади чпин уьлквейриз тухвана, абур чпин угъраш мурадар патал ишлемишиз хьана.

Президент В.Путинани гьахълудаказ къейд авурвал, США, гьакI адан союзник, гъилибан тир “РагъакIидай патан блок” ­“тапаррин империядиз” элкъвенва. ИкI, НАТО РагъэкъечIдай патахъ гегьеншардач лугьуз хиве кьунатIани, гьакъикъатда ам атана чи сергьятрив агакьнава. Мадни ­хаталу кар ам я хьи, Украинадин кьилиз ­фашистар, нацистар, бандеровчияр гъана, абурун гъиле алай аямдин гужлу яракьар тунва. Абурай са къатда ДНР, ЛНР ягъиз, гьи­кьван тагькимарнатIани, муьжуьд йис хьанва.

Ихьтин гьалара вуч ийидайди я бес? Хатасузвал таъминарун патал тади гьалда кьетIи серенжемар кьабулун, Украинада военный махсус операция кьиле тухун, ам США-дин залуквиляй акъудун кьетIна эхирни чи уьлкведин кьиле авайбуру. Им дуьз къарар я. Вири халкьдини гьакI яз гьисабзава. Маса чара амачир.

Уьлкве душмандикай хуьз гьазурвал, чIехи ватанпересвал чи халкьариз гьамиша хас я. И ерияр абуру еке имтигьанрин че­тин йисара мад ва мад сеферра къалурна. Дмитрий Донской, Александр Невский, Александр Суворов, I Петр, Михаил Кутузов, Иосиф Сталин, Георгий Жуков хьтин ва гзаф кьадар маса полководецрин гьунарлувилери, Ватандин ЧIехи дяведин йисара чи кьегьал рухвайринни рушарин, санлай советрин вири халкьдин игитвилин чешнейри руьгьламишнавай чи кьушунри, жуьрэтлу рухвайри чпин вилик эцигнавай чIехи везифаяр и сефердани лайихлудаказ кьилиз акъудда, хатасузвал таъминарда. Чи кар гьахълуди я — гьавиляй гъалибни жеда.

Гуьгьуьллубурун дестеяр герек хьайи­тIа, са кьадар яшар хьанватIани, зунни гьазур я. Ватан, хатасузвал, гьахълувал, ла­йихлувал хуьн, са тахсирни квачир ислягь инсанар телефунал эхир эцигун патал къуватар захъ, Аллагьдиз шукур, амазма.

Ш. Шихмурадов