Украинада авай гьаларикай
РФ-дин оборонадин министерстводи 8-мартдиз раижай малуматдал асаслу яз, Украинада военный операция тухунив эгечIайдалай инихъ Россиядин Яракьлу Къуватри 2581 военный объект тергна. Идакай “Лента.ру” чешмеди хабар гузва. Кьилди къачуртIа, 897 танк, 662 военный автомобиль ва 123 зенитдин комплексар къайдадикай хкудна. Ибурулайни гъейри, авиациядин куьмекдалди 8-мартдиз 32 военный объект михьиз тергна.
5-мартдиз РФ-дин Президент В.Путина малумарайвал, Украинадин военный къурулуш тергунин кар саки акьалтIнава.
8-мартдиз Украинадин МИД-ди чпин терефдиз В.Путинанни В.Зеленскийдин арада ачух рахунар кьиле фена кIанзавайдакай малумарнай.
Украинадин виликан президент В.Януковича В.Зеленскийди ивияр экъичунал эхир эцигун ва ам ислягьвилин икьрардал атун герек тирди лагьана.
“Лента.ру” чешмедин делилралди, эхиримжи муьжуьд йисуз Россиядиз акси яз къецепатан уьлквейри кардик кутунвай санкцийрин кьадар 5532-дав агакьнава. И санкцийрикай гзафбур кьилдин ксариз талукьбур я.
Уьлкведин бязи чешмейри хабар гузвайвал, 10-11-мартдиз кьиле фидай Евросоюздин саммитдин асул тема Украинадин гьалариз талукь жеда.
США-дин алишверишдин министерстводиз Китайдин чIехи тешкилатри Россиядиз метягьар ракъурунал къадагъа эцигна кIанзава. Акси дуьшуьшда, тешкилатриз талукь яз санкцияр кардик кутада лугьуз, къурхуяр гузва.
Россиядин МИД-дин векил М.Захаровадин фикирдалди, Украинадин президент В.Зеленскийдин гьал бегьем къайдадик квач. Идакай ада “Sputnik” радиодин эфирда лагьана.
Къейд авурвал, Украинадин президентди халкьдин арада чукIурзавай ихтилатар умуд кутаз жедайбур туш. Идалай вилик М.Захаровади хабар гайивал, Украинадин къуватчийри-миллетбазри ватандашар чан алай къалхандин еринда ишлемишзава ва ислягь инсанар яшамиш жезвай районра къастуналди яракьар эцигзава.
Китайдин МИД-дин векил Лизцяна къейднавайвал, Украинада четин гьалар арадал атунин себебкар США я. Адан фикир “Новости” РИА-ди раижна. “НАТО-дин сергьятар гегьеншарунин сиясат тухузвай США-ди Украинадин кризисдин цIал еке кIарас вегьена”, — лагьана ада.
9-мартдиз “ТАСС” чешмеди хабар гайивал, Донбассдайни Украинадай Россиядиз катай агьалийрин кьадар 204 агъзурдалай алатнава.
РФ-дин оборонадин министерстводин векил, генерал-майор И.Конашенкова 9-мартдиз хабар гайивал, Украинади алай йисан мартдиз Донбассдал гьужум авуниз гьазурвал акунвай. Идан гьакъиндай шагьидвалзавай сирлу документар Россиядин аскерриз жагъанва.
Дуствал кIан тийизвай уьлквеяр
7-мартдиз “Новости” РИА-ди хабар гайивал, РФ-дин Гьукуматди Россиядихъ галаз дуствал хуьн тийизвай уьлквейрин сиягь тестикьарна. Россиядиз талукь яз дуствилинбур тушир гьерекатар кьилиз акъудзавайбурук 48 государство ва мулкар акатна: Австралия, Албания, Андорра, Великобритания, ЕС-дин уьлквеяр, Исландия, Канада, Лихтенштейн, Микронезия, Монако, ЦIийи Зеландия, Норвегия, Корея, Сан-Марино, Кеферпатан Македония, Сингапур, США, Тайвань (Китай), Украина, Черногория, Швейцария, Япония.
Евросоюздик и уьлквеяр акатзава: Австрия, Бельгия, Болгария, Венгрия, Германия, Греция, Дания, Ирландия, Испания, Италия, Кипр, Латвия, Литва, Люксембург, Мальта, Нидерландар, Польша, Португалия, Румыния, Словакия, Словения, Финляндия, Франция, Хорватия, Чехия, Швеция ва Эстония.
Амай са жерге уьлквейри, Россиядин тереф хуьналди, акси санкцияр малумаруник кьил кутазвач.
Тапан малуматрай жаза гуда
РФ-дин Президент В.Путина 4-мартдиз Россиядин Яракьлу къуватрикай тапан информация чукIурунай, гьакIни чи уьлкведиз акси санкцияр малумаруниз эвер гунай уголовный жаза гунин гьакъиндай къанундал къул чIугуна.
Къейдзавайвал, РФ-дин УК-да цIийи 207.3 лагьай статья пайда хьанва — “РФ-дин Яракьлу Къуватар ишлемишунин гьакъиндай чиз-чиз халкьдин арада тапан малуматар чукIурунай”. Статьядал асаслу яз, къалурнавай тахсиркарвилиз рехъ гайи кас 3 йисал кьван вахтунда азадвиликай магьрумда ва я 1,5 миллион манатдин жерме ийида.
8-мартдиз В.Путина санкцийрин шартIара ватандашриз ва карчивилиз куьмек гунин серенжемрин гьакъиндай къанундал къул чIугуна.
Facebook кIевунин себеб
Роскомнадзорди Россиядин мулкара Facebook соцсеть агалунин къарар кьабулна. Идакай ведомстводин сайтда кхьенва.
Сергьят эцигунин себеб ам я хьи, тIвар кьунвай сеть инсанрин кьилер какадарзавай, арада фитне-футфа твазвай майдандиз ухшар хьана. Кьилди къачуртIа, Facebook сетда кхьизвай къалп хабарринни малуматрин тум-кьил амукьзавачир.
Госдумадин информполитикадин рекьяй комитетдин кьилин заместитель А.Горелкина къейд авурвал, Facebook информациядин дяведин алат хьанва, маса гафаралди лагьайтIа, чIуру таблигъатдин отделдиз элкъвенва. Соцсеть кIевунин къарар 4-мартдиз кьабулна.
«Лезги газет»