5-апрелдиз РД-дин Кьил Сергей Меликован регьбервилик кваз Дагъустан Республикадин Кьилин къвалав гвай агропромышленный комплекс (АПК) вилик тухунин рекьяй Советдин заседание хьана.
Дагъустандин Кьили къейд авуна хьи, уьлкведин руководстводи агропромышленный комплекс вилик тухунин месэлайриз гьар йикъан фикир гузва. Эхиримжи вацра и кардиз талукь нормативный са шумуд документ кьабулнава. Анра къалурнавайвал, хуьруьн майишатдин хилериз хейлин кьезилвилер гузва.
Делилри успатзавайвал, Россиядин АПК-дин хилера Дагъустан къарамаларин кьадардал гьалтайла — 2, нек гьасилунай — 7 (СКФО-да — 1), лапагрин кьадардал гьалтайла ва сар гьасилунай — 1, мал-къарадин ва къушарин кьадардал гьалтайла СКФО-да — 2 чкайрал ала. Региондин Кьили къейдна: “Чи республикадин суьрсет уьлкведин хейлин регионриз рекье твазва. Эгер чна гьасилзавай суьрсетдин кьадар тIимиларайтIа, и кар чнани гьиссда ва гьакI Россиядин умуми суьрсетдин базардизни и кардикай гьасятда хабар жеда”.
Сергей Меликова рикIел хкана хьи, Дагъустандин хуьруьн майишатдин зегьметчияр уьлкведиз малумарнавай къадагъайрин ва тIугъвалдихъ галаз алакъалу сергьятвилерин гьалара кIвалахуниз мажбур хьана ва гьа са вахтунда абуру чпин кIвалахдин еришарни явашарнач. Идахъ галаз сад хьиз, ада кIватI хьанвайбурун фикир региондин агропромышленный комплексдиз талукь, гежел тевгьена гьялна кIанзавай месэлайрал желбна. Абурукайни кьилин месэлаяр агрологистика хъсанарунихъ, ишлемиш тийизвай ва гадарнавай чилер кардик кухтунихъ, мелиорациядин серенжемар кьиле тухунихъ галаз алакъалу я.
Республикадин АПК гегьенш камаралди вилик тухуниз куьмек гудай проектрикай рахайла, РД-дин Кьили “Паласа” ООО-дин инвестпроект къейдна. Ада СтIал Сулейманан районда 1500 гектарда багълар кутунва. Абурукайни 1000 гектарда шуьмягърин къелемар цанва. Им уьлкведа шуьмягърин лап чIехи багъ я лугьуз жеда. Кьвед лагьай инвестпроектдик “ФерЭльГам” ООО алишверишдин кIвал акатзава. Ада гзаф кьадарра хуьруьн майишатдин суьрсет гьасилзава ва уьлкведин регионарни таъминарзава.
Дагъустан Республикадин хуьруьн майишатдин ва суьрсетдин министр Баттал Батталова кIватI хьанвайбуруз агропромышленный комплексда арадал атанвай гьаларикай ихтилатна.
Ада къейд авурвал, гъилевай йисуз 225 агъзур гектарда гатфарин тумар цада. Алатай йисав гекъигайла, им 10 агъзур гектардин гзаф я. Гатфарин тумар гзафни-гзаф Къизляр районда (36 агъзур га), Хасавюрт ( 33 агъзур га), Тарумовский (16 агъзур га), Бабаюрт районда (16 агъзур га) цазва. Къенин йикъалди республикада 40 агъзур гектардик тумар кутунва.
Баттал Батталова хиве кьурвал, уьлкведиз малумарнавай къадагъайри майишатар, карханаяр герек техникадалди таъминарунин месэлаяр кIеве твазва. Абур махсус техникадалди таъминаруни 40 процент тешкилзава. ИкI ятIани, чи механизаторри, механикри 1800-дав агакьна техника ремонтнава ва чпин вилик эцигзавай везифаярни лазим тир вахтара кьилиз акъудда. Республикада 11 МТС кардик ква. Эхиримжи йисара Дагагролизингдин сергьятра аваз ва Росагролизингдихъ галаз икьрар кутIунна, жуьреба-жуьре техника маса къачуна. Алай йисуз герек техника гъун патал бюджетда 100 миллион манат чара авун къалурнава.
“Алай вахтунда чун республикада емишар, майваяр яргъалди хуьдай гьамбарханаяр эцигунал машгъул я. Авайбурувай анжах 22 агъзур тонн кьабулиз жезва. Им чи республика патал лап тIимил я. Алатай йисуз чалай 3 гьамбархана эцигиз алакьна. ЦIини 2 ишлемишиз вахкуда. Гьа са вахтунда чна емишар, майваяр гьялдай карханаяр эцигун патални серенжемар кьабулзава”,- лагьана Б.Батталова.
Министрдин гафаралди, Къизилюрт районда эцигзавай як гьялдай кархана ишлемишиз вахкайла, якIун продукция акъудун са жуьреда вилик фида.
Хуьруьн майишатдин суьрсетдин къиметар са къайдада аваз амукьунин мураддалди, министерстводи республикадин шегьерра, районра 8 мекера (ярмарка) тухвана. 9-апрелдиз еке мекера Махачкъаладани кьиле тухуда.
Мярекатдин эхирдай РД-дин Кьил Сергей Меликова АПК-дин вилик квай сифтегьан везифайрикай ва республикади хуьруьн майишатдин суьрсет артухарун патал алакьдай вири крар авун мажбур тирдакай лагьана.
«Лезги газет»
