СтIал Сулейманан — 155 йис
Ахьтин инсанар ава хьи, йисар, асирар фейилани, абурун тIварар, крар рикIера амукьдай. Таджикрин юкьван асиррин алим, философ, писатель, духтур Ибн Синади (Авиценна) лагьай гафар рикIел къвезва: «Инсан алемдиз аквазвай кьван гагьди ваъ, инсанрин рикIера амай кьван гагьди яшамиш жеда».
Мадни, вичин тIвар несилри хуьзвай кас, эхь, бахтлуди я.
«ХХ асирдин Гомер» СтIал Сулейманан тIварни мидаим я. ЦIинин йисуз вичин 155 йисан юбилей неинки республикадин, гьакI федеральный дережада къейдзавай шаирдин тIвар республикада, Россиядин Федерацияда, адалай къецени миллионралди инсанри рикIера хуьзва. Дуьньядин 18 уьлкведай СтIал Сулейманан тIварцIел Агъа СтIалдал, шаирдин КIвализ-музейдиз гзаф инсанар атун — бес им тушни шаирдин машгьурвал?!
Мукьвара Махачкъалада «Зи Дагъустан» лишандик кваз жегьил ватандашрин культурадинни образованидин проектдиз талукьарнавай мярекат кьиле фена. Адан иштиракчияр — 52 кас — «Шииратдин Меккадиз», СтIал Сулейманан КIвализ-музейдиз, атана. Абур райондин кьилин сад лагьай заместитель Лацис Оружева, музейдин илимдин къуллугъчи Фейзудин Мамедова хушвилелди кьабулна.
Международный делегациядик «PROF-PRES» издательстводин маса гунин рекьяй менеджер Шадрик Къурбаналиев (Азербайжан), Белоруссиядин госуниверситетдин 4-курсунин студентка Эльмира Вагьабова, Къиргъизистанда авай Дагъустандин халкьарин «Садакьа» ассоциациядин президент, джиу-джитсудай республикадин милли федерациядин президент Абдурагьман-гьажи Муртазалиев, Ташкентдин государстводин международный университетдин 1-курсунин студентка Фарангиз Йигиталиева, Къиргъизистанда Катар гьукуматдин посольстводин къуллугъчи Мурад Гордаев, «Rekor Insaat» компаниядин инженер Эмин Кор (Туьркия), Иракда Дагъустандин крарин ассоциациядин член Айя Магьмуд Гьусейн, карчи Гьассан Яздани (Иран), Анси шегьердин лицейдин ученица Шуайнат Хайбулаева (Франция) ва масабур квай.
Винидихъ тIварар кьунвай уьлквейрилай гъейри, СтIал Сулейманан КIвализ-музейдиз Къазахстандин, Арабрин сад хьанвай Эмиратрин, США-дин (Иллинойс штат), Украинадин, Германиядин, Сербиядин, Румыниядин агьалиярни атанвай. Малум хьайивал, и вири мугьманрин «дувулар» — ата-бубайрин ерияр Дагъустандай я.
Фейзудин Мамедова музейдин вилик квай багъда мугьманриз СтIал Сулейманан уьмуьрдин ва яратмишунрин рекьерикай, ада теснифай эсеррикай гегьенш суьгьбетар авуна, атанвайбурун суалриз тамам жавабар гана. Мугьманар музейда авай экспонатрихъ галаз танишарна. КьатIуз жезвай хьи, шаирдин уьмуьрдихъ ва яратмишунрихъ галаз алакъалу гьар са экспонат, шикил мугьманриз итижлу тир. «СтIал Сулейман ва Расул Гьамзатов» стенддин патав фейила, Фейзудин Мамедова Гьамзатова Сулейманан яратмишунриз еке къимет гайидакай суьгьбетна.
СтIал Сулейманаз, авар чIалал виридалайни хъсан гафар кIватIна, ЦIадаса Гьамзата са шумуд шиир бахшна.
Туьркиядин Стамбул шегьердин юкьван мектебдин муаллим Тунжай Чалисканан суалдиз жаваб яз, Фейзудин Мамедова СтIал Сулейманни ЦIадаса Гьамзат кIеви дустар тирди алава хъувуна.
Дубай шегьерда кондитервилин туьквендин иеси Зарият Агьмедовадиз СтIал Сулейман Сталинахъ галаз рахазвай шикил итижлу хьана. Фейзудин Мамедова 1934-йисуз СтIал Сулеймана СССР-дин писателрин I съездда иштирак авуникай, шаирдинни Сталинан гуьруьшдикай, СтIал Сулейманан тIалабун яз, Кьасумхуьрел консервиярдай завод эцигайдакай суьгьбетна.
— Къе чаз СтIал Сулейманакай икьван гагьди чин тийизвай крар чир хьана, метлеблу суьгьбетдай чна музейдин илимдин къуллугъчидиз чухсагъул лугьузва, — мугьманрин тIварунихъай лагьана Узбекистандин государстводинди тушир «PERFEST UNIVERSITY» университетдин экономикадин факультетдин 1-курсунин студентка Зилола Магьамедовади.
Чазни са шумуд мугьмандихъ галаз таниш жедай ва абурухъ галаз ихтилатар ийидай мумкинвал хьана.
Харьков шегьердин А.Н. Бекетован тIварунихъ галай милли университетдин доцент Низами Гюлева лагьайвал, Украинада СтIал Сулейманан тIвар, эсерар машгьур я, Киевда шаирдин тIвар чIехи са куьчедизни ганвай. Миллетчияр себеб яз, къе кьве уьлкведин арада дяве, гьайиф хьи, кьиле физвайла, СтIал Сулейман хьтин зурба шаирдин эсерар кIелун, чирун къадагъа авунва.
Къиргъизистан республикадай тир общественный деятель Зураб Усманова 2021-йисуз Дагъустандин делегация (адак гьа вахтунда СтIал Сулейманан райондин кьил Нариман Абдулмуталибовни квай) Къиргъизистандиз ва анин делегация СтIал Сулейманан райондиз атайди рикIел хкана, ихьтин гуьруьшри халкьарин арада дуствилин алакъаяр мягькемарзавайди къейдна.
— СтIал Сулейманан тIварцIи дуствилин муькъвер яргъи ва гьяркьуь ийизва, — алава хъувуна “Садакьа” ассоциациядин членар тир Имран Мегьамедовани Али-Гьажи Муртузалиева.
КIвалин-музейдин вилик квай СтIал Сулейманан памятникдин патав рикIел аламукьдай шикилар яна, ресторанда къунагъламишайдалай гуьгъуьниз, гуьгьуьлар шад яз, ватандашар-мугьманар къадим Дербент галайвал рекье гьатна.
Хазран Кьасумов
